“Ο ΤΡΟΠΟΣ με τον οποίο ένα όργανο αντιδρά στις αναφορές είναι ενδεικτικός του κατά πόσο τοποθετεί στο επίκεντρο τον πολίτη”, λέει συχνά ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής, καθηγητής Νικηφόρος Διαμαντούρος. Το 36% των υποθέσεων επιλύθηκαν με φιλικό διακανονισμό ή διευθέτηση το 2008. Ωστόσο δεν ήταν όλες οι αντιδράσεις στις έρευνες του Διαμεσολαβητή τόσο υποδειγματικές. Η Επιτροπή αρνήθηκε να αλλάξει στάση σε υπόθεση διάκρισης λόγω ηλικίας, με αποτέλεσμα ο Διαμεσολαβητής να υποβάλει ειδική έκθεση στο ευρωκοινοβούλιο, τη μοναδική για το 2008.

Συνολικά ο Διαμεσολαβητής χειρίστηκε περισσότερες από 7.700 αναφορές και αιτήματα πληροφοριών. Ο αριθμός των ερευνών, στο πλαίσιο των οποίων απηύθυνε επικριτικές παρατηρήσεις στα θεσμικά όργανα της Ε.Ε., μειώθηκε στις 44 από 55 το 2007, ωστόσο ο κ. Διαμαντούρος κρίνει ότι ο αριθμός αυτός εξακολουθεί να είναι πολύ μεγάλος. Οι περισσότερες έρευνες που άρχισαν το 2008 αφορούσαν το κύριο θεσμικό όργανο που λαμβάνει αποφάσεις με άμεσο αντίκτυπο στους πολίτες, δηλαδή την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (66%). Βαρύνουσας σημασίας για την προώθηση της διαφάνειας το 2008 ήταν η πρόταση της Επιτροπής να τροποποιήσει τους κανόνες της Ε.Ε. σχετικά με τη δημόσια πρόσβαση σε έγγραφα.

Το συνηθέστερο είδος κακοδιοίκησης που απασχόλησε τις έρευνες αφορούσε την έλλειψη διαφάνειας (36%). Να σημειωθεί ότι κακοδιοίκηση υφίσταται, εάν το θεσμικό όργανο δεν ενεργεί σύμφωνα με το νόμο, δεν σέβεται τις αρχές της χρηστής διοίκησης ή παραβιάζει θεμελιώδη δικαιώματα. Ειδικότερα το 2008 ο Διαμεσολαβητής:

> Δέχθηκε 3.406 αναφορές (σε σύγκριση με 3.211 το 2007).

> Άρχισε 296 έρευνες (σε σύγκριση με 309 το 2007).

> Οι έρευνες που περατώθηκαν ανήλθαν σε 355 (έναντι 348 το 2007), ενώ οι περισσότερες από αυτές περατώθηκαν μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο.

> Σε 129 από τις υποθέσεις το αρμόδιο κοινοτικό όργανο αποδέχθηκε φιλικό διακανονισμό ή διευθέτησε το ζήτημα.

> Σε 41 υποθέσεις ο Διαμεσολαβητής διατύπωσε περαιτέρω παρατηρήσεις για βελτίωση της μελλοντικής απόδοσης.

> Κακοδιοίκηση διαπιστώθηκε σε 53 υποθέσεις: Οκτώ από αυτές κατέληξαν σε σχέδιο σύστασης, που έγινε δεκτό από το όργανο, μία στην υποβολή ειδικής έκθεσης στο ευρωκοινοβούλιο, ενώ 44 περατώθηκαν με επικριτικές παρατηρήσεις.

> Σχεδόν στο 80% των υποθέσεων που εξετάστηκαν (2.643) ο Διαμεσολαβητής βοήθησε τον ενδιαφερόμενο αρχίζοντας έρευνα ή παραπέμποντας την υπόθεση στο αρμόδιο όργανο ή δίνοντάς του συμβουλές για το πού να απευθυνθεί.

> Όσον αφορά τις παραπομπές και τις συμβουλές, το 55% των αναφορών προωθήθηκαν σε μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Διαμεσολαβητών, δηλαδή σε εθνικό ή περιφερειακό Συνήγορο του Πολίτη, ή στην Επιτροπή Αναφορών του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου.

> Ποσοστό 17% παραπέμφθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ για το 36% ο Διαμεσολαβητής πρότεινε επικοινωνία με άλλους οργανισμούς, όπως το δίκτυο Solvit, το οποίο χειρίζεται προβλήματα που οφείλονται στην κακή εφαρμογή του δικαίου για την εσωτερική αγορά από τις δημόσιες αρχές.

> Οι περισσότερες αναφορές (546) προήλθαν από γερμανούς πολίτες, 110 Έλληνες απευθύνθηκαν στο Διαμεσολαβητή, ενώ αναλογικά με τον πληθυσμό Μαλτέζοι, Κύπριοι, Βέλγοι και Σλοβένοι ήταν αυτοί που υπέβαλαν μεγαλύτερο αριθμό παραπόνων.

Περισσότερες πληροφορίες στο http://www.obdusman.europa.eu

Παραδείγματα παρέμβασης τού Διαμεσολαβητή

Το 2008 οι έρευνες του Διαμεσολαβητή κάλυψαν ζητήματα διαφάνειας, θεσμικά ζητήματα και ζητήματα πολιτικής, καθώς και υποθέσεις που αφορούσαν το ρόλο της Επιτροπής ως θεματοφύλακα της συνθήκης. Αφορούσαν επίσης προβλήματα σε ανοιχτούς διαγωνισμούς και διαδικασίες προσλήψεων, υπηρεσιακά ζητήματα, καθώς και διαφορές από συμβάσεις και ελαττώματα σε προσκλήσεις υποβολής προσφορών. Ορισμένα παραδείγματα παρατίθενται παρακάτω:

ΕΛΛΕΙΨΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ

1. Έπειτα από αυτεπάγγελτη έρευνα του Διαμεσολαβητή η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Επιλογής Προσωπικού (Epso) συμφώνησε να κοινοποιεί στους υποψηφίους τα κριτήρια αξιολόγησης που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο των διαδικασιών επιλογής, καθώς και ανάλυση της επιμέρους βαθμολογίας, εφόσον υποβάλουν σχετικό αίτημα.

2. Στην υπόθεση 754/2007/BU η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (Olaf) αντέδρασε αποτελεσματικά σε αίτημα πρόσβασης σε έγγραφα. Καταρτίζοντας δύο εκδοχές της επίδικης αναφοράς, μία με τα προσωπικά στοιχεία του ενδιαφερόμενου και μία χωρίς τα στοιχεία αυτά, ενήργησε σύμφωνα με τους κανόνες της Ε.Ε. για την πρόσβαση στα έγγραφα, ενώ έδειξε ότι η προσέγγισή της είχε στο επίκεντρο τον πολίτη.

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΠΟ ΣΥΜΒΑΣΗ

1. Στην υπόθεση 3490/2005/(ID) PB, που αφορούσε διαφορά ανάμεσα στην Επιτροπή και ιταλική εταιρεία σχετικά με την πληρωμή για την τέλεση κοινοτικού έργου υδροδότησης εκτοπισμένων ατόμων στη Λιβερία, η Επιτροπή δέχτηκε να καταβάλει τις συμπληρωματικές πληρωμές που υπέδειξαν οι υπηρεσίες της και η ιταλική εταιρεία. Έτσι η ενδιαφερόμενη έλαβε περισσότερα από 100.000 ευρώ.

2. Στην υπόθεση 3784/2006/FOR, που αφορούσε σύμβαση για έρευνα και ανάπτυξη στον τομέα της χημικής μηχανικής με αυστριακό ίδρυμα, η Επιτροπή συμφώνησε να καταβάλει 54.000 ευρώ έπειτα από αίτημα του Διαμεσολαβητή να επανεξετάσει την άρνησή της να πληρώσει το οφειλόμενο ποσό, επειδή δεν είχε λάβει εγκαίρως την τελική κατάσταση δαπανών.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙ ΠΑΡΑΒΑΣΕΙ

1. Οι έρευνες του Διαμεσολαβητή αποκάλυψαν πολλά προβλήματα στον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή χειρίζεται τις καταγγελίες επί παραβάσει. Για παράδειγμα, σε υπόθεση που αφορούσε αυξήσεις στους φόρους κεφαλαίου από την ισπανική νομοθεσία ο Διαμεσολαβητής επέκρινε την Επιτροπή, διότι καθυστέρησε σημαντικά να αποφασίσει να κινήσει επίσημα τη διαδικασία επί παραβάσει και δεν ενημέρωσε κατάλληλα τον ενδιαφερόμενο για τη σχετική απόφασή της.

2. Ο Διαμεσολαβητής άσκησε κριτική στην Επιτροπή, επειδή δεν μπόρεσε να παράσχει επαρκή και συνεπή εξήγηση για το λόγο για τον οποίο αποφάσισε να περατώσει υπόθεση που αφορούσε πιθανή παράβαση του κοινοτικού ερι^’e2αλ]’ebοντικοfd διξe1ίο΄ χε έργλ περιφερειe1κς efδ―ύ στ^’e7ν ά’c1ταe»ίT’e1.

3. Έν]’e1 αυf4οL’e1πX’e1σχL’efλοX’fdμ&e5νος βέλγος δY’e9εX’f1μηνέX’e1X’f2, ― οποί’efL’f2 προσέf6ηρετις εργα]’f3ίες f4ου στα θL’eαe2]#e7τζ, διότι σταμάτησε να ­ά%ddχδt|’e1ι ]’f0ροΤφορές εργασίe1ς, ecόλ ς έγινε 65 ετώm. Ο |’c4ιαμε^’f3ολαβηφής επX’e9βεβαίX’f9f1

4. τους αυτοαπασχολούμενους διερμηνείς άνω των 65 ετών και αρνήθηκε να αλλάξει πρακτική. Δεδομένου ότι η υπόθεση έθιγε σημαντικό ζήτημα αρχής, ο Διαμεσολαβητής υπέβαλε ειδική έκθεση στο κοινοβούλιο.