Τρεις επιλογές έχουν οι  δανειολήπτες προκειμένου να σώσουν την κύρια κατοικία τους από την κατάσχεση. Σύμφωνα με τον ν.4224/2013, η πρώτη κατοικία των δανειοληπτών παύει να προστατεύεται από 1-1-2014 εκτός εάν οι δανειολήπτες υποβάλουν σχετική υπεύθυνη δήλωση (έως τις 28/2/2014) και πληρούν τις προϋποθέσεις του νόμου για πάγωμα των πλειστηριασμών της α΄ κατοικίας τους, μόνο για το έτος 2014. Η προστασία συνεχίζεται για όσους έχουν υποβάλλει αίτηση για ένταξη στο νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Με τη βοήθεια του δικηγόρου κ. Νίκου Σιαμάκη, η «ΜτΚ» επισημαίνει τα σημεία στα οποία πρέπει να δοθεί προσοχή, σε κάθε κατηγορία δανειολήπτη και σε κάθε στάδιο της διαδικασίας.

1. ΕΝΗΜΕΡΕΣ ΟΦΕΙΛΕΣ
Δόση στο 30% του εισοδήματος
Όσοι εξακολουθούν να έχουν ενήμερες οφειλές, μπορούν να υπαχθούν στο πρόγραμμα διευκόλυνσης, που προβλέπει ότι ο δανειολήπτης δεν θα καταβάλλει δόση μεγαλύτερη του 30% του καθαρού εισοδήματος. Προϋπόθεση αποτελεί ο δανειολήπτης να έχει υποστεί μία σημαντική μείωση των εισοδημάτων του μεγαλύτερη από 20% (τα τρέχοντα εισοδήματα σε σύγκριση με αυτά του 2009) και το καθαρό οικογενειακό του εισόδημα να είναι χαμηλότερο από 25.000. Για διάστημα τεσσάρων ετών ο δανειολήπτης, εφόσον είναι συνεπής στις αναπροσαρμοσμένες υποχρεώσεις του, παραμένει ενήμερος χωρίς να κινδυνεύει η κύρια κατοικία του, ενώ συνεχίζει να έχει πρόσβαση σε όλες τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, δηλαδή δεν μπαίνει στις λίστες του «Τειρεσία». Ακόμη και εάν τα εισοδήματα του δανειολήπτη μειωθούν περαιτέρω, η δόση του θα προσαρμοσθεί αντίστοιχα, ώστε να παραμείνει στο 30%. Σημειωτέον, ότι η περίοδος των 48 μηνών είναι τουλάχιστον τέσσερις φορές μεγαλύτερη από αυτήν που οι τράπεζες παρέχουν στις δικές τους ρυθμίσεις Οι άνεργοι με μηδενικό εισόδημα ή μόνον το επίδομα ανεργίας που θα ενταχθούν στη ρύθμιση, θα έχουν τη δυνατότητα μηδενικών καταβολών με πλήρη απαλλαγή τόκων για χρονικό διάστημα έξι μηνών, συνεχόμενο ή τμηματικά προστιθέμενο. Η προθεσμία υπαγωγής στη ρύθμιση παρατάθηκε για τρεις μήνες.

2. ΛΗΞΙΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΟΦΕΙΛΕΣ ΕΚΤΟΣ «ΝΟΜΟΥ ΚΑΤΣΕΛΗ»
Προστασία κύριας κατοικίας για το 2014 με δόση 10%-30% του εισοδήματος
Βασική προϋπόθεση για την ένταξη στη ρύθμιση προστασίας του ακινήτου το 2014 είναι ότι θα πρέπει να προκύπτει από το Ε1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, ότι πρόκειται για πρώτη κατοικία και ο δανειολήπτης να υποβάλλει τα δικαιολογητικά στις τράπεζες μέχρι τις 28/2/2014.

Ποιοι εντάσσονται στη ρύθμιση;
α) Στη ρύθμιση εντάσσονται όλα τα δάνεια των τραπεζών και συγκεκριμένα στεγαστικά – επισκευαστικά, πιστωτικές κάρτες καταναλωτικά και επαγγελματικά, καθώς και οφειλές προς ιδιώτες και εταιρείες νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, ΔΕΚΟ, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου εκτός από οφειλές προς το δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία.
Προσοχή: Η ρύθμιση αφορά την προστασία της α΄ κατοικίας όχι το είδος του δανείου.
β) Στη ρύθμιση εντάσσονται μόνο οι ληξιπρόθεσμες οφειλές (οι ενήμερες εντάσσονται στο νόμο 4161/2013 (για τους ενήμερους δανειολήπτες)
γ) Οι προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος και πρέπει να συντρέχουν, είναι:
– Η αντικειμενική αξία του ακινήτου δε πρέπει να υπερβαίνει τις 200.000 ευρώ.
– Το καθαρό οικογενειακό εισόδημα δε πρέπει να υπερβαίνει τις 35.000 ευρώ.
– Η συνολική αξία της κινητής και ακίνητης περιουσίας δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 270.000 ευρώ, εκ των οποίων οι καταθέσεις και οι κινητές αξίες δε πρέπει να υπερβαίνουν τις 15.000 ευρώ.
– Για τους έχοντες 3 τέκνα και άνω, καθώς και για τους ανάπηρους με ποσοστό 67% και άνω τα ανωτέρω όρια προσαυξάνονται κατά 10%.
Προσοχή: Οι τράπεζες θα κάνουν έλεγχο των λογαριασμών σας μέχρι την 20η Νοεμβρίου 2013. Μεταγενέστερες κινήσεις των λογαριασμών για τα κατώτατα επίπεδα καταθέσεων από αυτά του νόμου δε θα ληφθούν υπόψη.

Ποια διαδικασία πρέπει να ακολουθήσω για να σταματήσουν οι διαδικασίες πλειστηριασμών για όλο το 2014;
Καταρχάς, θα πρέπει να υποβάλετε υπεύθυνη δήλωση στην τράπεζα (ή τις τράπεζες) όπου υπάρχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές με τα εξής στοιχεία:
α) τα πλήρη στοιχεία του οφειλέτη,
β) λεπτομερή και επικαιροποιημένα στοιχεία επικοινωνίας,
γ) περιγραφή της πλήρωσης των παραπάνω προϋποθέσεων και λεπτομερής αναγραφή των κινήσεων λογαριασμού που ξεπερνούν το ποσό των 1.000 ευρώ τους τελευταίους είκοσι τέσσερις (24) μήνες πριν από την υποβολή της υπεύθυνης δήλωσης,
δ) όλα τα προσωπικά, οικονομικά και περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη για τη προστασία της α΄ κατοικίας του.

Μέχρι πότε πρέπει να υποβάλω την υπεύθυνη δήλωση;
Η υπεύθυνη δήλωση πρέπει να κατατεθεί μέχρι την 31-1-2014 ή εντός διμήνου από την επίδοση επιταγής προς εκτέλεση (είναι το έγγραφο που βρίσκεται στο τέλος της εκάστοτε διαταγής πληρωμής).
Προσοχή: Πολλοί νομίζουν ότι η διαταγή πληρωμής είναι μια απλή εξώδικη δήλωση και χάνουν τις προθεσμίες που ορίζει ο νόμος. Η διαταγή πληρωμής είναι δικαστική «απόφαση» στην οποία αναγράφεται ευκρινώς στο πάνω μέρος της η φράση «Στο όνομα του ελληνικού λαού».

Τι επιπλέον μπορεί να ζητήσει η τράπεζα;
Η τράπεζα μπορεί να ζητήσει καθ’ όλη τη διάρκεια του 2014 τα εξής από τον δανειολήπτη, ο οποίος είναι υποχρεωμένος να τα προσκομίσει:
α) αντίγραφα τίτλων ιδιοκτησίας για ακίνητα που έχουν αποκτηθεί μετά την 1/1/2007 και φύλλο υπολογισμού αξίας ακινήτου για ακίνητα που έχουν αποκτηθεί πριν από την 1/1/2007,
β) βεβαίωση συγκριτικών στοιχείων της αρμόδιας φορολογικής αρχής με αναφορά επί του ποσού του ακινήτου για ακίνητα εκτός του αντικειμενικού προσδιορισμού,
γ) αντίγραφο τελευταίων δηλώσεων Ε1 και Ε9 και
δ) αποδεικτικό έγγραφο βεβαίας χρονολογίας με ημερομηνία την 20ή Νοεμβρίου 2013 σχετικά με το ύψος των καταθέσεων και των κινητών αξιών και, όπου απαιτούνται,
ε) βεβαίωση ανεργίας από τον ΟΑΕΔ, είτε αντίγραφο της επικαιροποιημένης κάρτας ανεργίας από τον ΟΑΕΔ,
στ) πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης,
ζ) πιστοποιητικό πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας επιτροπής για την πιστοποίηση της αναπηρίας και του ποσοστού της (Νομαρχιακές Υγειονομικές Επιτροπές, Υγειονομικές Επιτροπές Ασφαλιστικών Ταμείων, Υγειονομικές
Επιτροπές Ενόπλων Δυνάμεων, Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας).
Προσοχή: Σε περίπτωση μη προσκόμισης από τον οφειλέτη των ανωτέρω εντός ενός μηνός από την κοινοποίηση του αιτήματος με απόδειξη, αίρεται για τον συγκεκριμένο οφειλέτη και τη συγκεκριμένη οφειλή η απαγόρευση πλειστηριασμού.

Τι γίνεται με τις καταβολές και τους εγγυητές και το ύψος του ποσού;
Εφόσον ενταχθούν οι πρωτοφειλέτες, οι εγγυητές δεν θα αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της υπογραφής τους, ούτε κινδυνεύουν με πλειστηριασμούς και κατασχέσεις της δικής τους περιουσίας.

Τι ισχύει σε περίπτωση περισσότερων τραπεζών;
Σε περίπτωση περισσότερων δανειστών, το ποσό που καταβάλλεται από τον δανειολήπτη, αφαιρείται συμμέτρως από το ανεξόφλητο υπόλοιπο.

Πότε αίρεται η προστασία της κατοικίας;
Σε περίπτωση που δεν καταβληθούν τρεις δόσεις τότε αίρεται η προστασία της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς.

Τι θα καταβάλουν οι οφειλέτες;
– Κατά τη διάρκεια απαγόρευσης πλειστηριασμού, οι οφειλέτες υποχρεούνται να καταβάλουν προς τους δανειστές μηνιαίως ποσοστό 10% επί του καθαρού μηνιαίου εισοδήματός τους, εφόσον το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα δεν ξεπερνά τις 15.000 ευρώ.
Εφόσον το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα ξεπερνά 15.000 ευρώ, οι οφειλέτες υποχρεούνται να καταβάλουν προς τους δανειστές μηνιαίως ποσοστό 10% στο ποσό μέχρι τις 15.000 ευρώ και ποσοστό 20% στο υπερβάλλον εισόδημα.
– Ειδικά για: i) οικογένειες που βαρύνονται φορολογικά με τρία και περισσότερα τέκνα κατά τις διατάξεις του άρθρου 7 του ν.2238/1994, ii) άτομα με αναπηρία 67% και άνω, και iii) όσους βαρύνονται φορολογικά με άτομα με αναπηρία 67% και άνω, όπως αυτά ανωτέρω προσδιορίζονται, κατά τις διατάξεις του άρθρου 7 του ν. 2238/1994, το όριο του ετήσιου οικογενειακού εισοδήματος 20.000 ευρώ.

Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ

Διαπραγμάτευση για τη δόση
Οι δανειολήπτες που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές, αλλά δεν έχουν μπει στη διαδικασία αξιοποίησης των προστατευτικών προβλέψεων του νόμου, μπορούν να το «παζαρέψουν» με τις τράπεζες για να πετύχουν είτε αύξηση της διάρκειας του δανείου, είτε μείωση του επιτοκίου ή αποπληρωμή μόνο τόκων για κάποιο διάστημα, μειώνοντας έτσι τη δόση του ακόμη και στο ένα τρίτο. Σε αντίθετη περίπτωση, η μόνη λύση που τους απομένει είναι η ένταξη στον «νόμο Κατσέλη» και αυτό θα πρέπει να καταστήσουν σαφές στους συνομιλητές τους.
Εκτός από την απευθείας διαπραγμάτευση δανειολήπτη – τράπεζας, υπάρχει και η διαδικασία της διαιτησίας, όπου ένας πιστοποιημένος διαμεσολαβητής από τις σχετικές λίστες του κάθε δικηγορικού συλλόγου ακούει τα επιχειρήματα των δύο πλευρών και καταλήγει σε μια απόφαση ρύθμισης. Με βάση τον νόμο για τα υπερχρεωμένα που ψηφίστηκε το 2010 η απόφαση αυτή θα έπρεπε να έχει δεσμευτικό χαρακτήρα για τα δύο μέρη, όμως τέσσερα χρόνια αργότερα δεν έχουν εκδοθεί τα σχετικά ΦΕΚ που να ενεργοποιούν αυτήν την πρόβλεψη. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία μπορεί να ακολουθηθεί σε μια προσπάθεια των δύο μερών να βρουν μια κοινή λύση.

3. Η ΥΣΤΑΤΗ ΛΥΣΗ
Υπαγωγή στο «νόμο Κατσέλη»
Εφόσον πληροί τις προϋποθέσεις (μη ενήμερο δάνειο, αδυναμία πληρωμής κοκ.), ο οφειλέτης μπορεί να προσφύγει στον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά («νόμος Κατσέλη») γνωρίζοντας όμως, ότι μπαίνει στη «μαύρη λίστα» των τραπεζών για μακρύ χρονικό διάστημα. Αν υπάρχει εγγυητής, οι τράπεζες στρέφονται σε αυτόν για την αποπληρωμή του δανείου. Συνήθως, στη διαδικασία υπαγωγής στο νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά εντάσσεται και ο τριτεγγυητής, προκειμένου να προστατευτεί.
Αρχικά, επιχειρείται εξωδικαστικός συμβιβασμός με την τράπεζα. Εν συνεχεία, με αίτηση ασφαλιστικών μέτρων καθορίζεται το ποσό που θα πληρώνει κάθε μήνα ο οφειλέτης, μέχρι να εκδικαστεί η υπόθεσή του από το Ειρηνοδικείο. Σημειωτέον, ότι οι αιτήσεις που κατατίθενται σήμερα στο Ειρηνοδικείο θα δικαστούν τον Οκτώβριο του 2021. Οι δόσεις που θα πληρώσει ο δανειολήπτης στο μεσοδιάστημα (με βάση το ποσό που θα καθορίσει το δικαστήριο) θα συμψηφιστούν μετά την τελεσίδικη απόφαση του δικαστηρίου. Μέχρι να εκδικαστεί η αίτηση υπαγωγής στον νόμο για τα υπερχρεωμένα, ο δανειολήπτης εξασφαλίζει ότι δεν θα χάσει το σπίτι του σε πλειστηριασμό. Ορισμένοι δανειολήπτες καταφεύγουν σε αυτήν τη λύση ακόμη κι αν δεν μπορούν να αποδείξουν αδυναμία πληρωμής και κινδυνεύουν να χάσουν το δικαστήριο, προκειμένου να πάρουν μια ανάσα χρόνου, με την ελπίδα ότι, όταν εκδικαστεί η υπόθεσή τους, η οικονομική τους κατάσταση θα έχει βελτιωθεί.

Δημοσιεύτηκε στη «Μακεδονία της Κυριακής» 19/1/2014 http://www.makthes.gr/news/economy/116029/