PETER ECONOMIDES

“Οι Έλληνες έχουμε χάσει κάθε επαφή με αυτό που πραγματικά είμαστε”

Συνέντευξη στη Σοφία Χριστοφορίδου

“Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΡΑΣΗ που χρησιμοποιούμε πιο συχνά στην Ελλάδα, μετά το ‘μαλάκα’, είναι το ‘δεν γίνεται’. Εγώ πιστεύω ότι γίνεται!”: ο Peter Economides θα μπορούσε να είναι ένας από τους “τρελούς” τής περίφημης διαφημιστικής καμπάνιας της Apple -αυτούς που σκέφτονται διαφορετικά, που δεν αγαπούν τους κανόνες, που μπορεί να διαφωνήσεις μαζί τους, να τους θαυμάσεις ή να τους επικρίνεις, αλλά δεν μπορείς να τους αγνοήσεις. Εξάλλου, συμμετείχε και ο ίδιος στην ομάδα που δημιούργησε αυτήν την καμπάνια: “Τότε, η Apple ήταν έτοιμη να κλείσει. Δεν είχε καν προϊόντα, είχε μόνο το παρελθόν της” θυμάται. Οι αναλογίες με την Ελλάδα είναι κάτι περισσότερο από προφανείς…

Με το που τελειώνει την ομιλία του στο Μουσείο Οίνου Γεροβασιλείου (με θέμα: “ΓΙΝΕΤΑΙ. Καινοτομία: το κλειδί για την ανάπτυξη της χώρας μας”), τον περιτριγυρίζουν δεκάδες άνθρωποι κάθε ηλικίας -ο εικοσάρης που θέλει μια απάντηση στο ερώτημα “να μείνω ή να φύγω από τη χώρα;”, ο μεσήλικας που έχει απογοητευτεί… Όλοι θέλουν να του αποσπάσουν μια κουβέντα, κάτι που θα τους δώσει αισιοδοξία, που θα τους εμπνεύσει. Μια κυρία γκρινιάζει για κάποιον που της πήρε τη σειρά: “Έλληνας δεν είστε;” τον ρωτά και είναι σαν να λέει “τι περισσότερο να περιμένει κανείς από τους Έλληνες…”. Κι ας ήμασταν Έλληνες κι όλοι εμείς οι υπόλοιποι, που περιμέναμε υπομονετικά.
“Μπορούμε να υπερβούμε τη δύναμη της αρνητικής εντύπωσης ή είναι ανίκητη;” τον ρωτάω, με αφορμή το περιστατικό: “Όπως είπε ο Όσκαρ Γουάιλντ, δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το να μιλάνε για σένα -εκτός από το να μη μιλάνε για σένα… Αυτήν τη στιγμή, τραβήξαμε τόσο πολύ το φως της δημοσιότητας -με αρνητικό τρόπο-, που, αν μπορέσουμε να εκπλήξουμε θετικά μέσα σ’ αυτό το χάος τού ‘είμαστε κλέφτες, είμαστε τεμπέληδες’, θα κερδίσουμε τις εντυπώσεις. Είναι μια ευκαιρία να αλλάξουμε το πώς σκέφτεται ο κόσμος για εμάς, να ενώσουμε τις κουκίδες και να δημιουργήσουμε μια παγκόσμια, δυνατή, συναρπαστική αφήγηση για την Ελλάδα. Πρέπει, όμως, όλοι οι Έλληνες να βρούμε μια κοινή αφήγηση, ένα κοινό όραμα”.
Τον ρωτάω αν μπορεί να υπάρξει μία και μόνη “αφήγηση” στην Ελλάδα της κρίσης, όπου όλοι είναι εναντίον όλων και καθένας μόνος του: “Νομίζω ότι εδώ και 30-40 χρόνια δεν έχουμε καν αφήγηση… Έχουμε χάσει κάθε επαφή μ’ αυτό που πραγματικά είμαστε. Διαβρώθηκαν οι αξίες μας, η κουλτούρα μας, η αυτοεκτίμησή μας. Χάσαμε το πάθος μας για μια Prada…” μου λέει -και φέρνει το αγαπημένο του παράδειγμα, τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004: “Είχαμε δημιουργήσει μια πολύ δυνατή εντύπωση τότε, που συνέδεε το παρελθόν με το παρόν. Οι αγώνες τέλειωσαν και το χάσαμε όλο αυτό. Μετά, μετατρέψαμε το Διεθνές Κέντρο Ραδιοτηλεόρασης σε shopping mall, όταν στο Ντουμπάι κατασκευάζουν αυτήν τη στιγμή Media City”.

“ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΑΣ”
Αυτό που ήμασταν είναι μια κληρονομιά που δεν αξιοποιούμε -κι ένας βολικός καναπές για να αράξουμε και να επαναπαυτούμε, παρατηρώ: “Συμφωνώ. Είμαι εντελώς αντίθετος με το να πάμε πίσω σ’ αυτό που ήμασταν. Έχουμε πολλά να μάθουμε από το παρελθόν μας, εμείς όμως είμαστε αυτοί που πρέπει να δημιουργήσουμε το μέλλον μας” λέει με νόημα. “ Ο Έλληνας δεν μπορεί να γίνει εξαιρετικός Γερμανός -όμως, έκαστος στο είδος του. Εμείς έχουμε το know how στην καλή ζωή. Η αγάπη μας για τη γνώση και την ομορφιά, η τρέλα που κουβαλάμε, η δυνατότητα να σκεφτόμαστε διαφορετικά, η γενναιοδωρία, το φιλότιμο… Αυτά μας κάνουν αυτό που είμαστε”.
“Βέβαια, εντός μας συνυπάρχουν, την ίδια στιγμή, το κόμπλεξ κατωτερότητας με το κόμπλεξ ανωτερότητας”, μου λέει -και μου διηγείται ένα περιστατικό που το αποδεικνύει: “Μόλις έχω γυρίσει από τη Νέα Υόρκη. Μπαίνω σ’ ένα ταξί και ο οδηγός μού πιάνει την κουβέντα. ‘Καλά, είχες τέτοια δουλειά εκεί και γύρισες στην Ελλάδα;” με ρωτάει. Όταν του λέω ότι μεγάλωσα στη Νότια Αφρική, ξέρεις τι μου είπε; ‘Α! Ο Μαντέλας! Έλληνας είναι! Ο πατέρας του λεγόταν Μανδήλας’… Σε πέντε λεπτά είδα και τις δύο πλευρές -το ‘δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα’ και το ‘είμαστε οι καλύτεροι’”.
Οι εικόνες που είχε για την Ελλάδα ήταν οι εικόνες που του μετέφερε η αγαπημένη του γιαγιά: “Νόμιζα πως όλοι οι Έλληνες ήταν σαν τη γιαγιά μου -και δεν ήταν καθόλου. Βέβαια, είναι χαζομάρα να σκεφτείς ότι η Ελλάδα έμεινε στην εποχή της γιαγιάς σου, στην αρχή όμως έπαθα σοκ”.

“ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΠΡΑΓΜΑ”
“Σήμερα υπάρχει μια πολύ ακραία έκφραση της υποτιθέμενης ‘ανωτερότητας των Ελλήνων’ βάσει του DNA” του λέω, ρωτώντας τη γνώμη του για τη Χρυσή Αυγή: “Επικίνδυνο πράγμα. Έχει να κάνει με τον φόβο των ανθρώπων. Αυτοί που πάνε στη Χρυσή Αυγή θέλουν να ανήκουν σε κάτι που υποτίθεται ότι είναι ανώτερο -και δεν τους νοιάζει ότι είναι φασιστικό. Φταίνε πολλά για το φαινόμενο -ένα από αυτά είναι το έλλειμμα ηγεσίας, γενικά”.
“Εσείς, είστε ένας άνθρωπος που εμπνέει. Κι αυτό είναι κάτι που μας λείπει. Θα σκεφτόσασταν να ασχοληθείτε με την πολιτική;” τον ρωτώ, για να πάρω την αυθόρμητη απάντηση: “Είσαι τρελή; Α-π-ο-κ-λ-ε-ί-ε-τ-α-ι”. “Μα, εσείς δεν λέτε ότι οι τρελοί είναι αυτοί που αλλάζουν τον κόσμο;”, επιμένω. “Δεν είμαι τόσο τρελός” απαντά -και η συζήτηση επί του θέματος τελειώνει εκεί…

“ΓΙΝΕΤΑΙ!”

“ΜΕΤΑ το ‘μαλάκα’, η δεύτερη φράση που χρησιμοποιούμε συχνότερα στην Ελλάδα είναι το ‘δεν γίνεται’. Κι όμως, αυτοί που έκαναν τον Παρθενώνα δεν είπαν ‘δεν γίνεται’. Ούτε ο Πύρρος, ούτε η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου, το 2004. Γίνεται! Ζούμε πολύ δύσκολες στιγμές, ας μην ξεχνάμε ωστόσο ότι μία στιγμή είναι ένα μικρό σημάδι σε μια ιστορία που συνεχίζεται. Ο μόνος τρόπος για να βγούμε από αυτήν την κρίση είναι να δημιουργήσουμε τον δρόμο” λέει ο Peter Economides.
Το δικό του όραμα, που θέλει να δει να γίνεται πράξη, έχει ακριβώς αυτό το όνομα: “Γίνεται!”. Ονειρεύεται να δημιουργήσει ένα “εργοστάσιο ιδεών”, εκεί όπου θα συναντώνται δημιουργικοί άνθρωποι με μέντορες και επενδυτές, ένας μικρόκοσμος του μέλλοντος, που οραματίζεται ο ίδιος για την Ελλάδα.

* Τον Νοέμβριο τού 2011, ο Peter Economides έδωσε στη Θεσσαλονίκη μια εμπνευσμένη ομιλία με τίτλο “Re-branding Greece”. Το βίντεο αυτό έφτασε σχεδόν τις 500.000 θεάσεις στο YouTube…

ΟΙ “ΗΡΩΕΣ” ΤΟΥ PETER ECONOMIDES

Ο ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΣ ήρωάς του είναι, φυσικά, ο Στιβ Τζομπς. Έχει όμως και έλληνες ήρωες: ο Παύλος Ευμορφίδης, που πουλάει στρώματα Cocomat σε όλο τον κόσμο, ο Κώστας Βογιατζής (του http://www.yatzer.com), που επισκέπτονται οι bon vivants του πλανήτη, ο 23χρονος σκηνοθέτης Στέφανος Σιταράς (για τον οποίον ο Βιμ Βέντερς προέβλεψε ότι θα είναι ο επόμενος μεγάλος σκηνοθέτης), ο Άρης Κεφαλογιάννης (της Gaea), που έχει κάνει το ελληνικό ελαιόλαδο προϊόν delicatessen, ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου, του οποίου το κρασί συγκαταλέγεται στα 100 καλύτερα του κόσμου, ο George Calombaris, που έχει δημιουργήσει το πιο “high” εστιατόριο στη Μελβούρνη, η Αριάνα Χάφιγκτον, που δημιούργησε την e-εφημερίδα με τη μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως, ο Γιώργος Μπίζος (ο δικηγόρος του Μαντέλα, στη Νότια Αφρική, που δημιούργησε το σχολείο Saheti, όπου κάθε νοτιοαφρικανός μαθητής μαθαίνει τη γλώσσα και τους χορούς της Ελλάδας), ο μηχανικός αεροσκαφών Peter Diamandis, ο ερευνητής του ΜΙΤ Ανδρέας Μέρσιν (που είναι υπεύθυνος για την ηλεκτρονική συσκευή που “μυρίζει” μορφές καρκίνου), αλλά και ο Jim Γιαννόπουλος, πρόεδρος της εταιρίας παραγωγής ταινιών Fox.
Ο κατάλογός του γεμίζει από “πιτσιρικάδες” με όραμα, από αυτούς που “δεν βλέπουν μπροστά τους εμπόδια, τους ανήσυχους, τους δεκτικούς στο νέο, που έχουν ‘φωτιά’ μέσα τους και τους καίει. Αυτοί δεν υπάρχει περίπτωση να μην το πραγματοποιήσουν το όνειρό τους -αν όχι εδώ, τότε σίγουρα στο εξωτερικό”.

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Επιλογές» της «Μακεδονίας της Κυριακής» 25/11/2012