ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ αναφορές του Cedefop προβλέπει ότι το 2020 μόλις το 18% των θέσεων εργασίας θα καλυφθεί από εργαζομένους με χαμηλό επίπεδο προσόντων. Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν οι μισοί από τους 78.000.000 εργαζομένους αυτής της ομάδας θα βρεθούν αντιμέτωποι με το φάσμα της ανεργίας, αν δεν ανανεώσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο ένθετο “Η ΕΥΡΩΠΗ ΜΑΣ” της “ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ” της Τρίτης, η διευθύντρια του Cedefop Αβιάννα Μπουλγκαρέλι εξηγεί τι είναι το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων, ποια είναι τα προσόντα, τα εκ των ων ουκ άνευ και ποιοι είναι οι επαγγελματικοί κλάδοι του μέλλοντος Η Θεσσαλονίκη είναι έδρα του μοναδικού εν Ελλάδι οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόκειται για το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης – CEDEFOP. Σκοπός του είναι να στηρίζει και να προάγει τη διαμόρφωση ευρωπαϊκής πολιτικής στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. 

 

Συνέντευξη στη Σοφία Χριστοφορίδου

“Πρέπει καταρχάς να πούμε ότι το Cedefop δεν είναι εκπαιδευτικό ίδρυμα, γιατί μου λένε μερικές φορές, θα ήθελα να συμμετάσχω σε ένα από τα εκπαιδευτικά προγράμματά σας”, διευκρινίζει η διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης Αβιάνα Μπουλγκαρέλι. “Είναι ένας από τους αποκεντρωμένους ευρωπαϊκούς οργανισμούς, που αναλαμβάνουν να υποστηρίξουν επιστημονικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή στη διαδικασία διαμόρφωσης ευρωπαϊκών πολιτικών. Το αντικείμενο του Cedefop είναι η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Η Ε.Ε. δεν έχει την αρμοδιότητα να νομοθετήσει για αυτά τα θέματα, επειδή είναι πεδίο αρμοδιότητας των κρατών μελών. Ωστόσο εμείς μελετούμε τα δεδομένα και παρέχουμε τη βάση της γνώσης που καταλήγει σε προτάσεις από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο προς τα κράτη μέλη για τη βελτίωση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης”.

Το Cedefop δεν είναι παράρτημα ενός οργανισμού των Βρυξελλών. Εδρεύει στη Θεσσαλονίκη και καλύπτει όλη την Ευρώπη. Αυτή τη στιγμή ειδικοί από 24 χώρες της Ευρώπης δουλεύουν μαζί, για να παρέχουν ιδέες και γνώση και να παρακολουθούν τις εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

>> Ποια είναι η πρόβλεψη για τις τάσεις ως προς τα επαγγέλματα που θα έχουν ζήτηση τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με την τελευταία αναφορά του Cedefop; 

Το 2020 θα υπάρχει αύξηση της απασχόλησης σε θέσεις έντασης γνώσης και ιδιαίτερα σε τεχνικά επαγγέλματα. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί η τρέχουσα δομή της αγοράς εργασίας δείχνει ότι υπάρχουν 78.000.000 άνθρωποι, δηλαδή το ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού, με χαμηλό επίπεδο προσόντων. Ωστόσο το 2020 προβλέπεται ότι το 50% όλων των θέσεων απασχόλησης θα απαιτεί εργαζομένους με προσόντα μεσαίου επιπέδου, το 32% υψηλού επιπέδου και μόνο το 18% χαμηλού επιπέδου. Λόγω της παρούσας συγκυρίας της κρίσης, η ανεργία πλήττει κυρίως όσους έχουν χαμηλό επίπεδο προσόντων. Είναι τα πρώτα θύματα, όχι μόνο στο μέλλον, αλλά και άμεσα.

>> Στην τελευταία αναφορά σας επισημαίνετε ότι ειδικά στην Ελλάδα οι νέοι που έχουν υψηλό επίπεδο προσόντων αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη δυσκολία εισόδου στην αγορά εργασίας. Πώς εξηγείται αυτό;

Καταρχάς εξαρτάται από το είδος των προσόντων. Πολλοί νέοι με υψηλό επίπεδο προσόντων δεν έχουν πρόβλημα να εισέλθουν στην αγορά εργασίας. Το πρόβλημα της ανεργίας των νέων είναι γενικό. Οι εταιρείες στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα προτιμούν να προσλαμβάνουν άτομα που έχουν ήδη μια κάποια εμπειρία. Η εργασιακή εμπειρία δίνει άλλου είδους ικανότητες, τις οποίες κάποιος συνήθως δεν αποκτά στο σχολείο. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι στις χώρες όπου στη φάση της εκπαίδευσης περιλαμβάνεται η συνιστώσα της εργασιακής εμπειρίας, εκεί η ανεργία μεταξύ των νέων είναι χαμηλότερη. Μερικές χώρες έχουν αναπτύξει ένα σύστημα, όπου μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι και η συμμετοχή του εκπαιδευόμενου για μια περίοδο στην παραγωγική διαδικασία μιας επιχείρησης. Αυτό είναι τυπικό παράδειγμα για τη Γερμανία, την Αυστρία. Σε άλλες χώρες η δευτεροβάθμια εκπαίδευση παραμένει στο χώρο του σχολείου, αλλά όλο και περισσότερο εισάγουν περιόδους μαθητείας σε εταιρείες ως μέσο απόκτησης δεξιοτήτων, όπως η επικοινωνία και το επιχειρηματικό πνεύμα.

>> Ποια θα ήταν η καλύτερη λύση για την ευκολότερη είσοδο των νέων στην αγορά εργασίας; Πρακτική κατά τη διάρκεια των σπουδών, προγράμματα όπως το Stage; 

Κάθε λύση πρέπει να είναι συμβατή με την παράδοση καθεμιάς χώρας. Δεν μπορούμε να πούμε, ακολουθήστε το παράδειγμα των Γερμανών ή των Γάλλων. Μια καλή πρακτική είναι κατά τη διάρκεια της βασικής εκπαίδευσης να δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή στον κόσμο της εργασίας. Τον περασμένο Νοέμβριο οι 27 υπουργοί Παιδείας αποφάσισαν να εργαστούν από κοινού σε συγκεκριμένες προτεραιότητες, μία από τις οποίες είναι η κατάρτιση στους χώρους εργασίας. Σε αυτή την απόφαση κατέληξαν χάρη στην έρευνα του Cedefop. Παρέχουμε τη γνώση σε αυτούς που διαμορφώνουν πολιτικές. Αυτός είναι ο ρόλος μας.

>> Η αγορά εργασίας αλλάζει συνεχώς. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να καταρτιζόμαστε διαρκώς για το υπόλοιπο του βίου μας;

Παλαιότερα αποκτούσες ένα πτυχίο, έκανες την αρχική εκπαίδευση και μετά είχες αρκετά προσόντα και δεξιότητες για όλη τη ζωή σου. Αυτό δεν ισχύει στις μέρες μας. Σε ένα πλαίσιο παγκοσμιοποίησης ο ανταγωνισμός αλλάζει τις ανάγκες της αγοράς: νέες τεχνολογίες, νέες διαδικασίες, νέα προϊόντα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αναβαθμίζουμε συνεχώς τις ικανότητες και τις δεξιότητές μας. Πρέπει να συνεχίσουμε να μαθαίνουμε καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας.

>> Υπάρχουν κάποιες δεξιότητες που μπορούν να χρησιμεύσουν ως οδηγός επιβίωσης για τους εργαζόμενους;

Υπάρχουν κάποια απολύτως βασικά προσόντα, χωρίς τα οποία είναι πολύ δύσκολο να συνεχίσει κάποιος να μαθαίνει και να εκτελέσει οποιαδήποτε εργασία. Το βασικότερο όλων είναι η ικανότητα γραφής και ανάγνωσης. Σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας αυτό είναι υπαρκτό πρόβλημα. Πρέπει να επενδύσουμε στον αλφαβητισμό, όπως επίσης και στα μαθηματικά. Μια άλλη βασική ικανότητα είναι η στοιχειώδης γνώση των νέων τεχνολογιών και της πληροφορικής. Ειδικά στις χώρες της Μεσογείου ο ψηφιακός αναλφαβητισμός είναι πρόβλημα. Επίσης σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, πρέπει να ξέρεις τουλάχιστον μία ακόμη γλώσσα. Βασικά προσόντα είναι επίσης το πνεύμα επιχειρηματικότητας, με την έννοια της ανάληψης πρωτοβουλιών, ο τρόπος που παρουσιάζεις τον εαυτό σου, που επικοινωνείς με τους άλλους, που συνεργάζεσαι.

 

Το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων

Η βασική ιδέα του ευρωπαϊκού πλαισίου επαγγελματικών προσόντων (ΕΠΕΠ) αναπτύχθηκε στο Cedefop. Πρόκειται για ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα αναφοράς, το οποίο θα συνδέσει τα εθνικά συστήματα και πλαίσια επαγγελματικών προσόντων διαφορετικών χωρών. Στην πράξη, θα λειτουργήσει ως μηχανισμός μετατροπής για την ευκολότερη ανάγνωση των επαγγελματικών προσόντων. Θα βοηθήσει εκπαιδευόμενους και εργαζόμενους που επιθυμούν να μετακινηθούν από χώρα σε χώρα ή να αλλάξουν θέση εργασίας ή να αλλάξουν εκπαιδευτικό ίδρυμα στην πατρίδα τους. Το ΕΠΕΠ μετατοπίζει το βάρος από τις εισροές (διάρκεια μαθησιακής εμπειρίας, τύπος ιδρύματος) στο τι γνωρίζει και τι μπορεί να κάνει ένα άτομο που κατέχει κάποιο συγκεκριμένο επαγγελματικό προσόν. Το ΕΠΕΠ χρησιμοποιεί οκτώ επίπεδα με βάση τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις ικανότητες. Κάθε χώρα εργάζεται για να μεταρρυθμίσει το σύστημά της, ώστε να είναι συμβατό με το κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο. Η προτεινόμενη ημερομηνία-στόχος για το συσχετισμό των εθνικών συστημάτων επαγγελματικών προσόντων των χωρών με το ΕΠΕΠ είναι το 2010. Το 2012 είναι η ημερομηνία-στόχος, για να διασφαλιστεί από τις χώρες ότι τα επιμέρους πιστοποιητικά επαγγελματικών προσόντων φέρουν αναφορά στο αντίστοιχο επίπεδο του ΕΠΕΠ.