Ρυθμίσεις των ληξιπρόθεσμων δανείων, επιδιώκουν διακαώς οι τράπεζες προκειμένου να μειώσουν τις επισφάλειες που έχουν εγγραμμένες στους ισολογισμούς. Σύμφωνα με την Ελληνική Ένωση Τραπεζών ,μέχρι το τέλος του 2011 οι ρυθμίσεις ξεπερνούσαν τα 29 δισ. ευρώ, σε σύνολο 690.000 ρυθμισμένων δανείων, ενώ εκτιμάται ότι το πρώτο πεντάμηνο του 2012 ρυθμίστηκαν άλλα 800.000 δάνεια.  Η υπερχρέωση μοιάζει με ωρολογιακή βόμβα, έτοιμη να εκραγεί, διαλύοντας χιλιάδες νοικοκυριά ενώ σύμφωνα με την εκτίμηση του προέδρου της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών Χρήστου Γκόρτσου τα “κόκκινα δάνεια” μπορεί να εκτινάξουν στο διπλάσιο το ποσό των 50 δις. ευρώ που απαιτείται για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

Σύμφωνα με στοιχεία για το πρώτο πεντάμηνο του 2012, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (καθυστέρηση από τρεις μήνες και άνω) ξεπερνούν τα 50 δισ. ευρώ ή το 20% της συνολικής πιστωτικής επέκτασης. Το 2010 μόνο ένα στα δέκα στεγαστικά ήταν μη εξυπηρετούμενο, ενώ σήμερα το ποσοστό έχει φτάσει το ένα στα πέντε(σχεδόν 14 δισ. ευρώ). Όσο για τα καταναλωτικά δάνεια, πλέον 4 στα 10 (13 δισ. ευρώ) δεν εξυπηρετούνται.

Ήδη ορισμένοι τραπεζίτες φέρονται να έχουν υποβάλλει στην κυβέρνηση προτάσεις για μείωση του ποσού της δόσης έως και 40% ή ακόμα και στο ένα τρίτο της τρέχουσας δόσης. Υπενθυμίζεται ότι στο πλαίσιο της συζήτησης των προγραμματικών δηλώσεων ο πρωθυπουργός είχε πει στη Βουλή ότι η δόση δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 30% του εισοδήματος ενός δανειολήπτη.

Η ΠΡOΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ
Από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ κατατέθηκε στις αρχές Αυγούστου πρόταση νόμου για την ανακούφιση των υπερχρεωμένων νοικοκυριών που προβλέπει μεταξύ άλλων την ολική διαγραφή των δανειακών υποχρεώσεων προς τις τράπεζες όσων δανειοληπτών το ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα είναι κάτω από το όριο της φτώχειας (7.178 κατ’ άτομο και 15.073 για τετραμελή οικογένεια), τη μερική διαγραφή των δανειακών υποχρεώσεων προς τις τράπεζες σε ποσοστό αντίστοιχο με τη μείωση του εισοδήματος των δανειοληπτών από το 2010 μέχρι σήμερα και τη μείωση των συνολικών δανειακών υποχρεώσεων προς τις τράπεζες, έτσι ώστε οι δόσεις προς όλες τις τράπεζες να μην ξεπερνά το 30% των μηνιαίων αποδοχών και το υπόλοιπο της ετήσιας υποχρέωσης να διαγράφεται οριστικά. Σύμφωνα με την πρόταση, οι μειώσεις αυτές θα πρέπει να γίνονται σε ετήσια βάση και να αναθεωρούνται στο τέλος του έτους, έτσι ώστε να περιλαμβάνονται ενδεχόμενες μεταβολές στο συνολικό ετήσιο εισόδημα.

“ΕΥΚΟΛΙΕΣ ΠΛΗΡΩΜΗΣ” ΑΠΟ ΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ
Προκειμένου να βγουν από το “κόκκινο” χιλιάδες μη εξυπηρετούμενα δάνεια που επιβαρύνουν περαιτέρω τους ισολογισμούς τους με ζημίες, οι τράπεζες προτείνουν στους δανειολήπτες νέα τραπεζικά προϊόντα, προσφέροντας περίοδο χάριτος και μεγαλύτερο χρόνο αποπληρωμής. Πλέον οι τράπεζες είναι αυτές που τηλεφωνούν στους πελάτες και τους καλούν να προχωρήσουν σε ρύθμιση, υπό το φόβο της υπαγωγής των δανειοληπτών στο νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, που σε πολλές περιπτώσεις οδηγεί σε “κούρεμα” του ποσού ακόμα και κατά 80%. Μάλιστα έχουν εκδώσει και τραπεζικά προϊόντα για την… επαναρρύθμιση ήδη ρυθμισμένων δανείων που όμως δεν εξυπηρετούταν κανονικά. Πολλές τράπεζες ακολουθούν μια πρακτική “α λα κάρτ” διαπραγματευόμενες τους όρους της ρύθμισης ανάλογα με την περίπτωση του κάθε πελάτη. Άλλες έχουν εκδώσει εγκυκλίους, τις οποίες όμως προσαρμόζουν σχεδόν σε… εβδομαδιαία βάση. Τέλος υπάρχουν και περιπτώσεις τραπεζών που αποδέχονται “κούρεμα” έως και 30%-35% αλλά βάζουν σχεδόν άπιαστούς όρους, όπως εξόφληση του υπολοίπου σε οκτώ μηνιαίες δόσεις.
Πάντως οι καταναλωτικές οργανώσεις εφιστούν την προσοχή καθώς σε πολλές περιπτώσεις (αν όχι σε όλες) οι τόκοι που “γλιτώνουν” οι δανειολήπτες κατά την περίοδο χάριτος κεφαλαιοποιούνται, με αποτέλεσμα να αυξάνεται αντί να μειώνεται το προς εξόφληση ποσό. Επίσης επισημαίνουν ότι πολλές από τις ρυθμίσεις προϋποθέτουν “κλείσιμο” ενός μη εξυπηρετούμενου με ένα άλλο, με αρκετά υψηλότερο επιτόκιο.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
Παρακάτω παραθέτουμε ορισμένες από τις προτάσεις ρυθμίσεων που προτείνουν τρεις ελληνικές τράπεζες.

1. Πειραιώς

Για στεγαστικά δάνεια: μείωση της δόσης από 10% έως 50%), “πάγωμα” δόσης ( για ανέργους), περίοδος χάριτος καταβολής τόκων για 12 μήνες με δυνατότητα επανεξέτασης του αιτήματος και επιμήκυνση έως και 40 έτη (το μέγιστο) από την εκταμίευση διάρκειας. Για καταναλωτικά δάνεια: αναχρηματοδότηση των οφειλών σε νέο δάνειο, είτε διάρκειας 180 μηνών χωρίς προσημείωση είτε έως 240 μήνες με προσημείωση, με μηνιαίες τοκοχρεωλυτικές δόσεις και περίοδο χάριτος έως 12 μήνες (με ή χωρίς καταβολή τόκων) για ανέργους. Για τις περιπτώσεις στεγαστικών δανείων με επιδότηση επιτοκίου από τον ΟΕΚ, η ρύθμιση γίνεται εφόσον έχει λήξει η διάρκεια της επιδότησης, καθώς υπάρχουν δεσμευτικοί όροι από τη σύμβαση συνεργασίας περί μη αλλαγής όρων εκταμίευσης κατά τη διάρκεια της επιδότησης
2. Εθνική

Για στεγαστικά δάνεια: επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής έως 45 (και μέχρι το 85ο έτος της ηλικίας του δανειολήπτη, καταβολή για 2 χρόνια του 70% της δόσης, με επιτόκιο για ανέργους 1,12% (σταθερό για δυο χρόνια και κυμαινόμενο στη συνέχεια) και για εργαζόμενους 2% πλέον του 0,12% και του επιτοκίου ΕΚΤ/Euribor. Για τα παραπάνω η επαναρρύθμιση προβλέπει μειωμένη δόση τα τρία πρώτα χρόνια στο 30%-50%-70% για ανέργους ή 40%-60%-80% για εργαζόμενους (με μέγιστη ηλικία εξόφλησης το 80ό έτος) και με επιτόκιο 2,5% πλέον του 0,12% και του επιτοκίου ΕΚΤ/Euribor. Για τα καταναλωτικά το επιτόκιο συγκέντρωσης και ρύθμισης οφειλών είναι 10,1% και αποπληρωμή σε 150 δόσεις, και σε επαναρρύμιση μειωμένη δόση για 3 χρόνια στο 40%-60%-80% της αρχικής και επιτόκιο 9.9%.

3. Alpha

Για στεγαστικά δάνεια: Επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής έως τα 40 έτη, ενώ διατηρείται το συμβατικό επιτόκιο (εξαιρούνται οι περιπτώσεις προνομιακών επιτοκίων), διευκολύνσεις αποπληρωμής οφειλών στεγαστικών δανείων για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της μηνιαίας δόσεως έως και 70%. Για καταναλωτικά δάνεια και κάρτες: χαμηλό επιτόκιο για τους πρώτους 24 μήνες, δυνατότητα επιμηκύνσεως της διάρκειας ή παραλείψεως έως δύο δόσεων το έτος.

TO ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ

Το τελευταίο “καταφύγιο” για τους δανειολήπτες είναι η αίτηση για υπαγωγή στον νόμο 3869/2010 για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά.
Στα δυόμισι χρόνια εφαρμογής του νόμου έχουν κατατεθεί 3651 αιτήσεις στο Ειρηνοδικείο Θεσσαλονίκης, εκ των οποίων οι 396 τις τρεις πρώτες εβδομάδες του Ιουλίου. Πανελλαδικά εκκρεμούν πάνω από 20.000 υποθέσεις δανειοληπτών ενώ οι νέες αιτήσεις για ένταξη στην προστασία του 3869/2010 παίρνουν ημερομηνία εκδίκασης για το 2016 στη Θεσσαλονίκη, το 2017 ή αρχές του 2018 στην Αθήνα.
Τα μέλη του παραρτήματος Θεσσαλονίκης της καταναλωτικής οργάνωσης ΕΚΠΟΙΖΩ έχουν καταθέσει περί τις 1.930 προτάσεις εξωδικαστικού διακανονισμού.“Εννιά στους δέκα έχουν προσπαθήσει να διαπραγματευτούν με τις τράπεζες, πριν φτάσουν σε εμάς, για την πρόταση εξωδικαστικού συμβιβασμού. Οι περισσότεροι δεν θέλουν να μπλέξουν με τα δικαστήρια” αναφέρει η Φωτεινή Μάρκου δικηγόρος και μέλος της ομάδας νομικής προστασίας της ΕΚΠΟΙΖΩ. Όπως λέει, τουλάχιστον το 60% των περιπτώσεων θα μπορούσε να έχει καταλήξει σε εξωδικαστικό συμβιβασμό και μάλιστα με πολύ καλύτερους όρους για τις τράπεζες από αυτούς που τελικά αποφασίζουν τα δικαστήρια. “Σε πολλές περιπτώσεις, όταν το ποσό είναι μικρό προτείνουμε ολική αποπληρωμή αλλά με χαμηλότερο επιτόκιο αλλά οι τράπεζες δεν το αποδέχονται” προσθέτει.
Μέχρι στιγμής τα Ειρηνοδικεία της χώρας έχουν εκδώσει πολλές αποφάσεις που προβλέπουν σημαντική ελάφρυνση του δανειολήπτη από τα χρέη του. Ενδεικτικά:

• Αναστολή πληρωμής των δόσεων προς όλες τις τράπεζες έως το 2013 έλαβε το Ειρηνοδικείο Νίκαιας για 33χρονο άνεργο με προβλήματα υγείας και χρέη άνω των 150.000 ευρώ.
• Διαγραφή χρέους 212.00 ευρώ αποφάσισσε το Ειρηνοδικείο Πτολεμαΐδας για δανειολήπτη με δύο ανήλικα παιδιά και δύο καρκινοπαθείς γονείς. Ο 46 χρονος θα καταβάλλει για μια τετραετία το ποσό των 1.000 ευρώ το μήνα, ενώ για τα επόμενα 17 χρόνια η δόση πέφτει στα 230 ευρώ.
• Ζευγάρι από τη Χαλκιδική απαλλάχθηκε από χρέος 173.538 ευρώ (“κούρεμα” 53,13%) και θα κληθεί να πληρώσει το ποσό των 153.079, σε διάστημα 24 ετών.
• Βελτίωση της απόφασης του Ειρηνοδικείου πέτυχε δανειολήπτρια από τα Χανιά που προσέφυγε σε δευτεροβάθμιο δικαστήριο, μειώνοντας τη μηνιαία δόση που καλείται να πληρώσει (400 ευρώ επί 228 μήνες) και αυξάνοντας το ελάχιστο ποσό που της είχε επιδικαστεί για τη διαβίωση της ίδιας και του ανήλικου παιδιού της από τα 400 στα 500 ευρώ.

“Ο νόμος για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά δεν είναι πανάκεια” υπογραμμίζει η κ. Μάρκου. Αν για παράδειγμα κάποιος έχει στην κατοχή του ακίνητα, θα πρέπει να είναι προετοιμασμένος ότι μαζί με το “κούρεμα” που ενδεχομένως θα αποφασίσει το δικαστήριο θα επέλθει και ρευστοποίηση της ακίνητης περιουσίας του για αποπληρωμή μέρους της οφειλής. Επιπλέον, για να ενταχθεί ο δανειολήπτης στις ευεργετικές διατάξεις του νόμου θα πρέπει να αποδείξει ότι ήταν συνεπής στις υποχρεώσεις του μέχρι κάποιο χρονικό διάστημα και στη συνέχεια επήλθε μια μεταβολή στην οικονομική του κατάσταση που τον οδήγησε στη μη εξυπηρέτηση του δανείου- θα πρέπει δηλαδή να αποδείξει ότι δεν υπήρχε δόλος.

——————

Υπολογίστε τη δόση
Δύο εφαρμογές που διευκολύνουν τους οφειλέτες και όλους τους ενδιαφερόμενους στην αξιοποίηση του ν. 3869/2010 για τη ρύθμιση των οφειλών των υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων δημιούργησε Γενική Γραμματεία Καταναλωτή (http://www.efpolis.gr/el/nea-ekdiloseis/1304-ypologismos-daneion.html).
– Με την πρώτη εφαρμογή διευκολύνεται ο οφειλέτης να προσδιορίσει τα ποσά στα οποία κατανέμεται η μηνιαία δόση του προς τους πιστωτές σύμφωνα με το άρθρο 8 παρ. 2 ν. 3869/10.
– Με τη δεύτερη εφαρμογή καθορίζεται η μηνιαία δόση που πρέπει να καταβάλλει ο οφειλέτης προκειμένου να διατηρήσει την κύρια ή μοναδική κατοικία του και η κατανομή της δόσης αυτής στους πιστωτές σύμφωνα με το άρθρο 9 παρ. 2 ν. 3869/10.
Σοφία Χριστοφορίδου sofiachristoforidou@yahoo.gr

Ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Θεσσαλονίκη» 13/8/2012