Μέχρι τον Αύγουστο του 2010 η προβλήτα του λιμανιού της Θεσσαλονίκης ήταν πρωτίστως πάρκινγκ. Τι κι αν είχαν γίνει αναπλάσεις των διατηρητέων αποθηκών με αφορμή την ανάληψη από την πόλη του τίτλου “Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης”, το 1997; Τι κι αν είχαν δημιουργηθεί στο μεταξύ τα μουσεία σύγχρονης τέχνης, φωτογραφίας και κινηματογράφου; Το λιμάνι παρέμενε ξεκομμένο από την πόλη.

Τέσσερα χρόνια μετά, η πρώτη προβλήτα αποτελεί ένα απο τα πιο αγαπημένα και πολυφωτογραφημένα σημεία της πόλης ενώ κατέλαβε τη δεύτερη θέση στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό για τη σχέση λιμανιού – πόλης, που οργάνωσε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Λιμένων.

Η προσπάθεια ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2010, όταν η διοίκηση του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ ΑΕ) αποφάσισε να απαγορεύσει τη στάθμευση εντός του προβλήτα- απόφαση που δεν χαροποίησε καθόλου τους οδηγούς, αλλά όπως αποδείχθηκε εκ του αποτελέσματος, έκανε χαρούμενους όλους όσοι ζουν ή επισκέπτονται την πόλη. Το δεύτερο βήμα ήταν η απομάκρυνση των υπηρεσιών του λιμενικού σώματος, που, πλέον, στεγάζεται στη Β ́ προβλήτα. Σε ένα μήνα τα συνεργεία άρχισαν να δουλεύουν. Παράλληλα, διοργανώθηκαν μια σειρά από εκδηλώσεις από τον ΟΛΘ ή και σε συνεργασία με φορείς της πόλης, υπό τον τίτλο «Γνωρίζοντας το μυστικό λιμάνι». Μέχρι και το καλοκαίρι του 2011 πάνω από 30.000 άνθρωποι επισκέφθηκαν το λιμάνι της Θεσσαλονίκης και συμμετείχαν στις δράσεις που διοργανώθηκαν στον πρώτο προβλήτα. Το μυστικό ήταν κοινό πια: το λιμάνι είχε γίνει σημείο συνάντησης. Από τότε μέχρι σήμερα

“Ο στόχος μας ήταν η οργανική διασύνδεση του λιμανιού με την πόλη, η δημιουργία ενός δημόσιου χώρο περιπάτου και θαλασσινής απόδρασης μέσα στον αστικό ιστό” λέει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης Στέλιος Αγγελούδης. “Η ανάπλαση του πρώτου προβλήτα και η επίσκεψη χιλιάδων συμπολιτών μας, και ιδιαίτερα νεαρών ηλικιών που δείχνουν εμπιστοσύνη στο έργο που κάναμε, συνδέεται και με τη χρήση χώρων που έχουν ένα καθαρά πολιτιστικό και ψυχαγωγικο ενδιαφερον

Κάθε μέρα που περνάει ο αριθμός των επισκεπτών της αυξάνεται θεαματικά. Το λιμάνι, πλέον, είναι ανοιχτό στους Θεσσαλονικείς. Ειδικά τα Σαββατοκύριακα η προβλήτα ξεχειλίζει από περιπατητές και ανθρώπους που θέλουν να νιώσουν τη θάλασσα” συμπληρώνει.

Όπως σχολιάζει ο κ. Αγγελούδης, “μέχρι πρότινος “η πόλη δεν ήξερε ότι έχει ένα μεγάλο εμπορικο λιμάνι που υποδέχεται 2000 πλοία”, καθώς ένας ψηλός τοίχος σε μήκος 225 μέτρων. Εδώ και δύο χρόνια ο τοίχος έδωσε τη θέση του σε μια μεταλλική περίφραξη, που επιτρέπει την οπτική επαφή με τη θάλασσα, αλλά και τους γερανούς που ξεφορτώνουν εμπορεύματα από τα πλοία στις προβλήτες.

Η τελευταία πινελιά στην ανάπλαση της πρώτης προβλήτας θα έχει μπει μόλις ολοκληρωθεί η αποκατάσταση της όψης του διατηρητέρου κτιρίου που σήμερα λειτουργεί ως επιβατικός σταθμός. Το κτίριο μπορεί να μην ανήκει στην ΟΛΘ ΑΕ ούτε κατά κυριότητα ούτε κατά χρήση, αλλά όπως εξηγεί ο κ. Αγγελούδης, «θέλαμε να βελτιώσουμε την πρώτη εικόνα του λιμανιού που αντικρίζουν οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της πόλης». Η αποκατάσταση της εξωτερικής όψης του κτιρίου θα γίνει με δαπάνη της ΟΛΘ ΑΕ, στο πλαίσιο δράσεων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης της εταιρείας.  Ήδη η ΟΛΘ ΑΕ έχει κάνει τη μελέτη για τη βαφή και τα επιχρίσματα του κτιρίου. Σε δεύτερο χρόνο θα προχωρήσει και ο εξωτερικός φωτισμός ανάδειξης του κτιρίου, που θα δημιουργησει μια μαγική νυχτερινή εικόνα.

Οι αφορμές για να επισκεφτεί κανείς το λιμάνι είναι αμέτρητες:  τα μουσεία Φωτογραφίας, και Κινηματογράφου και το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης, που εκτός από τις μόνιμες συλλογές φιλοξενούν κατα καιρούς διοργανώσεις όπως η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης και η Μπιενάλε Φωτογραφίας, η μόνιμη έκθεση φωτογραφίας «Πορτραίτο του λιμανιού» στο κτίριο του παλαιού αντλιοστασίου όπου, μέσα από εκατοντάδες φωτογραφίες ανασυντίθεται η ιστορία και το παρόν του λιμανιού, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου αλλά και το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, που συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των σινεφίλ κάθε Νοέμβριο και Μάρτιο. Τα τελευταία δύο χρόνια, η πρώτη προβλήτα έχει φιλοξενήσει δεκάδες συναυλίες και δρώμενα, υπαίθριες εκθέσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά. Σύντομα, είναι πιθανό να δημιουργηθεί και θεατρική σκηνή σε μια αποθήκη του λιμανιού, καθώς και στους υπαίθριους χώρους του λιμανιού. Έτσι το λιμάνι θα αποτελέσει έναν χώρο ολοκληρωμένης ψυχαγωγίας.

Παράλληλα, λειτουργεί ήδη και ως χώρος διασκέδασης, καθώς εκεί λειτουργούν ένα εστιατόριο στην αποθήκη Β’, ένα καφέ στο Μουσείο Φωτογραφίας, ενώ οι τέσσερις κινηματογραφικές αίθουσες λειτουργούν πλέον όλο το χρόνο- και όχι μόνο τις ημέρες των δύο Φεστιβάλ.

Ακόμα και όταν δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος για να επισκεφτεί κανείς το λιμάνι, η θέα είναι αρκετή απο μόνη της για να αποζημιώσει τον επισκέπτη. Παιδιά κάνουν να τσουλήθρα στα καμπυλωτά καθίσματα, έφηβοι να συναντιούνται εκεί για να βγάλουν selfies, ζευγάρια απολαμβάνουν το ηλιοβασίλεμα, άνθρωποι κάθε ηλικίας ανοίγουν μια παρένθεση στην καθημερινότητα, για να αφεθούν στην αίσθηση της θάλασσας.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ

“Στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, ο ΟΛΘ παραχωρεί χώρους του για χρήσεις κοινωνικού και πολιτιστικού χαρακτήρα” εξηγεί ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του οργανισμού, κ. Στέλιος Αγγελούδης. Ήδη, ο ΟΛΘ παραχωρεί δύο αποθήκες του δωρεάν στην οργάνωση “Άρσις” και στον Σύλλογο Πολυτέκνων, για την αποθήκευση των τροφίμων που συγκεντρώνονται από δωρεές, ενώ συχνά στους χώρους του λιμανιού διοργανώνονται αιμοληψίες στο πλαίσιο της καμπάνιας διαφόρων φορέων για την προώθηση της εθελοντικής αιμοδοσίας.

Ακόμη, το διοικητικό συμβούλιο του ΟΛΘ αποφάσισε την παραχώρηση της Αποθήκης 9 για τρία χρόνια (με προοπτική ανανέωσης), με σκοπό να φιλοξενούνται εκεί πολιτιστικές δράσεις του δήμου Θεσσαλονίκης.Επίσης, αποφασίστηκε ότι, όταν δεν υπάρχουν λιμενικές λειτουργίες, οι υπαίθριοι χώροι της πρώτης και της δεύτερης προβλήτας θα παραχωρούνται κατά προτεραιότητα στον δήμο Θεσσαλονίκης, για να διοργανώνει εκεί διάφορες πολιτιστικές δράσεις. Επιπλέον, ο δήμος θα αποκτήσει έναν χώρο εντός του κτιρίου τού επιβατικού σταθμού, στο λιμάνι, ώστε να δημιουργήσει εκεί γραφείο ενημέρωσης των τουριστών που καταφθάνουν με κρουαζιερόπλοια.

ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑ

Το τελευταίο διάστημα όλο και περισσότεροι στρέφουν το βλέμμα στο λιμάνι για να θαυμάσουν και να απαθανατίσουν με τις φωτογραφικές μηχανές και τα κινητά τους τηλέφωνα τα εντυπωσιακά κρουαζιερόπλοια που “πιάνουν” Θεσσαλονίκη. Από τα πιο εντυπωσιακά ήταν το Sea Cloud  με απαράμιλλη ομορφιά και μια ιστορία που αγγίζει τα όρια του θρύλου, αλλά και το Europa 2, το θεωρούμενο ως «καλύτερο κρουαζιερόπλοιο του κόσμου» για το 2014,σύμφωνα με την έγκτιτη έκδοση «Berlitz Cruising and Cruise Ships».

Μέχρι το 2012 η πόλη δεν υπήρχε ως προορισμός για τα κρουαζιερόπλοια. Εκείνη τη χρονιά έριξαν άγκυρα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης 11 κρουαζιερόπλοια που μετέφεραν πάνω από 8.000 επιβάτες, το 2013 ο αριθμός των πλοίων αυξήθηκε σε 18 και των επιβατών σε 14.600, ενώ φέτος η χρονιά αναμένεται να κλείσει με προσεγγίσεις 31 πλοίων μεπερίπου 20.000 επιβάτες. Γαι τα δεδομένα της βιομηχανίας κρουαζιέρας τα νούμερα είναι μικρά. Όμως για μια πόλη που είχε μηδενικά έσοδα από αυτή την πηγή, το να υποδέχεται σχεδόν 43.000 τουρίστες κρουαζιέρας είναι αν μη τι άλλο ελπιδοφόρο για τη συνέχεια. Όπως σημειώνει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΟΛΘ ΑΕ Στέλιος Αγγελούδης, φέτος η Θεσσαλονίκη δρέπει τους καρπούς των προσπαθειών που άρχισε το 2011 ο ΟΛΘ, με τη συμμετοχή την παγκόσμια έκθεση κρουαζιέρας στο Μαϊάμι των ΗΠΑ. “Οι εταιρείες κάνουν σχεδιασμό με ορίζοντα τριετίας. Τώρα αρχίζουν και αποδίδουν οι επαφές που είχαμε στο Μαϊάμι, για αυτό και βλέπουμε φέτος την αύξηση των προσεγγίσεων” λέει. Παρότι η κρουαζιέρα δεν ειναι κερδοφορος δραστηριότητα για εμπορικο λιμάνι (τουναντίον είναι και ελαφρώς ζημιογόνα) ο ΟΛΘ επένδυσε σε αυτήν γιατί δημιουργεί προοπτική τουριστικής ανάπτυξης για την πόλη. Έτσι έγιναν οι απαραιτητες υποδομες για να υποδέχεται το λιμανι κρουαζιερόπλοια, λήφθηκαν τα απαραίτητα  μετρα ασφάλειας, τοποθετήθηκανσ υστήματα ελέγχου κλπ ενώ η εταιρεία επέλεξε να διατηρήσει το χαμηλότερο τέλος πρόσέγγισης από όλα τα ελληνικά λιμάνια.

“Η προσπάθεια της εταιρείας ήταν να καταστήσει τη Θεσσαλονίκη ελκυστικό προορισμό για τον τουρισμό κρουαζιέρας, καθώς αυτός ο κλάδος έχει πελάτες βαρυτερου βαλαντίου σε σχέση με άλλους τουρίστες. Έπρεπε πρώτα από όλα να γινει γνωστός ο προορισμος της Θεσσαλονίκης σε αυτο το ακροατηριο, για αυτό και όταν πηγαίναμε σε εκθέσεις δεν μιλούσαμε στις εταιρείες κρουαζιέρας για τις λιμενικές μας υποδομές αλλά για την πόλη” σημειώνει.

ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ

Από τον Ιούνιο είναι σε εξέλιξη η διαδικασία πώλησης του 67% των μετοχών της ΟΛΘ ΑΕ που κατέχει το ελληνικό δημόσιο. “Θα επηρεάσει η ιδιωτικοποιηση του λιμένα την τυχη του α’ προβλητα; Μήπως ξαφνικά βρεθούν οι πολιίτες μπροστά σε μπάρες που τους εμποδίζουν την πρόσβαση;” ήταν το τελευταίο ερώτημα στον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο του Οργανισμού. “Δεν νομιζω οτι αυτές οι κατακτήσεις μπορουν να ακυρωθούν. Τετοιοι κίνδυνοι αποτρέπονται μόνο με την παρουσία ισχυρής, δημόσιας Λιμενικής Αρχης (porth authority). Για αυτό το λόγο πρέπει με τη κατακύρωση του διαγωνισμού να έχει τοποθετηθεί και η Αρχή Λιμένος, που θα ελέγχει τη διαδικασία του διαγωνισμού” επισημαίνει ο κ. Αγγελούδης.

Ρεπορτάζ: Σοφία Χριστοφορίδου

Φωτό: ΟΛΘ ΑΕ

Δημοσιεύτηκε στις «Επιλογές», τεύχος Νοεμβρίου 2014