Ο κ. Τόμας Σέντλατσεκ ήταν ένας από τους ομιλητές στο φετινό «TEDxThessaloniki»- και ξάφνιασε πολλούς με τις ιδέες του: «Ο δανεισμός μοιάζει με το αλκοόλ -μεταφέρει ενέργεια στον χρόνο. Το αλκοόλ με βοηθά να μεταφέρω στο τώρα την ενέργεια που θα είχα αύριο -και έτσι αύριο δεν μπορώ να κάνω πολλά, γιατί έχω πονοκέφαλο. Αν δανειστώ, μεταφέρω στο σήμερα τα χρήματα που θα είχα όταν θα γινόμουν ογδόντα -στα 80 μου, όμως, θα πρέπει ή να δουλεύω περισσότερο ή να καταναλώνω λιγότερο, για να τα ξεπληρώσω…».

«ΦΤΑΙΕΙ Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ»
Το πρόβλημα, κατά τον γνωστό οικονομολόγο, δεν έγκειται στον καπιταλισμό γενικώς, αλλά στον καπιταλισμό της ανάπτυξης και στη διόγκωση του χρέους: «Αν εγώ δανειστώ 10.000 ευρώ, μόνον ένας ηλίθιος θα πίστευε ότι είμαι πλουσιότερος κατά 10.000 ευρώ. Όταν το κάνουν οι κυβερνήσεις, ωστόσο, όλοι χειροκροτούν…» λέει χαρακτηριστικά.
«Δεν είναι η έλλειψη ανάπτυξης, αλλά η υπερβολική ανάπτυξη που δημιούργησε το χρέος και μας έφερε στη σημερινή κατάσταση», τονίζει. «Επί 80 χρόνια, οι οικονομολόγοι είχαμε μια διαμάχη για το εάν τα κρατικά ελλείμματα επιταχύνουν την οικονομία ή όχι -δηλαδή, αν το φάρμακο που ‘ανεβάζει’ προκαλεί και εθισμό στον ασθενή. Η διαμάχη τελείωσε, γιατί μας τελείωσε και το φάρμακο… Το πρόβλημα δεν είναι ελληνικό, είναι συστημικό» προσθέτει, προβλέποντας ότι αυτή θα είναι η μοίρα της Γαλλίας, ακόμη και της Γερμανίας σε μερικά χρόνια, αν δεν αλλάξουν τον τρόπο λειτουργίας της οικονομίας τους.
«Αυτό που κάναμε στο παρελθόν είναι να πουλήσουμε σταθερότητα για να αγοράσουμε ανάπτυξη. Τώρα πρέπει να κάνουμε το αντίστροφο» υποστηρίζει, θέτοντας στο κοινό το ερώτημα αν το καπιταλιστικό σύστημα της αγοράς είναι… ποδηλάτης ή πεζός: «Το ‘όσο πιο γρήγορα τόσο πιο σταθερά’ ισχύει στην πρώτη περίπτωση, όχι όμως και στη δεύτερη».
Κατά τη γνώμη του, η οικονομία πρέπει να «κόψει ταχύτητα», για να σταθεροποιηθεί: «Ακόμη κι αν ως διά μαγείας είχαμε ανάπτυξη 10%, το μόνο που θα έπρεπε να κάνει ένας λογικός και υπεύθυνος πολιτικός θα ήταν να περιορίσει την ανάπτυξη και να χρησιμοποιήσει τα χρήματα για να αποπληρώσει το υπέρογκο χρέος».

«ΚΟΥΛΟΧΕΡΗΔΕΣ…»
Πάντως, κατά τον κ. Σέντλατσεκ δεν θα έπρεπε να ενοχοποιείται το ευρώ ή η Ευρώπη: «Ως ήπειρος, είναι πολύ πιο σταθερή από τις υπερχρεωμένες ΗΠΑ, για παράδειγμα, ή από την Ιαπωνία, όπου το χρέος είναι στο 230% του εκεί ΑΕΠ. Το θέμα είναι ότι έχουμε 27 ανεξάρτητες δημοσιονομικά μονάδες. Αν χώριζες την Ιαπωνία στα 27, οι μισές περιφέρειες θα είχαν χρεοκοπήσει».
Όπως εξηγεί, το πρόβλημα προέκυψε από τον «ακρωτηριασμό» των πολιτικών: «Οι πολιτικοί είχαν δύο ‘χέρια’, για να επηρεάζουν την οικονομία: το πρώτο χέρι -η νομισματική πολιτική, δηλαδή η εκτύπωση χρήματος- ‘κόπηκε’. Τους απέμεινε μόνο το άλλο χέρι: η δημοσιονομική πολιτική, δηλαδή η έκδοση χρέους. Ο πειρασμός ήταν μεγάλος, γι’ αυτό χρεοκοπήσαμε…». Κατά τον τσέχο οικονομολόγο, η λύση δεν είναι να επανασυγκολλήσουμε το δεύτερο «χέρι», γιατί «αν διαλύσουμε το ευρώ, θα είναι η αρχή και όχι το τέλος της κρίσης…».