Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γ. Μπουτάρης ενώ καταθέτει στεφάνι στην εκδήλωση μνήμης για τους Ελληνες Εβραίους θύματα των ναζί
Πηγή: http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22767&subid=2&pubid=52922971
Όταν το 2010 ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης κ.Γιάννης Μπουτάρης μιλούσε για τη μετατροπή της Πλατείας Ελευθερίας από πάρκινγκ σε πάρκο μνήμης για τους Εβραίους Σαλονικιούς που χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα δεν θα μπορούσε να προβλέψει ότι στις προτάσεις που κατατέθηκαν στον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό δεν θα υπήρχε καν το πολύπαθο μνημείο του Ολοκαυτώματος.
Ο διαγωνισμός έγινε, η κριτική επιτροπή ψήφισε την καλύτερη πρόταση και στη συνέχεια κλήθηκαν εκ των υστέρων (!) οι πολίτες σε δημόσια διαβούλευση για να πουν την άποψή τους για την πλατεία. Παρόλο που μου φάνηκε ολίγον τι παρωδία η όλη διαδικασία, αποφάσισα να πάω στην εκδήλωση. Έφτασα με λίγη καθυστέρηση και πέτυχα στο βήμα τον ομότιμο καθηγητή αρχιτεκτονικής και πρόεδρο της κριτικής επιτροπής του διαγωνισμού κ. Δημήτρη Φατούρο ο οποίος έθεσε το βασικό ερώτημα: μια πλατεία με επίκεντρο το ιστορικό γεγονός που την έχει στιγματίσει; (δηλαδή το «μαύρο Σάββατο» του 1942 όπου συγκεντρώθηκαν εκεί 9.000 εβραίοι σαλονικείς και αφού υπέστησαν δημόσιο εξευτελισμό στάλθηκαν στα καταναγκαστικά έργα;) ή μια πλατεία με λίγο από όλα, που θα αναδεικνύει και τα άλλα στοιχεία της, το ίχνος του βυζαντινού τείχους, τη σχέση με τη θάλασσα κλπ; Για τον ίδιο η πλατεία «δεν είναι πολύ μεγάλη για να έχει πολλές διακριτές ενότητες» και θα έπρεπε «να θυμίζει και την αγριότητα και την τρυφερότητα που υπάρχει για τη ζωή». Εμμέσως πλην σαφώς είπε τη γνώμη του.
Θα παραλείψω τα διάφορα θεωρητικά που είπαν άλλοι αρχιτέκτονες και πολεοδόμοι για να πάω στον κ. Γιάννη Μέγα, πολιτικό μηχανικό, ιστοριοδίφη και σύμβουλο της ομάδας μελέτης που κέρδισε το 1ο βραβείο. Ο οποίος κάνοντας μια ιστορική αναδρομή, μας είπε ότι εκεί αποβιβάστηκε ο δούκας του Εδιμβούργου το 1888, εκεί κι ο βαρόνος Ρότσιλντ το 1896, από εκεί έφυγε ο Βενιζέλος το 1913, μετά την απελευθέρωση, και εκεί έφτασε το 1916 για να ιδρύσει στη Θεσσαλονίκη την τριανδρία. Εκεί έβγαζαν τους πύρινους λόγους τους οι Νεότουρκοι που ζητούσαν Σύνταγμα το 1908 και από εκεί πέρασαν (!!!) δυο Έλληνες αξιωματικοί, για να παν στου Φλόκα και να πιουν τον καφέ τους, δυο μέρες πριν την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Κι αναρωτιέμαι εγώ, τι από όλα αυτά μπορεί να συγκριθεί με το «μαύρο Σάββατο» του 1942; Την ημέρα που, όπως κι ο κ. Μέγας ανέφερε, συγκεντρώθηκαν οι εβραίοι της Θεσσαλονίκης και υπέστησαν ταπεινωτικές και εξοντωτικές δοκιμασίες από τους Ναζί.
(Για αυτή την πλατεία με αυτά τα χαρακτηριστικά, που από τη δεκαετία του ’50 είναι πάρκιγκ, γιατί προφανώς μεταπολεμικά κάποιοι θέλησαν να θάψουν και τη μνήμη, μαζί με τους νεκρούς, ο δήμος έβαλε ορισμένες προδιαγραφές μεταξύ των οποίων και η ανάδειξη της ιστορικής µνήµης της πλατείας, έτσι, γενικώς κι αορίστως. Οι αρχιτέκτονες πορεύτηκαν με βάση τους όρους του διαγωνισμού, για τον οποίον αρμόδιος ήταν ο αντιδήμαρχος Αρχιτεκτονικού Ανδρέας Κουράκης, και έκαναν μελέτες εντός των ορίων και των όρων που τους τέθηκαν.)
/DnsiAstSxedArxMeleton/Diagonismoi/2013/Apotelesmata_diagonismou_anaplasis_Plateias_Elefthereias/A_Vraveio/801TK55189_pin%204.jpg)
Κλείνω την παρένθεση και επιστρέφω στην εκδήλωση, όπου ο κ. Θεμιστοκλής Χατζηγιαννόπουλος, ένας εκ των δυο της ομάδας αρχιτεκτόνων που κέρδισε το πρώτο βραβείο μας παρουσίασε το σκεπτικό: πάνω από όλα μια αστική πλατεία, φιλική στον χρήστη και τον επισκέπτη, που να αναδεικνύει την ιστορία της «όχι με τρόπο αναγκαστικό αλλά υπαινικτικό» ώστε να την αντιλαμβάνεται «μόνο όποιος και όταν θέλει». Πως θα γίνει αυτό; Η πλατεία ουσιαστικά μετατρέπεται σε ένα πάρκο με δέντρα και στο επίκεντρο μπαίνει μια στήλη ύψους 20 μέτρων η κορυφή του οποίου θα λειτουργεί ως «επιλεκτικό ηλιακό ρολόι». Στο δάπεδο της πλατείας θα υπάρχουν πλάκες που θα γράφουν για τα ιστορικά γεγονότα (κίνημα Νεότουρκων, πυρκαγιά 1917, μνημείο ολοκαυτώματος) και την ημέρα και ώρα που συνέβη το κάθε γεγονός το ηλιακό ρολόι θα φωτίζει την αντίστοιχη πλάκα. Το μνημείο του Ολοκαυτώματος δεν απεικονιζόταν πουθενά στην παρουσίαση, αλλά εκ των υστέρων οι αρχιτέκτονες διαβεβαίωσαν προφορικά ότι φυσικά και θα υπάρχει το μνημείο, θα μεταφερθεί στην περιοχή του ηλιακού ρολογιού και θα φωτίζεται από το φως του ήλιου, στις 11 Ιουλίου κάθε χρόνο, για να μας θυμίζει όσα συνέβησαν εκεί…
Ακολούθησε ο καθηγητής αρχιτεκτονικής του ΑΠΘ κ. Φίλιππος Ωραιόπουλος που οραματίστηκε μια πλατεία γεμάτη κυπαρίσσια και τη δημιουργία ενός τείχους από τις ταφόπλακες των εβραίων που είναι διάσπαρτες στην πόλη (μόνο που για αυτό ευθύνονται οι Έλληνες και όχι οι Ναζί).
Όλα θα κυλούσαν ομαλά, με τους αρχιτέκτονες να αναλίσκονται σε θεωρητικές προσεγγίσεις, αν δεν υπήρχε στο πρόγραμμα ο (φίλος) Ιωσήφ Βαένα, που κατά τη γνώμη μου έκανε μια εξαιρετική παρέμβαση και έθεσε το καίριο ερώτημα:
«Αν 9000 χριστιανοί βασανίζονταν από κατακτητές, αν έχυναν αίμα από το ξύλο και πέθαιναν από την εξάντληση σε αυτή τη πλατεία, αν οι επιζήσαντες και τα παιδιά τους ακόμα ζούσαν σε αυτή τη πόλη με τον πόνο των νεκρών καθημερινή θύμηση – θα κάναμε αυτή τη συζήτηση για το ποια μορφή θα έπαιρνε αυτή η πλατεία; Θα υπήρχε οποιαδήποτε εναλλακτική πρόταση για την μορφή αυτής της πλατείας, με όποιο ιστορικό βάρος περιέχει;»
«Όχι», σκέφτομαι εγώ και θά’ θελα να πιστεύω ότι το ίδιο σκεφτόμαστε όλοι. Αν ήταν οι δικοί μου και δικοί σου και δικοί μας συγγενείς που ταπεινώθηκαν, βασανίστηκαν και πέθαναν σε αυτό το μέρος εκείνη τη μέρα, αν στη συνέχεια οδηγήθηκαν σε γκέτο, χώρους καταναγκαστικής εργασίας και στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης, θα ήταν α-υ-τ-ο-ν-ό-η-τ-ο ότι η πλατεία θα ήταν αφιερωμένη στη μνήμη τους. Σε αυτή την πλατεία συγκεντρώθηκαν 9.000 Σαλονικιοί πάππου προς πάππο , κομμάτι αυτής της πόλης. Ελάχιστοι γύρισαν. Αν δεν τιμήσουμε τη μνήμη τους σε αυτήν ακριβώς την πλατεία τότε που;
Όμως, αντί για αυτό που (εγώ που δεν είμαι Θεσσαλονικιά) θεωρούσα αυτονόητο, άκουσα εμβρόντητη την απάντηση του κ. Μέγα ότι μια μελέτη δεν μπορεί να έχει «συναισθηματική» προσέγγιση, ότι επί 23 αιώνες πέρασαν από τη Θεσσαλονίκη και χιλιάδες μουσουλμάνοι, και Έλληνες κλπ και ότι θα πρέπει να κρατήσουμε μια ισορροπία. Χμ, να ζυγιάζουμε δηλαδή στο ίδιο καντάρι τον δούκα του Εδιμβούργου που αποβιβάστηκε εδώ, τους Νεότουρκους (που αργότερα εξελίχθηκαν σε θύτες του ελληνισμού), τους δυο Έλληνες αξιωματικούς που διέσχισαν την πλατεία για να πιουν καφέ στου Φλόκα, με τους χιλιάδες Θεσσαλονικιούς που βασανίστηκαν ακριβώς σε αυτή την πλατεία, και τους πολύ περισσότερους που εξοντώθηκαν αργότερα στα στρατόπεδα. Ενδιαφέρουσα προσέγγιση από έναν άνθρωπο που μάλιστα δηλώνει ότι έχει και ο ίδιος συγγενείς εβραίους. Κι αναρωτιέμαι εγώ, θα συμπυκνώσουμε ΚΑΙ τους 23 αιώνες ιστορίας της Θεσσαλονίκης σε μια μικρή πλατεία; Δεν μπορεί τάχα να δοθεί έμφαση στο βυζαντινό τείχος πουθενά αλλού σε ολόκληρη την πόλη; Θα πρέπει άραγε εμείς να τιμήσουμε την ανακήρυξη του Συντάγματος των Τούρκων; Ή είναι το κυρίαρχο στοιχείο της όλης αφήγησης η αποβάθρα (το λιμάνι είναι, θυμίζω, ακριβώς απέναντι).
Κι ύστερα έρχεται η παρατήρηση της αρχιτεκτόνισσας κ. Πελαγίας Αστρεινίδου Κωτσάκη ότι στο Βερολίνο, ένα εκατομμύριο επισκέπτες του Holocaust-Memorial βλέπουν αυτή την φωτογραφία με τους συγκεντρωμένους στην πλατεία Ελευθερίας. Όταν έρχονται εδώ τι ακριβώς θα βλέπουν;
Όσην ώρα συμβαίνουν όλα αυτά βλέπω δίπλα μου τους Γερμανούς του ιδρύματος Heinrich Boell (που ήταν συνδιοργανωτής της εκδήλωσης) να συνοφρυώνονται με απορία γιατί δεν καταλαβαίνουν ή μάλλον δεν μπορούν να χωνέψουν τα όσα ακούν. Ο κ. Georg Traska από το Ινστιτούτο για την ιστορική παρέμβαση της Βιέννης δεν συγκρατείται και παρεμβαίνει, εκφράζοντας την απορία του γιατί συζητάμε κάτι που για τον ίδιο φαντάζει αυτονόητο και λέει το προφανές, ότι ο ίδιος βλέπει παιδάκια να παίζουν στο πάρκο, βλέπει πεταλουδίτσες να πετάν αλλά κανένα μνημείο ολοκαυτώματος.
/DnsiAstSxedArxMeleton/Diagonismoi/2013/Apotelesmata_diagonismou_anaplasis_Plateias_Elefthereias/A_Vraveio/801TK55189_pin%205.jpg)
«Τι ακριβώς επιδιώκουμε; Το μνημείο του ολοκαυτώματος έφυγε από την Παπαναστασίου για να γίνει εκεί χώρος πάρκιγκ, το τοποθετήσαμε σε ένα χώρο πάρκινγκ, για να φύγει τελικά και από εδώ και να μετατραπεί σε χώρο αναψυχής;» διερωτήθηκε και ο ιστορικός κ. Στράτος Δορδανάς. Θα μεταφέρω και μερικά από τα ερωτήματα του αρχιτέκτονα κ. Νίκου Σουλάκη (ο οποίος επίσης συμμετείχε στο διαγωνισμό), παραλείποντας ορισμένα, όντως καίρια αλλά τεχνικά ζητήματα πολεοδομικής και κυκλοφοριακής φύσεως. Γιατί τα σχέδια για την πλατεία Ελευθερίας δεν ταιριάζουν σε μια πλατεία της Αλεξανδρούπολης, του Βόλου ή όποιας άλλης πόλης έχει θάλασσα ή/και βυζαντινό παρελθόν; Το βυζαντινό τείχος σε αυτό το σημείο έπεσε, ακριβώς επειδή υπήρχε ανάγκη για άνοιγμα της πόλης, ποιο σημερινό άνοιγμα της πόλης στο μέλλον σηματοδοτεί η πλατεία;
/DnsiAstSxedArxMeleton/Diagonismoi/2013/Apotelesmata_diagonismou_anaplasis_Plateias_Elefthereias/A_Vraveio/801TK55189_pin%203.jpg)
«Οι προβληματισμοί που ακούστηκαν ήταν εύλογοι», μας είπε ο πολεοδόμος κ. Νίκος Παπαμίχος, που συμμετείχε στην κριτική επιτροπή- πλην όμως ο διαγωνισμός έγινε με βάση συγκεκριμένες προδιαγραφές και η προκήρυξη με συγκεκριμένους όρους. «Υπήρχαν αντιφατικές διαστάσεις από τον ίδιο τον διαγωνισμό, δεν υπήρξε εμμονή (!) σε κάποιο ζήτημα», συμπλήρωσε και ο κ. Κωνσταντίνος Δεσποτίδης, επίσης μέλος της κριτικής επιτροπής (ενώ ο Γερμανός δίπλα μου τραβούσε τα μαλλιά του για τις μη-εμμονές μας). «Μπορεί να πάρει κανείς την πολιτική απόφαση είτε να επικεντρώσει σε ένα θέμα και τότε μετατρέπει την πλατεία σε μνημείο είτε να ακολουθήσει πολυπαραμετρική προσέγγιση. Ο δήμος αποφάσισε το δεύτερο. Το αν ήταν σωστή ή λανθασμένη απόφαση το συζητάμε» σχολίασε και ο ομότιμος καθηγητής αρχιτεκτονικής του ΑΠΘ και σύμβουλος της ομάδας που κέρδισε το 1ο βραβείο κ. Παναγιώτης Τζώνος. Πάντως και ο ίδιος παραδέχτηκε ότι «προφανώς» και η παρουσίαση δεν απεικόνιζε πουθενά το μνημείο του ολοκαυτώματος.
(Και πάμε στο δια ταύτα. Ποιος όρισε τους όρους; Ο αντιδήμαρχος κ. Ανδρέας Κουράκης. Πως κατάφερε να αλλοιώσει τόσο το πνεύμα των όσων έλεγε ο Γιάννης Μπουτάρης, υποσχόμενος να αναδείξει την πλατεία Ελευθερίας σε μια πλατεία μνήμης για τους εβραίους σαλονικιούς που χάθηκαν; Τουλάχιστον στα σχέδια που εκτίθενται στο δημαρχείο δεν είδα πουθενά τοποθετημένο το μνημείο. Δόθηκαν βέβαια οι προφορικές διαβεβαιώσεις ότι «φυσικά-και-θα-υπάρχει». Αλλά ακόμα και να υπάρχει τελικά, δεν κατάλαβα σε τι ακριβώς συνίσταται η ανάδειξή της σε «πλατεία της μνήμης», όταν το μόνο που γίνεται προς αυτή την κατεύθυνση είναι απλώς να μετακινείται ένα ήδη υφιστάμενο μνημείο χωρίς να προστίθεται τίποτα περισσότερο.
Ξανακλείνω την παρένθεση και επιστρέφω πάλι στα της εκδήλωσης, όπου πήρε το λόγο και ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης κ. Δαυίδ Σαλτιέλ. Αφού είχε «φάει πόρτα» κατά το κοινώς λεγόμενο, προσπαθώντας να συναντηθεί με τον κ. Κουράκη πριν βγει στον αέρα ο διαγωνισμός, και αφού στην κριτική επιτροπή δεν ζητήθηκε η γνώμη της ΙΚΘ, αποφάσισε να μην παραστεί στην εκδήλωση. Τελικά το μετάνιωσε και στην παρέμβαση του σημείωσε ότι ο φασισμός και ο αντισημιτισμός είναι ακόμα εδώ, παραμένουν ένα από τα πιο επίκαιρα ζητήματα και η ανάπλαση της πλατείας θα ήταν μια μοναδική ευκαιρία για να δηλώσει η πόλη το «ποτέ ξανά». «Φοβάμαι όμως ότι το μνημείο θα συνεχίσει να γυρίζει από μέρος σε μέρος» είπε δηκτικά.
Συμπέρασμα: Τι κατάλαβα από όλη την εκδήλωση; Μια απροθυμία, μια υπαινικτική προσέγγιση, που οδηγεί σε σταδιακή αποσιώπηση και τελικά εξαφάνιση μιας πτυχής της ιστορίας που θα έπρεπε να επιδιώκουμε να θυμόμαστε. Αντί για αυτό, αναφερόμαστε στην ιστορία της πόλης a la carte, «όποιος θέλει, όταν θέλει», με μια αχτίδα ηλίου που μια καλοκαιριάτικη μέρα του Ιούλη θα πέφτει κάπου και αίφνης θα θυμόμαστε κάτι… Τι ακριβώς; Ότι ξεχάσαμε να βάλουμε αντηλιακό μας, μήπως;
(Βλ. επίσης το πολύ καλό κείμενο του Mayor Rishon στο Thess.gr για το ίδιο θέμα)
Sophie's Stories 
Θα έκανα τον καυγά στο Twitter αλλά οι 140 χαρακτήρες είναι πολύ περιοριστικοί.
Για το συγκεκριμένο θα διαφωνήσω μαζί σου και με την Ισραηλίτική κοινότητα.
Κατ’ αρχάς η ιστορική μνήμη δεν διασφαλίζεται με μια πλατεία. Κάτσε στην γωνία Ερμού & Βενιζέλου και ρώτα τι είναι αυτό το παράξενο άγαλμα και τι αντιπροσωπεύει να δούμε πόσοι θα απαντήσουν. Ο αγώνας για διαφύλαξη της μνήμης γίνεται σε άλλο επίπεδο και όχι μνημείων.
Από εκεί και πέρα η συγκεκριμένη πλατεία αποτέλεσε τους τελευταίους δύο αιώνες χώρο γεγονότων εξαιρετικά σημαντικών για την πόλη και τους κατοίκους της και κάποιες φορές και την ευρύτερη περιοχή.. Και ακριβώς επειδή δεν μπορείς να τα βάλεις στο καντάρι πρέπει να τα αναφέρεις όλα.
Για τους Ισραηλίτες της πόλης η σφαγή είναι το πιο σημαντικό. Για τους Τούρκους και τους Έλληνες της Μικράς Ασίας οι Νεότουρκοι είναι πιο σημαντικό. Ο διχασμός Παλατιού – Βενιζέλου το ’16 ήταν καθοριστικής σημασίας για όλη την Ελλάδα. Το τι είναι πιο σημαντικό εξαρτάται από ποια μεριά το βλέπεις και πως θέλεις να τ μετρήσεις.
Μην κάνεις το λάθος που κατηγορείς τους υπόλοιπους απαιτώντας να «διατηρηθεί» η μία μνήμη σε βάρος των άλλων.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
φίλε @thanosk Οι 140 χαρακτήρες είναι πολύ περιοριστικοί, συμφωνώ. Επίσης συμφωνώ ότι η ιστορική μνήμη δεν διασφαλίζεται με μια πλατεία. Πιθανώς ελάχιστοι να ξέρουν τι είναι αυτό το παράξενο άγαλμα και τι αντιπροσωπεύει. Το θέμα είναι αν πρέπει αυτό να αλλάξει και με τι μέσα το πετυχαίνουμε. Το μνημείο είναί ένα από τα μέσα. Συμφωνώ υπάρχουν κι άλλα- σε θεωρητικό επίπεδο, γιατί σε πρακτικό επίπεδο, για τη συγκεκριμένη ιστορική μνήμη υπάρχει αυτό το περιφερόμενο μνημείο που τοποθέτησε η προηγουμενη δημοτική αρχή με μισή καρδιά. Κι αντί να προχωρήσουμε και στα επόμενα επίπεδα διαφύλαξης της ιστορικής μνήμης, σαν να μου φαινεται ότι προχωράμε προς την αντίθετη κατεύθυνση. Είναι σημαντικά και άλλα γεγονότα και δεν λέω να απαλειφθούν από την πλατεία (όπου έτσι κι αλλιως σήμερα δεν υπάρχει καμία άλλη αναφορά. Απλώς νομίζω ότι το κεντρικό «θέμα» θα έπρεπε να είναι η συγκέντρωση των Εβραίων, το 1942. Και εξηγούμαι:
-Οι Νεότουρκοι ξεκίνησαν τον ένοπλο αγώνα τους στα βουνά, μετά γέμισαν με προκηρύξεις όλη την πόλη κ κατέληξαν στην πλατεία Ολύμπου (μετέπειτα Ελευθερίας) και το ξενοδοχείο Σπλέντιτ να εκφωνούν πύρινους λόγους, ενώ στη συνέχεια ο σουλτάνος αποδέχτηκε την αποκατάσταση του Συντάγματος το 1876. Σημαντικό γεγονός, κάποιοι το είπαν και γαλλική επανάσταση της Ανατολής. Όμως οι ελπίδες για φιλελευθεροποίηση διαψεύστηκαν πολύ σύντομα. Θέλουμε να θυμόμαστε και να τιμούμε αυτό το γεγονός; Ίσως αναφέρεσαι στα γεγονότα που ακολούθησαν και οδήγησαν στην γενοκτονία των ποντίων και το ξερίζωμα του ελληνισμού της μικρασίας. Όμως για αυτά δεν «φταίει» το αρχικό σύνταγμα (για το οποίο πανηγύρισε ο ελληνόφωνος τύπος της Θεσσαλονίκης βλ. αν εχεις όρεξη στην ενότητα «αναγνώσματα»). Και επίσης, είμαι ευτυχής που οι έλληνες θυμόμαστε και τιμούμε τους πρόσφυγες της μικράς ασίας και δη τους πόντιους που χάθηκαν εκεί. Υπάρχει και σχετικό μνημείο στην Αγίας Σοφίας αν δεν κάνω λάθος. Δεν είμαι της λογικής «να μετρήσουμε να δούμε ποιανού ο πόνος είναι μεγαλύτερος» (είμαι μικρασιατικής καταγωγής και από τους δύο γονείς και μεγάλωσα με αυτή την αίσθηση της απώλειας) Προσωπικά δεν διαφωνώ να υπάρχει μια αναφορά στο γεγονός της επανάστασης των νεότουρκων. Απλώς σκέφτομαι ότι αν υπερτονιστεί το στοιχείο της επανάστασης των νεότουρκων του 1908 (και η σύνδεση με τον χαμό και την προσφυγιά των ελλήνων της μικρασίας) μήπως τελικά επισκιάσει το άλλο γεγονός, του χαμού των εβραίων σαλονικιών. Και για τον χαμό των μικρασιατών έχουμε ήδη και μνημεία και εορτασμούς και έχει γίνει αρκετά καλή δουλειά για τη διαφύλαξη της μνήμης. Κάτι που δεν ισχύει για τους εβραίους της πόλης.
-για τον διχασμό Παλατιού – Βενιζέλου το ’16, που όντως ήταν καθοριστικής σημασίας για όλη την Ελλάδα, μας λέει μήπως τίποτα κοτζάμ άγαλμα του Βενιζέλου στην Αριστοτέλους; Όχι. Θέλουμε να τον θυμόμαστε και να τον τιμούμε τον εθνικό διχασμό;
-δεν κατηγορώ κανέναν άλλον και δεν απαιτώ να «διατηρηθεί» η μία μνήμη σε βάρος άλλων, ούτε μίλησα για «αποκλειστικότητες» στη μνήμη και την πλατεία. Πήγα στην εκδήλωση και περιέγραψα τι άκουσα. Και είπα και τη γνώμη μου ότι ρε παιδί, αν ήταν ο δικός μου παππούς στην πλατεία θα θελα να τον τιμήσουν, ότι θα περίμενα αυτό να είναι το κεντρικό «θέμα», γιατί αυτό κατά την άποψή μου) ήταν το γεγονός με την μεγαλύτερη σημασία, το μεγαλύτερο συναισθηματικό βάρος για την ίδια την πόλη, και τους ανθρώπους της- οι περισσότεροι εκ των οποίων μετά την πλατεία Ελευθερίας ακολούθησαν μια πορεία θανάτου.Το γεγονός είναι έντονο, έχει και τοπική και παγκόσμια διάσταση. όταν διάβαζα ότι θα γίνει πάρκο μνήμης και μετά από έναν διεθνή διαγωνισμό θα περίμενα κάτι περισσότερο από μια προφορική δέσμευση του μεταφέρουμε το (υφιστάμενο) μνημείο λιγα μέτρα παραπέρα κ το φωτίζουμε με τις ακτίνες του ήλιου. Δεν ξέρω αν κατάφερα να εξηγήσω τις προθέσεις και τις απόψεις μου. Αλλά μπορούμε να τα συζητήσουμε όλα αυτά και απο κοντά.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Α και επειδή το θυμήθηκα εκ των υστέρων ο ίδιος Μπουτάρης είχε υποσχεθεί στην ίδια πλατεία να γίνει μνημείο για τους Νεότουρκους πράγμα για το οποίο κατηγορήθηκε πολλάκις στην προηγούμενη προεκλογική εκστρατεία.
Ως συνήθως υπόσχεται πολλά και μετά επειδή αναπόφευκτα έρχονται οι συμβιβασμοί κανένας δεν είναι ικανοποιημένος.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Ο Γιάννης Μέγας έχει γράψει βιβλίο – ύμνο για τους Εβραίους της πόλης μας, μια πολύ όμορφη και προσεγμένη έκδοση (εκδόσεις Καπόν), οπότε κακώς αφήνεται να εννοηθεί στο κείμενο ότι κρατά στάση ενάντια στους Εβραίους.
Επίσης, το όνομα της πλατείας έχει σχέση με την επανάσταση των Νεότουρκων, είτε μας αρέσει, είτε όχι, δεν ονομάστηκε Πλατεία Ελευθερίας για την απελευθέρωση της πόλης, ούτε για την Επανάσταση του 1821. Σημαντικό γεγονός σίγουρα το Μαύρο Σάββατο του Ιούλη του 1942 και για αυτό υπάρχει μνεία στην πρόταση για την νέα πλατεία. Από εκεί και πέρα, η Πλατεία φιλοξένησε πολλά ιστορικά γεγονότα, σημαντικά εξίσου.
Προσωπικά θεωρώ ότι ένα μεγάλο μνημείο για τους Εβραίους της πόλης μας θα μπορούσε να γίνει στον χώρο του Π.Σ. Σταθμού, όπου υπήρχε και το γκέτο του Χιρς και όπου παίχτηκε το πιο μαύρο κομμάτι της ιστορίας του αφανισμού των Εβραίων της Θεσσαλονίκης.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
εγώ απλώς μετέφερα όσα ο ίδιος ο κ. Μέγας είπε, και έγραψα μια σκέψη μου πάνω σε όσα είπε για την πλατεία. δεν ήταν στις προθέσεις μου να τον κατηγορήσω για τις όποιες απόψεις μπορεί να έχει για τους εβράιους -μια που ομολογώ δεν τις ξέρω. το όνομα της πλατείας φυσικά και προήλθε απο τους νεότουρκους, μέχρι τότε λεγόταν πλατεία ολύμπου. ελπίζω να μην έγραψα κάτι που να οδηγεί σε παρανόηση. όσο για την πρότασή σας εκτιμώ ότι ένα τέτοιο μνημείο θα έπρεπε να είναι όσο πιο κεντρικά γίνεται ακριβώς για να θυμόμαστε και να μαθαίνουμε στα παιδιά μας- αυτό περίμενα ότι θα έκανε ένα πάρκο μνήμης, αλλά προκρίθηκε η υπαινικτική τάση της ιστορίας. θα θυμάστε ότι στα μέσα της δεκαετίας του ’90 το μνημείο του ολοκαυτώματος τοποθετήθηκε κάπου στην Παπαναστασίου, αρκετά μακριά απο το κέντρο προφανώς για να μην συγκεντρώνει τα βλέμματα και «ενοχλεί» κάποιους. έχετε δίκιο για τον παλιο σταθμο (εκεί σχεδιάζει ο δήμος να κανει ένα μουσείο ολοκαυτώματος, αλλά τόσο απόκεντρα μου φαίνεται δύσκολο να »περπατήσει» το όλο εγχείρημα)
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
safos kai me antropous san kai esas pou na skefteite ti na simenei to mnimio mias plateias, edo theoreite pexnidi eksousias to idio to olokaftoma stin ellada poso malon tin mnimi tou kai sigkekrimena stin thesaloniki pou me ipologismous ksepernaei to pososto tou verolinou ston diogmo ton katikon apo tin poli.Safos kai ola ta alla gegonota gia esas eiani pio simantika kai pos na min itan vevea afou kataferan oi progonoi sas na eksafaisoun to 1\3 tis polis.Kai safos kai tha kanoume to lathos na sas ipenthimiyoume ti egine mias kai aftoi pou efigan den iparxoun gia na sas to thimizoun. tora pezetai me tin meiopsifia. Alla min ksexnas oti i mnimi einai edo kai tha eiani panta kai emeis mazi.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Γράψε ελληνικά ρε άνθρωπε να διαβάσουμε την άποψη σου! Λέξη δεν διάβασα απ’ όλο αυτό (το μοναδικό κείμενο της σελίδας που δεν διάβασα!).
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Κυρία egidaleka, σε ποιούς αναφέρεστε; Και ποιών οι πρόγονοι εξαφάνισαν το 1/3 της πόλης;
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Ενα λινκ προς το Facebook στη λέξη «παρέμβαση» (του ΙΒ) μάλλον δεν είναι ορατό από όλους. Λέει «Η σελίδα δεν υπάρχει».
Ισως είναι αυτό (;;;)
Μια σημαντική παρέμβαση στην ημερίδα για την ανάπλαση της πλατείας Ελευθερίας | Eine Parodie der Utopie
http://parodiederutopie.wordpress.com/2013/11/18/μια-σημαντική-παρέμβαση-στην-ημερίδα/
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
ναι αυτο ειναι
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Αγαπητέ Γιώργο Μπασαγιάννη υποψιάζομαι πως ο egidaleka εννοεί εμένα.
Βέβαια δυσκολεύομαι να απαντήσω γιατί η επίθεση είναι προσωπική και δεν έχω και ιδιαίτερη διάθεση.
Το θέμα είναι εξαιρετικά συναισθηματικά φορτισμένο (και απόλυτα λογικά βέβαια) με αποτέλεσμα οι επιθετικοί χαρακτηρισμοί να κυριαρχούν των πάντων.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Εξαιρετική δουλειά το κειμενό σας, πολλά εύγε. Το κακό στην υπόθεση ειναι οτι το πολιτικό -αυτοδιοικητικό προσωπικό της Θεσσαλονίκης έδειξε σκανδαλώδη περιφρόνιση – και οπου μπορούσε κωλισιεργία- ολα αυτά τα χρόνια στην υπόθεση των Εβραίων της πόλης. Σφυρίζοντας ανέμελα ολα αυτά τα χρόνια και η η προοδευτικο- ριζοπσαστικο -σταλινική η άλλο αριστερά που δεν το ειχε ποτέ στην ατζέντα των μεγάλων θεματων της πόλης. Την διάχυτη ενοχή της πολιτικο -οικονομικής ελιτ της πόλης ευλογούν οι διαχρονικοί παπάδες της πόλης. Αμετανόητοι ακόμη και στην κοινωνικο- οικονομική μας κατάρευση, να αρνούμαστε να αλλάξουμε έστω κάτι απο το λαθος παρελθόν μας. Αργεί η ελπίδα. κ
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Συμφωνώ απόλυτα με το σχόλιο σας
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Τα μνημεία και οι επέτειοι δεν είναι να φέρουμε τους πεθαμένους πίσω, είναι να προλάβουμε την επανάληψη των εγκλημάτων. Και οποιος βιαστεί να πει ότι είναι να τιμήσουμε τους αδικοχαμένους, η μόνη πραγματική τιμή για τους αδικοχαμένους είναι να να μην προσθέσουμε καινούργιους αδικοχαμένους.
Μνημεία που μας θυμίζουν το Ολοκαύτωμα των Εβραίων υπάρχουν μεγάλα και πολλά. Ένα ακόμη δεν θα έχει να προσθέσει τίποτα περισσότερο. Εκείνο που θα κάνει την διάφορα είναι αν ο αγώνας μας γίνει να κλείσουμε τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Γάζα και την Δυτική Όχθη.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
«Μνημεία που μας θυμίζουν το Ολοκαύτωμα των Εβραίων υπάρχουν μεγάλα και πολλά. Ένα ακόμη δεν θα έχει να προσθέσει τίποτα περισσότερο. Εκείνο που θα κάνει την διάφορα είναι αν ο αγώνας μας γίνει να κλείσουμε τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στην Γάζα και την Δυτική Όχθη.»
Πού βλεπετε τα μεγαλα και πολλά μνημεία για το Ολοκαύτωμα, σε αυτη την χώρα? Επισης, πώς εσεις, με την τόσο καλή όραση, που βλεπετε και μνημεια εντος της χώρας, αλλά κυρίως «στρατόπεδα συγκεντρωσης» μακριά στην Γαζα , δεν βλεπετε τα εδω στρατόπεδα κράτησης? Εχετε προφανως επιλεκτική οραση. Η αναφορα στα «στρατόπεδα συγκεντρωσης» σε αυτην την σελιδα και με αυτην την αφορμη- του μνημειου- μόνο αντισημιτισμό κρυβει- ή μαλλον φανερωνει…ντροπή σας…
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Καλησπέρα σας.
Κατ’αρχήν θα ήθελα να πω ότι είναι σημαντικό να θυμόμαστε την ιστορία μας για να μη ξαναγίνουν τα λάθη του παρελθόντος. Το να υπάρχει χώρος μνήμης του δράματος που υπέστησαν οι Εβραίοι για μένα είναι αυτονόητο.
Καταλαβαίνω ότι βρίσκομαι σε προσωπικό blog και εξού ο τόνος και ο συναισθηματισμός του άρθρου. Δυστυχώς δεν είναι μια απλή καταγραφή των γεγονότων όμως. Κάτι βέβαια που μπορεί να μην έχει σημασία, καθώς και μόνο η καταγραφή των συναισθημάτων είναι καταπραϋντική.
Ήθελα όμως να ρωτήσω κάτι για το οποίο δεν έχω επαρκείς γνώσεις. Στο κείμενο λέτε «μόνο που για αυτό ευθύνονται οι Έλληνες και όχι οι Ναζί». Δηλαδή; Τι ακριβώς σημαίνει αυτό; Ίσως είναι κάτι πολύ γνωστό για το οποίο δεν έχω λάβει γνώση, αλλά θα σας ήμουν ευγνώμων αν μου το αναλύατε. Ίσως θα μπορούσατε να μου στείλετε κάποιες πηγές να διαβάσω μέσω e-mail;
Ευχαριστώ
G.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Ο δήμος χρησιμοποίησε το μάρμαρο από τις ταφόπλακες σε κάποια πεζοδρόμια.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Είναι γνωστό σε όσους έχουν ασχοληθεί με το θέμα ότι ο Δήμος Θεσσαλονίκης, με τις ευλογίες βέβαια των Γερμανών αλλά όχι κατά διαταγή τους, κατέστρεψε μέσα στην Κατοχή το Εβραϊκό Νεκροταφείο για να επεκταθεί το Πανεπιστήμιο.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Παράθεμα: Μεγάλες πλατείες, Μικροί άνθρωποι - thess.gr
Δεν θα προσβάλω βέβαια την …επιλεκτική ιστοροκή μνήμη ορισμένων, αν θα υπενθυμίσω την δημιουργία εθελοντικού στρατιωτικού σώματος των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, για να πολεμήσουν στο πλευρό των Τούρκων το ’12… Υπάρχουν πολλά …έργα και ημέρες της κοινότητας αυτής, που κατά το δοκούν αυτοπροσδιορίζεται πότε ως εθνοτική, πότε ως θρησκευτική και πότε ως κι’ εγώ δεν ξέρω τι, που καταδεικνύουν τον απροκάλυπτο «φιλελληνισμό» της… Αλλά, τι λέει τώρα ο «ναζιστής»…
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
φαντάζομαι ότι ούτε τη συμμετοχή τους στο μέτωπο της Αλβανίας θα αποδέχεστε. εν πάση περιπτώσει, θα θελα να πιστεύω ότι τουλάχιστον το ολοκαύτωμα σας προκαλεί θλίψη κι ότι θα έπρεπε να υπάρχει ένα μνημείο που να μας θυμίζει το «ποτε ξανα».
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Υποθέτω θα προτιμούσατε έναν Τύμβο και όχι μία πλατεία. Η πόλη χρειάζεται πολυπαραγοντικούς, μη σαφώς καθορισμένους χώρους, χρειάζεται αστικό εξοπλισμό και πλατείες που να μπορούν να κατοικηθούν, μέσα στα όσα λεπτά τις επισκέπτεται κάποιος. Ας αφήσουμε τη μνήμη για το χώρο που της αναλογεί, τη νοόσφαιρα. Με το να μετατρέψει κανείς την πλατεία σε χώρο μνήμης, της στερεί το δυναμικό να γίνει ποτέ ο,τιδήποτε άλλο. Προσωπικά έλαβα μέρος στο διαγωνισμό ακριβώς επειδή το ζητούμενο, όπως περιεγράφετο, δεν αφορούσε σε τύμβο. Όλη η συζήτηση που εγείρετε αυτή τη στιγμή δεν αποτελεί παρά έγκληση σε μία κενή πολιτική ορθότητα, η οποία καλύτερο θα ήταν να στόχευε στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και όχι στον κτισμένο χώρο. Η μνήμη ανήκει στη μνήμη, η πόλη οφείλει να κατοικείται.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
δεν ξέρω αν το ερώτημα ειναι προς εμένα. αν υποθέτετε ότι θα προτιμούσα τύμβο λάθος υποθέτετε. ο δημοσιος χωρος έχει πολλες χρήσεις και νοηματοδοτήσεις – και ειδικά αυτός ο δημόσιος χώρος αποτελεί εξαιρετική αφορμή και για δημόσια συζήτηση (αλλά αυτή ακριβώς η συζήτηση ενδεχομένως να ξεβολεύει, να προκαλεί αμηχανια, να ενοχλεί). πιστεύω ότι ο κτισμένος χώρος εκτός των άλλων έχει το αποτύπωμα της ιστορίας και της συλλογικής μνήμης. λέτε ότι η μνήμη που ανήκει στη μνήμη (τίνος άραγε αν όχι των ανθρώπων που κατοικούν την πόλη;) Η πόλη κατοικείται μια χαρά και μια χαρά θα εξακολουθήσει να κατοικείται και με μια πλατεία που αναδεικνύει τη μνήμη (εξάλλου αυτό δεν ήταν το θέμα του διαγωνισμου στον οποίο λάβατε μερος; η μνημη;) επειδή είστε αρχιτέκτων απο ότι καταλαβαινω θα έχετε κατά νου άπειρα παραδειγματα απο το εξωτερικό όπου χωρίς να κάνουν τύμβο, αναδεικνύουν τη μνήμη και την ιστορία του τόπου, ενώ παράλληλα οι τωρινοί χρήστες του δημόσιου χώρου ζουν μέσα σε αυτόν
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Παράθεμα: Τα άδεια καθίσματα… | Sophie's Stories