Το μοναδικό στη Νοτιοανατολική Ευρώπη ερευνητικό ινστιτούτο για τις κλιματικές αλλαγές σχεδιάζεται να δημιουργηθεί στα Γρεβενά. Ιθύνων νους της Γεώσφαιρας, όπως θα ονομάζεται το ινστιτούτο, είναι ο νομπελίστας καθηγητής Χρήστος Ζερεφός, ενώ τα 3.000.000 ευρώ που θα κοστίσει θα καλυφθούν από την ελληνική και τη νορβηγική κυβέρνηση

Της Σοφίας  Χριστοφορίδου

ΚΕΙΜΕΝΟ

Στα υψηλής στάθμης εργαστήρια της Γεωσφαίρας θα πραγματοποιείται πρωτογενής έρευνα για την ποιότητα της ατμόσφαιρας και τις κλιματικές αλλαγές. Επίσης θα γίνονται μετρήσεις των ρύπων που εκπέμπουν οι βιομηχανίες στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, με έμφαση στις τρεις πιο επιβαρημένες περιβαλλοντικά πόλεις της Ελλάδας, την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Πτολεμαΐδα. Το ινστιτούτο θα είναι συνδεμένο με ερευνητικά εργαστήρια της Ελλάδας και του εξωτερικού, όπως αυτά της Ακαδημίας Αθηνών, του ΑΠΘ, του Εθνικού Αστεροσκοπείου και του Πανεπιστημίου του Όσλο, ενώ θα λαμβάνει στοιχεία και από δορυφόρους.

Η Γεώσφαιρα δεν θα λειτουργεί μόνο ως ερευνητικό κέντρο αλλά και ως πιλοτικό πάρκο εκπαίδευσης. Με αυτόν τον τρόπο η Γεώσφαιρα θα αποτελέσει πρώτη επιλογή για εκπαιδευτικές εκδρομές, τονώνοντας έτσι την τουριστική κίνηση, εκτιμά ο δήμαρχος Γρεβενών Γιώργος Νούτσος. Μέσω διαδραστικών συστημάτων πληροφορικής οι επισκέπτες θα ενημερώνονται άμεσα για τα αποτελέσματα της έρευνας, με στόχο τη διάχυση της γνώσης σε ερευνητές, φοιτητές και ενεργούς πολίτες. Εντός της Γεώσφαιρας θα δημιουργηθεί Μουσείο Περιβάλλοντος, όπου θα παρουσιάζεται όλη η γεωλογική ιστορία του πλανήτη, με σκοπό την ευαισθητοποίηση των μαθητών και των φοιτητών στα σύγχρονα περιβαλλοντικά ζητήματα. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα του μουσείου θα δίνουν έμφαση στις αλλαγές που έχουν προκαλέσει οι ανθρωπογενείς παρεμβάσεις στο περιβάλλον και θα περιλαμβάνουν επισκέψεις σε θέσεις γεωλογικού και παλαιοντολογικού ενδιαφέροντος στα Γρεβενά, αλλά και σε περιβαλλοντικά υποβαθμισμένες περιοχές στον άξονα Πτολεμαΐδας-Κοζάνης.

ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΥΡΩ ΚΑΙ

ΝΟΡΒΗΓΙΚΕΣ ΚΟΡΟΝΕΣ

Η πρόταση για τη δημιουργία της Γεώσφαιρας υλοποιείται από την Ακαδημία Αθηνών σε συνεργασία με την Ακαδημία του Όσλο. Ως εταίρος θα συμμετάσχει ο δήμος Γρεβενών, ο οποίος θα αγοράσει το οικόπεδο, 30 στρεμμάτων, στο Μεγάλο Σειρήνι, όπου θα έχει έδρα το ινστιτούτο. Η Γεώσφαιρα θα στεγαστεί σε βιοκλιματικό κτίριο 1.000 τετρ. μ. και θα περιλαμβάνει:

διαδραστικό μουσείο ανθρωπογενών παρεμβάσεων στο περιβάλλον,

χώρο εκπαίδευσης σε οικολογικά συστήματα μεταφορών,

σταθμό παρακολούθησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης,

υπολογιστικό κέντρο κλιματικών προγνώσεων συνδεμένο με διεθνούς κύρους ερευνητικά κέντρα.

Η χρηματοδότηση για την υλοποίηση του σχεδίου θα προέλθει από το Χρηματοδοτικό Μηχανισμό 2004-2009 του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (δηλαδή των χωρών της Ε.Ε. και της ΕΖΕΣ, στην οποία συμμετέχουν η Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, η Νορβηγία και η Ελβετία). Ο προϋπολογισμός του έργου είναι 4.997.800 ευρώ, εκ των οποίων προεγκρίθηκαν τα 2.900.000 ευρώ. Το 50% του προϋπολογισμού θα προέλθει από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων της Ελλάδας και το υπόλοιπο 50% από τη νορβηγική κυβέρνηση. Η τελική έγκριση από το Χρηματοδοτικό Μηχανισμό 2004-2009 αναμένεται να δοθεί στις αρχές του 2009 και εφόσον γίνει αυτό, η Γεώσφαιρα μπορεί να μπει σε τροχιά λειτουργίας σε δυόμισι με τρία χρόνια.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΖΕΡΕΦΟΣ

Κρίσιμες για το κλίμα οι επόμενες δύο δεκαετίες 

“Η Γεώσφαιρα θα είναι το πρώτο ινστιτούτο στον κόσμο που θα έχει τέτοια διαδραστικότητα και δεν θα περιορίζεται σε στατικές πληροφορίες. Θα συνδέει το σήμερα με το χθες και το αύριο, την παρατήρηση με την έρευνα και την εκπαίδευση”, τονίζει στη “ΜτΚ” ο πρόεδρος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Χρήστος Ζερεφός. Σύμφωνα με τον ίδιο, στο ινστιτούτο θα λειτουργεί παρατηρητήριο για τις κλιματικές αλλαγές και ερευνητικά προγράμματα, στα οποία θα δουλεύουν δεκάδες επιστήμονες.

Ο κ. Ζερεφός ήταν μεταξύ των επιστημόνων της Διακυβερνητικής Διάσκεψης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, στην οποία απονεμήθηκε το Νόμπελ Ειρήνης 2007, εξ ημισείας με τον Αλ Γκορ. Όπως εκτιμά ο έλληνας ακαδημαϊκός, σήμερα “ακολουθούμε μια ευρύτερη πορεία κλιματικής αστάθειας, η οποία θα συνεχιστεί για αρκετές δεκαετίες”. Μάλιστα θεωρεί ότι “οι δύο επόμενες θα είναι οι πιο κρίσιμες δεκαετίες”, και αυτό επειδή, παρότι οι επιστήμονες μελετούν το πρόβλημα, “δεν βρέθηκαν ακόμη εφαρμόσιμες λύσεις. Εξακολουθούμε να είμαστε εξαρτημένοι από το πετρέλαιο”.