Ακόμα και αν είχαμε ρυθμό ανάπτυξης 2% ετησίως θα χρειαζόταν δεκατρία χρόνια για να εξαφανιστεί η κυκλική ανεργία, δηλαδή η  ανεργία που προκύπτει από τη μείωση της κατανάλωσης. Όμως ακόμα και σε αυτό το… φανταστικό σενάριο ο σκληρός πυρήνας της ανεργίας, δηλαδή οι μακροχρόνια άνεργοι, θα εξακολουθούσε να είναι πάνω από 11%.

Αυτό προκύπτει από πρόσφατη μελέτη που εκπόνησαν οι καθηγητές Κωνσταντίνος Καρφάκης του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και Κωνσταντίνος Κατρακυλίδης του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ, καθώς και η υποψήφια διδάκτορας του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ Ευτυχία Τσανανά. «Η ανεργία ήρθε και θα μείνει. Είναι σαν ένας ιός του οποίου θα είμαστε φορείς για πάντα» τονίζει στη «Μ» ο καθηγητής Κ. Καρφάκης. Όπως σημειώνει η ελληνική οικονομία είχε μόνο κάποια χρόνια πριν και μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες ρυθμούς ανάπτυξης 4%, και η διατήρηση ρυθμών ανάπτυξης 2% για 13 συνεχόμενα έτη είναι εξαιρετικά δύσκολο- πόσο μάλλον που στη χώρα μας έχουμε υψηλά ποσοστά ύφεσης επί έξι χρόνια, με το 2012 να κλείνει με 6,45%. Οι τρεις ερευνητές υπολογίζουν ότι για να απαλειφθεί το ποσοστό της κυκλικής ανεργίας,  η παραγωγή θα πρέπει να αυξηθεί κατά 26%- και αυτό θα απαιτούσε 13 χρόνια αν ο ρυθμός αύξησης της παραγωγής ήταν 2% ετησίως. Όσο αργεί η ανάπτυξη, τόσο απομακρύνεται στο απώτατο μέλλον η έξοδος από τον τούνελ της ανεργίας.

Στην εργασία των τριών ερευνητών, που εστάλη για δημοσίευση στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εργασίας, μελετήθηκε αφενός η σχέση ανάμεσα στις ποσοστιαίες μεταβολές του ποσοστού ανεργίας και της πραγματικής παραγωγής την περίοδο από το πρώτο τρίμηνο του 2000 μέχρι το τέταρτο τρίμηνο του 2012, και αφετέρου η σχέση ανάμεσα στο ποσοστό των κενών θέσεων εργασίας και το ποσοστό ανεργίας την περίοδο από το πρώτο τρίμηνο του 2009 μέχρι το τρίτο τρίμηνο του 2012. Μελετώντας από το 2000 μέχρι το 2012 τη σχέση ανάμεσα στις ποσοστιαίες μεταβολές του ποσοστού της ανεργίας και της παραγωγής διαπίστωσαν ότι μια μείωση της παραγωγής κατά 2,4% συσχετιζόταν με μια αύξηση της κυκλικής ανεργίας κατά 1%. Σε περιόδους επιβράδυνσης της ανάπτυξης ή οικονομικής ύφεσης η ζήτηση μειώνεται και αυτό έχει ως επακόλουθο οι επιχειρήσεις να μειώνουν το προσωπικό τους. Αυτή η ανεργία, η κυκλική ανεργία, είχε φτάσει στα τέλη του 2012 στο 11%, και είναι σχετικά πιο εύκολο να μειωθεί σημειώνει ο κ. Καρφάκης, εφόσον όμως υπάρξουν φορολογικά και άλλα κίνητρα που θα τονώσουν τη ζήτηση.

 Υπάρχει όμως και η «δύσκολη» ανεργία, η διαρθρωτική ανεργία που ήταν στο 13% το 2012. Πρόκειται για τους μακροχρόνια άνεργους, που δεν μπόρεσαν να ξαναβρουν δουλειά στο αντικείμενό τους. Η Κοινή Έκθεση για την Απασχόληση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2012) δείχνει ότι η μακροχρόνια ανεργία ως ποσοστό του ενεργού πληθυσμού στην Ελλάδα έχει αυξηθεί από περίπου 4% το 2^ο τρίμηνο του 2008 σε 13% το 2^ο τρίμηνο του 2012.

Το παράδοξο είναι ότι παρά την αύξηση της ανεργίας καταγράφηκε και αύξηση των θέσεων εργασίας που έμεναν κενές, επειδή δεν υπήρχε προσωπικό με τις απαιτούμενες δεξιότητες. Αντλώντας στοιχεία από τη Eurostat οι μελετητές διαπίστωσαν ότι καταγράφηκε αύξηση των κενών θέσεων εργασίας την περίοδο 2009-2012 (μεταξύ 3^ου και 4^ου τριμήνου 2009, 4^ου τριμήνου 2010 και 1^ου τριμήνου 2011 και μεταξύ 4^ου τριμήνου 2011 και 1^ου τριμήνου 2012) όμως την ίδια ώρα αυξανόταν και τα ποσοστά ανεργίας. Βέβαια οι κενές θέσεις εργασίας ήταν αναλογικά πολύ λιγότερες από τον συνολικό αριθμό των ανέργων, αλλά το γεγονός της μη αντιστοίχισης στην αγορά εργασίας «σηματοδοτεί μια αύξηση του ποσοστού της μακροχρόνιας ανεργίας» επισημαίνεται στη μελέτη. «Οι αναπτυξιακές δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας, δια μέσου της ζήτησης, δεν είναι τόσο μεγάλες» εξηγεί ο κ. Καρφάκης.  «Για να καταπολεμηθεί η διαρθρωτκή ανεργία χρειάζονται διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας. Χρειαζόμαστε ένα νέο μοντέλο οικονομίας, πιο ανταγωνιστικό και ένα νέο  μοντέλο αντιστοίχισης των δεξιοτήτων των εργαζόμενων με την αγορά εργασίας» καταληγει.

Σοφία Χριστοφορίδου