Της Σοφίας Χριστοφορίδου

Αρχή του τέλους ή μάλλον τέλος εποχής για τον λιγνίτη. Τέλος εποχής και για την Κοζάνη, που επί μισό αιώνα στήριξε την ανάπτυξή της στο ορυκτό που υπήρχε άφθονο στο υπέδαφός της. Η Δυτική Μακεδονία πλήρωσε το τίμημα της υποβάθμισης του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής, για να αναπτυχθεί η οικονομία της χώρας από το φθηνό ρεύμα που παρήγε η ΔΕΗ ελέω λιγνίτη.

Στη μεταλιγνιτική περίοδο, την οποία διανύουμε ήδη, οι λέξεις – κλειδιά είναι το “περιβάλλον” και η “ανάπτυξη”. Αυτές τις τρεις παραμέτρους θέλησε να αναδείξει η “Μακεδονία”, τόσο με την ημερίδα που πραγματοποίησε στην Κοζάνη, όσο και με το ανά χείρας αφιέρωμα.

Επί 53 χρόνια, χιλιάδες άνθρωποι εργάστηκαν στα ορυχεία και τις ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες. Μόνο η μισθοδοσία στη Δυτική Μακεδονία ανέρχεται σε 280 εκατ. ευρώ, ενώ άλλα 210 εκατ. δαπανώνται σε εργολαβίες και προμήθειες. Μέχρι και τη δεκαετία του 1980 μια θέση στη ΔΕΗ σήμαινε εξασφάλιση για μια ζωή. Δεν είναι τυχαία η έκφραση “ΔΕΗτζής γαμπρός”. Λίγοι άφηναν αυτό το “ασφαλές” περιβάλλον, για να αναλάβουν τα ρίσκα του επιχειρείν, με αποτέλεσμα η ανάπτυξη να είναι μονομερής.

Σήμερα, η ΔΕΗ αποφάσισε να στραφεί σταδιακά από τον λιγνίτη σε άλλες μορφές ενέργειας, κάτι που βρίσκει την κοινωνία της Κοζάνης “απέναντι”. Ήταν χαρακτηριστική η φράση του δημάρχου Κοζάνης στην ημερίδα της “Μακεδονίας”: “Δεν θα αφήσουμε να μας πετάξουν σαν στυμμένη λεμονόκουπα”. Η πρόκληση για την περιοχή είναι να αξιοποιήσει την “κληρονομιά” της ΔΕΗ, παράγοντας και εξάγοντας καινοτομία γύρω από την ενέργεια.

Τελευταίο, αλλά όχι έλασσον στη συζήτηση για τη μεταλιγνιτική περίοδο, το ζήτημα της αποκατάστασης των εδαφών των ορυχείων. Εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα απαλλοτριώθηκαν υπέρ της δημόσιας, τότε, επιχείρησης ηλεκτρισμού. Σήμερα, οι τοπικοί φορείς μπορεί να διεκδικούν και ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ να υπόσχεται, ωστόσο μια ΑΕ εισηγμένη στο χρηματιστήριο δεν μπορεί έτσι απλά να “χαρίζει” ένα περιουσιακό της στοιχείο.

Δημοσιεύτηκε στο ένθετο «Δρόμοι Ανάπτυξης» για την Κοζάνη