Το ευκταίο για τους θεσμικούς εκπροσώπους της επιχειρηματικής κοινότητας της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας θα ήταν στις 29 Δεκεμβρίου να εκλεγεί πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ωστόσο κάτι τέτοιο φαντάζει μάλλον απίθανο. Το χειρότερο σενάριο θα ήταν από τις επερχόμενες εκλογές να προκύψει μια ασταθής κυβέρνηση και η χώρα να οδηγηθεί σε μια παρατεταμένη περίοδο ανισορροπίας. Η «ΜτΚ» έθεσε στους εκπροσώπους των επιχειρηματιών μια σειρά από ερωτήματα για τις συνέπειες της αστάθειας, τα διαφορετικά σενάρια πολιτικών εξελίξεων, τον φόβο (υπαρκτό ή καλλιεργούμενο) και ζήτησε τις εκτιμήσεις τους για την επόμενη μέρα. ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΛΟΥΦΑΚΗΣ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΣΕΒΕ «Ανησυχώ για τις… δεύτερες εκλογές» «Η Ελλάδα είναι όπως ένας βαριά άρρωστος που αναρρώνει: είναι εξαιρετικά αδύναμος και μπορεί να πεθάνει και από ένα απλό κρυολόγημα» σημειώνει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγών Β. Ελλάδος Κ. Λουφάκης. «Η πολιτική αστάθεια είναι ένας παράγοντας που φοβάμαι ότι μπορεί να έχει πολύ σημαντικές επιδράσεις. Δεν μιλάω μόνο για τον ένα μήνα που θα έχουμε προεκλογική περίοδο, μιλάω για το μετά. Εκτιμώ ότι οι εκλογές δεν θα φέρουν εύκολα αυτοδύναμες κυβερνήσεις. Ανησυχώ. Τα χρήματα, απ’ ό,τι λένε, τελειώνουν στα τέλη Φεβρουαρίου – αρχές Μαρτίου. Εγώ δεν πιστεύω ότι η χώρα μπορεί να τα βγάλει πέρα αν άρουν την υποστήριξή τους οι δανειστές. Μια πιθανή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να αποφασίσει από τις πρώτες εβδομάδες αν υπογράψει συμφωνία με τους εταίρους μας, δηλαδή ό,τι μέχρι σήμερα κατηγορεί, και τότε θα βρεθεί σε τεράστια εσωτερική πίεση. Η εναλλακτική του λύση είναι να ‘τα σπάσει’ με τους εταίρους. Οπότε πάλι θα υπάρξει θέμα. Εξαιτίας αυτού βλέπω ότι θα έχουμε πολύ σύντομα δεύτερες εκλογές, ιδιαίτερα αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει αυτοδυναμία [στις πρώτες]», προσθέτει. Πάντως, κατά τον ίδιο, «δεν ζούμε μέρες του 2012», με την απαραίτητη διευκρίνιση: «ακόμα». Το 2012, με τις δύο διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις, οι εξαγωγείς αντιμετώπισαν τεράστιο πρόβλημα με τις ασφαλιστικές εταιρείες, που έπαψαν να ασφαλίζουν εξαγωγικές πιστώσεις. Όπως σημειώνει ο κ. Λουφάκης, μόλις το φθινόπωρο του 2014 αποκαταστάθηκε η ισορροπία και η χώρα μας βγήκε από την κατηγορία «non tradable countries». «Ακόμα μπορούμε να ανοίγουμε εγγυητικές, δεν έχουμε σημαντικά προβλήματα αναξιοπιστίας με τους πελάτες μας. Όμως η οικονομία είναι κλίμα. Οποιοδήποτε πιθανότητα υπήρχε για συμφωνίες που απαιτούν επενδύσεις ή τραπεζικές χρηματοδοτήσεις πάγωσε. Τα μολύβια είναι κάτω. Αν δεν εκλεγεί τελικά πρόεδρος της Δημοκρατίας, το κλίμα αυτό θα ενταθεί». ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΣΑΒΒΑΚΗΣ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΣΒΒΕ «Χειρότερα από το 2012 αν πάμε σε παρατεταμένη αστάθεια» «Το πολιτικό ρίσκο φέρνει και οικονομική αβεβαιότητα, κάτι που έχει αποτυπωθεί στο χρηματιστήριο και στην οικονομική δραστηριότητα. Οι αγορές έχουν προεξοφλήσει το οικονομικό ρίσκο και αυτό υποδηλώνεται και στα spread και στις επιχειρήσεις και σε εν δυνάμει επενδυτές αλλά και στους πολίτες. Ευχόμαστε να αποφευχθούν οι εκλογές. Να κυριαρχήσει η λογική σε όλους τους βουλευτές και να βάλουν πάνω από όλα το συμφέρον της χώρας» σημειώνει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Β. Ελλάδος Αθ. Σαββάκης. Αν τελικά πάμε σε εκλογές, εκτιμά ότι «το καλό σενάριο είναι να έχουμε μία εκλογική αναμέτρηση και το κακό να έχουμε παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, που δημιουργεί μούδιασμα. Τότε η κατάσταση θα είναι πολύ χειρότερη από το 2012». Τότε, ανεξάρτητα από τη δική τους αξιοπιστία, οι επιχειρήσεις είχαν να αντιμετωπίσουν και το πρόβλημα του country risk, καθώς ο δείκτης επισφάλειας είχε διπλασιαστεί, αυξάνοντας το κόστος. Κατά τον κ. Σαββάκη, η επιστροφή στην κανονικότητα ήρθε μετά κόπων και βασάνων μόλις στο τέλος του α’ εξαμήνου του 2014. «Τόσο χρειάστηκε για να πειστούν οι ξένοι. Μέχρι τώρα ‘κλαίγαμε’ για τη ρευστότητα, τώρα οι τράπεζες αρχίζουν σιγά σιγά να διοχετεύουν στην αγορά. Ακούμε σενάρια σύμφωνα με τα οποία το ΤΧΣ ενδέχεται να μην μπορέσει να χορηγήσει την επιπλέον ρευστότητα, αλλά να χρησιμοποιηθεί για απομείωση χρέους. Αυτά τα σενάρια επαναφέρουν αβεβαιότητα του 2012. Κάναμε ένα μακροβούτι και αρχίσαμε να κολυμπούμε για να βγούμε στη στεριά. Αν πάμε πάλι σε παρατεταμένο κύκλο εσωστρέφειας και πολιτικής αβεβαιότητας, βλέπω την τεράστια προσπάθεια και το κόστος που επωμίστηκε η χώρα να πηγαίνει στράφι. Για πρώτη χρονιά το 2013 το 50% των ισολογισμών των μελών μας ήταν θετικοί, με σαφή τάση για ομαλότητα και ανάπτυξη. Δεν ξέρω αν θα υπάρχει έδαφος να ξεκινήσει η προσπάθεια πάλι από την αρχή». ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΑΚΑΤΣΕΛΟΣ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΒΕΘ «Δεν αντέχουν οι πολίτες και το επιχειρείν άλλους κλυδωνισμούς» «Το ευκταίο είναι εκλογή προέδρου της Δημοκρατίας. Οτιδήποτε άλλο δημιουργεί πρόβλημα, μικρό ή μεγάλο. Ούτως ή άλλως η κατάσταση ήταν πάρα πολύ δύσκολη για το επιχειρείν, αν οδηγηθούμε σε εκλογές θα γίνει ακόμα δυσκολότερη» σημειώνει ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης Δ. Μπακατσέλος, εκφράζοντας την ελπίδα «να επικρατήσει νηφαλιότητα και ηρεμία στους έχοντες ευθύνη. Η πραγματική οικονομία υφίσταται τις συνέπειες αυτής της αβεβαιότητας. Πιστεύω ότι αν προκηρυχθούν εκλογές, τα πράγματα θα είναι πιο δύσκολα από το 2012. Δεν μπορώ να προβλέψω τις εξελίξεις, γιατί τα δύο χρόνια που πέρασαν οι επιχειρήσεις δεν βελτιώθηκαν, επιβαρύνθηκαν. Πιστεύω όμως ότι οι ζημιές θα είναι ανεπανόρθωτες. Η οικονομία θέλει ξεκάθαρο περιβάλλον, κανόνες παιχνιδιού, θέλει ρευστότητα, επενδύσεις… Θα μου πείτε, τα είχαμε αυτά; Όχι, αλλά ευελπιστούσαμε ότι αυτή η προσπάθεια, οι θυσίες που κάναμε, είχαν σκοπό». Κατά τον πρόεδρο του ΕΒΕΘ, «έχουν τεράστια ευθύνη όσοι διαχειρίζονται τα του τόπου αλλά και οι εν δυνάμει κυβερνώντες να δίνουν τις πραγματικές εικόνες στους πολίτες και όχι ψευδαισθήσεις. Όσο πιο κοντά στην αλήθεια είναι και οι μεν και οι δε, τόσο λιγότερος φόβος θα υπάρχει στους πολίτες». Ως προς το αν φοβίζει τους επιχειρηματίες το ενδεχόμενο η επόμενη κυβέρνηση να έχει κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, σημειώνει: «Εξαρτάται ποια θα είναι στην πράξη η πολιτική της επόμενης κυβέρνησης, όποια κι αν είναι αυτή. Πολλά λέγονται, ακούγονται, συζητιούνται, όμως όταν κάποιος αναλαμβάνει εξουσία, εκεί δείχνει τον πραγματικό του χαρακτήρα και το τι θα κάνει». ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΒΕΘ «Πάλι θα την πληρώσουν αυτοί που δεν φταίνε» «Αισιοδοξούσαμε ότι το α’ εξάμηνο του 2015 η οικονομία θα έκανε το ‘κλικ’ για να περάσουμε στην ανάπτυξη – τουλάχιστον αυτό μας υποσχόταν η παρούσα κυβέρνηση. Σφίγγαμε τα δόντια και ευελπιστούσαμε το 2015 να δούμε κάτι καλύτερο. Τώρα βλέπω ότι πολύ δύσκολα θα κάνουμε αυτό το νέο ξεκίνημα. Όλη η κατάσταση ανατράπηκε επί τα χείρω. Η αγορά είναι ψυχολογία και σήμερα έχει καταρρακωθεί. Με τι διάθεση ο Έλληνας να καταναλώσει;» σχολιάζει ο πρόεδρος του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης Π. Παπαδόπουλος, καλώντας τις πολιτικές δυνάμεις «να τα βρουν, ο τόπος δεν αντέχει πλέον άλλο. Να εκλέξουν πρόεδρο της Δημοκρατίας, να πάμε ομαλά σε μια κυβερνητική ισορροπία που θα μας βοηθήσει να μη διαταραχθεί το πρόγραμμα χρηματοδότησης της οικονομίας και να δοθούν χρήματα στην αγορά μέσω του τραπεζικού συστήματος, που τόση ανάγκη τα έχει ο επιχειρηματικός κόσμος. Όλα αυτά μας εξοργίζουν και μας λυπούν. Όταν πολώνεται μια κατάσταση, δύσκολα θα σχηματιστεί αυτοδύναμη κυβέρνηση, με συνέπεια να πάμε σε επαναλαμβανόμενες εκλογικές διαδικασίες. Αυτό λειτουργεί εις βάρος του επιχειρείν. Τελικά αυτοί που θα την πληρώσουν είναι οι έλληνες πολίτες και οι επιχειρηματίες, που δεν φταίνε». Ως προς το ενδεχόμενο μιας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Παπαδόπουλος σχολιάζει: «Αν μας έλεγαν πού θα βρουν τα λεφτά για να καλύψουν το δημοσιονομικό κενό, να έλεγα βεβαίως. Με αυτά που κατά καιρούς έχουμε ακούσει από τον ΣΥΡΙΖΑ, σαφώς και μας φοβίζει το ενδεχόμενο αυτό, μας δημιουργεί προβληματισμούς για το τι μέλλει γενέσθαι, για τη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας. Η χώρα μας σήμερα δανείζεται με πολύ χαμηλό επιτόκιο. Σκέφτεστε, αν βγει και πει ‘δεν πληρώνω υποχρεώσεις’, πού θα εκτιναχτούν τα σπρεντ; Δυστυχώς δεν έχουμε να καλύψουμε τις δανειακές υποχρεώσεις και τα κενά που δημιούργησαν τα λάθη του παρελθόντος. Τα πληρώνουμε αυτά τα λάθη με βίαιη προσαρμογή». Ο ίδιος καλεί τις πολιτικές δυνάμεις «να συνεννοηθούν για να βγει από το τέλμα η χώρα. Μοιραία εκεί θα οδηγηθούμε, αλλά αυτό καλύτερα να γίνει νωρίτερα. Να εκλέξουν πρόεδρο της Δημοκρατίας και να συμφωνήσουν για ημερομηνία εκλογών». ΜΙΧΑΛΗΣ ΖΟΡΠΙΔΗΣ, ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΕΘ «Το πολιτικό προσωπικό να μη δυναμιτίζει το κλίμα» «Οι επαγγελματίες, οι έμποροι και ο επιχειρηματικός κόσμος γενικότερα παρακολουθεί με ενδιαφέρον και αγωνία τις πολιτικές εξελίξεις» σημειώνει σε δήλωσή του ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης Μιχάλης Ζορπίδης. «Η οικονομική λειτουργία της χώρας και η κατάσταση της αγοράς απαιτούν ομαλή λειτουργία του συστήματος σε κάθε περίπτωση, ιδιαίτερα την περίοδο των εορτών. Ως πολίτες έχουμε άποψη για όλα αυτά που συμβαίνουν, αλλά ως οικονομικοί παράγοντες δεν ενδιαφερόμαστε για το ποιος είναι στην κυβέρνηση και ποιος κάνει αντιπολίτευση. Καλούμε το πολιτικό προσωπικό της χώρας να διαφυλάξει την ηρεμία και να αφήσει την αγορά να λειτουργήσει απρόσκοπτα. Να μη δυναμιτίζει το πολιτικό και οικονομικό κλίμα με άστοχες δηλώσεις και ενέργειες. Η Ελλάδα είναι δημοκρατική χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρωζώνης, κάτι που αφενός είναι αδιαπραγμάτευτο και αφετέρου σημαίνει έναν συγκεκριμένο τρόπο λειτουργίας των θεσμών και των διακριτών εξουσιών. Τα τελευταία χρόνια οι μικρομεσαίοι αγωνιζόμαστε σκληρά για να διατηρήσουμε τις δραστηριότητές μας. Για να επιβιώσουμε εμείς και οι εργαζόμενοι που απασχολούμε. Έχουμε ξεπεράσει πολλές δυσκολίες, ενώ καθ’ οδόν πολλοί συνάδελφοί μας δεν άντεξαν. Ζητούμε ομαλότητα και σταθερότητα, ώστε η ελληνική οικονομία να βγει από την κρίση και την ύφεση επ’ ωφελεία της ελληνικής κοινωνίας». Τα δύο σενάρια με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ Επιχειρηματίες που δεν έχουν θεσμικό ρόλο και μίλησαν στη «ΜτΚ» υπό τον όρο ανωνυμίας, θεωρούν ότι σε ενδεχόμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν δύο σενάρια: α) είτε θα αναγκαστεί να «βάλει νερό στο κρασί» της οικονομικής πολιτικής του, κάτι που όμως θα τον φέρει σε σύγκρουση τόσο με το εσωτερικό του κόμματός του όσο και με όσα υπόσχεται προεκλογικά, παράγοντες που θα προκαλούσαν κυβερνητική αστάθεια, β) είτε θα επικρατήσουν πιο ριζοσπαστικές λογικές, που θα οδηγήσουν άμεσα σε κάποιου είδους χρεοκοπία. «Ό,τι είναι να γίνει ας γίνει γρήγορα, ώστε τυχόν αρνητικά αποτελέσματα να είναι αναστρέψιμα. Άλλο είναι να πάθεις ένα γρήγορο σοκ και άλλο να σέρνεσαι σε αβεβαιότητα για ένα χρόνο», σημείωναν με νόημα. Άλλοι σχολίαζαν ότι… ακόμα και ο Κάστρο τα βρήκε με τις ΗΠΑ και ότι και οι πολιτικές δυνάμεις, μοιραία, θα αναγκαστούν να συμφωνήσουν. «Το θέμα είναι μη φτάσουμε σ’ αυτή τη συμφωνία έχοντας υποστεί μεγάλη ζημιά ως χώρα. Να τα βρουν από τώρα», σχολιάζουν. Δημοσιεύτηκε στην «Μακεδονία της Κυριακής» 21/12/2014 http://www.makthes.gr/news/economy/131352/