Αυτες τις ημέρες όλοι φαίνεται να παίζουν με τη λέξη “φόβος”. “Ο μόνος φόβος είναι ο φόβος” είπε πρώτος ο πρωθυπουργός. Οι δανειστές επίσης περιμένουν ότι ο φόβος εξόδου από το ευρώ θα μας κρατήσει εντός. Το ΔΝΤ έβγαλε την Πέμπτη μια έκθεση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, που μεταξύ των άλλων λέει ότι θα δανειζόμαστε με 6,5% για πολλές δεκάετίες (ή μήπως δεν θα δανειζόμαστε γιατί είναι ασύμφορο, και θα είμαστε σε πρόγραμμα επι δεκαετίες; ο απόλυτος φόβος μας).

Βλέπω στα social media και στις απευθείας συζητήσεις όσοι τάσσονται υπέρ του “ναι” είτε να αντιμετωπίζονται παιδιάστηκα ως “χεστηδες”, “φοβιτσιάρηδες”, είτε ως “τρομολάγνοι”.

Από τους φίλους μου που θα ψηφίσουν “όχι” την Κυριακή, άλλοι το κάνουν γιατί είναι βαριά χτυπημένοι από τα μνημόνια και πιστεύουν ότι δεν είχαν τίποτα να χάσουν και προφανώς δεν φοβούνται και επιθυμούν τη ρήξη.

Άλλοι γιατί πιστεύουν ότι δεν πρέπει να υποκύψουμε στο φόβο, σεν μπορούμε να πούμε “σφάξε με αγά μου να αγιάσω” (ή όπως το έθεσε ένας συριζαίος φίλος ‘’Από Δευτέρα, ασχέτως αποτελέσματος, θα μας γ@μ….. Και μερικοί βγαίνουν να βροντοφωνάξουν “γ@μ  μας ελεύθερα”).

Άλλοι γιατί πιστεύουν ειλικρινά ότι ένα “όχι” θα ήταν ισχυρό διαπραγματευτικό όπλο στα χέρια του πρωθυπουργού που θα φοβίσει τους δανειστές.

[Δεν εχω κανέναν φίλο από όσους έχουν βγάλει τα λεφτά τους εξω και περιμένουν σαν τα κοράκια να γυρίσουμε στη δραχμή. Κανένας φόβος για αυτούς. Θα είναι “οι καλύτεροι του χωριού”, αγοράζοντας κοψοχρονιά ότι πωλείται].

ΤΟ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ

“Ποιος φοβάται την λαϊκή ετυμηγορία;” Η πρώτη αντίδραση στο δημοψήφισμα. Είμαι υπέρ των δημοψηφισμάτων, από την τοπική κοινωνία μέχρι το κράτος και την Ε.Ε. Με διάλογο (κι ο διάλογος χρειάζεται χρόνο) με ξεκάθαρες τις επιλογές και τις συνέπειες.  Όχι με αυτό το ερώτημα στα ελληνοαγγλικά, για μια πρόταση των δανειστών που ήταν προσχέδιο και αποσύρθηκε, αντί των δικών της (εξίσου επώδυνων) θέσεων στα ελληνικά. Όχι να αποφασίσουμε σε πέντε μέρες, με τις τράπεζες κλειστές και την οικονομία σε απόσταση χιλιοστού σε κατάρρευση. Έτσι θα πάμε να ψηφίσουμε με ελεύθερη βούληση και καθαρή κρίση;  Ή μήπως περιμένει η κυβέρνηση να πάμε να κάνουμε κατάθεση θυμού και οργής για να την κεφαλαιοποιήσει; Αυτό είναι παρωδία μιας ύψιστης δημοκρατικής διαδικασίας, και εν τέλει εξευτελισμός της.
Αλλα, για στάσου, ήταν η ανάγκκη δημοκρατικής έκφρασης του λαού που μας οδήγησε εδώ; Κατά τον συνταγματολόγο Κατρούγκαλο ήταν “Η διαπραγμάτευση με άλλα μέσα”, κατά τον Λαφαζάνη “ένα πείραμα”. Άρα συμφωνούμε όλοι ότι τα περί δημοκρατικής έκφρασης ήταν προσχηματικά; Όχι; Κατά τον συντονιστή της διαπραγμάτευσης Ευ. Τσακαλώτο «Το πρόγραμμα δεν θα ψηφιζόταν στη Βουλή και θα έπεφτε η κυβέρνηση, γι’ αυτό προχωρήσαμε σε δημοψήφισμα» . Μήπως τελικά φοβήθηκε η ίδια η κυβέρνηση τον εαυτό της και προτίμησε “το ποτήριον τούτο” να το σπρώξει προς το λαό.

Στο μεταξύ, μετά την προκήρυξη του δημοψηφίσματος (ιδέα του Τζον_ Τάραμας_Βαρουφάκης), (και αφού ενδιαμέσως η κυβέρνηση τάχθηκε υπέρ του “όχι” και έβριζε τους ευρωπαίους που δεν μας αφήνουν να κάνουμε δημοψήφισμα) κατεβάσαμε και άλλη πρόταση, με την ελπίδα (;) να γίνει δεκτή. Αν δεχόταν την συμβιβαστική πρόταση θα ουρλιάζαμε ότι δεν μας αφήνουν να κάνουμε δημοψήφισμα γιατί μας φοβούνται. Οπότε, μας είπαν “κάντε  πρώτα το δημοψήφισμα και βλέπουμε”. 

ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Ποιος έκλεισε τις τράπεζες τελικά; Η κυβέρνηση λέει επειδή η ΕΚΤ εκβίασε. Μπα; Και εμείς τι φοβηθήκαμε και μασήσαμε από τον εκβιασμό; Μήπως ότι μετά την προκήρυξη του δημοψηφίσματος όλοι θα έσπευδαν να παρουν τις οικονομίες τους και τα χαρτονομισματα δεν έφταναν για όλους; Πριν από λίγο το είπε ο Τζον_Τάραμας_Βαρουφάκης (συγγνώμη ορίτζιναλ Τάραμας) ότι τα χαρτονομίσματα δεν επαρκούν για να πάρουν όλοι το 60ρι τους.

Άρα εμείς τι θα θέλαμε για να μην κατηγορήσουμε την ΕΚΤ ότι μας εκβιαζει; Να συνεχίσει να δανείζει στις τράπεζες, ακόμα και αν ο κανόνας ήταν “σας δανείζω όσο είστε σε πρόγραμμα” (έληξε στις 30 Ιουνίου), ακόμα και αν αθετήσαμε πληρωμή στο ΔΝΤ, που συνεπάγεται αφερέγγυο κράτος.

Σήμερα ο Τσακαλώτος παραδέχτηκε ότι η ΕΚΤ δεν τράβηξε την πρίζα αλλά έδωσε παράταση, ακόμα και αν είμαστε εκτός προγράμματος, ακόμα και αν εχουμε και τυπικά χρεοκοπήσει. Τι σημαίνει “βγάζω την πρίζα”; Κάνει απαιτητό όλο το ποσό του ELA-κοντά 90 εκατ. ευρώ- που είχε χορηγήσει στις τράπεζες όλο αυτό το διάστημα για να κινούνται  (γιατί ο κόσμος άρχισε να τραβά τις καταθέσεις, εισερχόμενο χρήμα από πληρωμές δανείων ούτε για αστείο και το ευρώ σε φυσική μορφή άρχισε να εκλείπει). Έλα όμως που οι τράπεζες δεν εχουν όχι 90 δισ. αλλά ούτε 9 σε χρήμα; Έλα που τριτεγγυητής είναι το ελληνικό κράτος; άρα; Κατάρρευση των τραπεζών (=καπνός οι καταθέσεις που είναι ακόμη μέσα στο σύστημα), επιβάρυνση του κράτους με το χρέος, κρατικοποιηση των τραπεζων και μεσοπρόθεσμα επιστροφή σε εθνικο νόμισμα (ώστε οι καταθέσεις να αποτυπωθουν στο νεο νόμισμα, ενώ τα δάνεια ιδιωτικα και δημόσια να παραμείνουν σε ευρω). Αυτό θα ήταν εκβιασμός, η άμεση κατάρευση

Παρόμοιο εκβιασμό θα μπορούσε να κάνει και ο EFSF (το ευρωπαϊκό ΔΝΤ από όπου δανειστήκαμε). Η χρεοκοπία έναντι του ΔΝΤ μας κάνει αφερέγγυους πιστωτές έναντι όλων των δανειστών. Άρα θα μπορούσε να κάνει άμεσα απαιτητά τα δάνεια 140 δισ., αλλά δεν το έκανε προς το παρόν. [90+120 δισ. μέχρι στιγμής].

Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ

Μήπως το “όχι” φοβίσει τους ευρωπαίους; Μπορεί μετά ένα “όχι” (στο σχέδιο συμφωνίας που πλέον δεν ισχύει) η κυβέρνηση να μας οδηγήσει εντός 48ωρου σε συμφωνία με τους δανειστές; Πάνω σε ποια βάση; Σε αυτή στην οποία έχει βάλει υπογραφή ο Τσίπρας; Για στάσου, και αυτή η πρόταση εχει βαριά φορολογικά μέτρα. Για τα οποία δεν μιλήσαμε καθόλου. Κι ας φωνάζει ο Τσίπρας για μειώσεις συντάξεων. Συμφώνησε και σε αυτές. Απλώς συμφώνησε να γίνουν με λίγο μεγαλύτερο περιθώριο χρόνου.

Από την άλλη πόσο βάσιμος είναι ο φόβος το “όχι” να μας οδηγήσει εκτός ευρώ; Αν δεν υπάρξει α-μ-ε-σ-α μια απόφαση της ΕΚΤ να στείλει κι άλλο χρήμα, τα ΑΤΜ δεν θα βγάζει ούτε 50ρικά, ούτε 20ρικά, ούτε τίποτα. Και χωρίς συμφωνία η ΕΚΤ δεν θα στείλει ευρω. Το πολυ πολύ να μην κόψει τον ΕLA και καταρρεύσουμε αυτοστιγμεί [δεν το λες και λίγο]. Οι τράπεζες θα παραμείνουν κλειστές μέχρι να εχουν χρήμα να δωσουν. Είτε ευρώ (βλ. συμφωνία) είτε σε νέο νόμισμα. Ντε φάκτο θα βρεθούμε εκτός ευρώ.

Με τη χώρα σε αυτό το χάλι, με ποιο διαπραγματευτικό χαρτί θα πάμε να χτυπήσουμε το χέρι στο τραπέζι; Με το επιχείρημα “συμφωνήστε αλλιώς αυτοκτονούμε και το κρίμα στο λαιμό σας;”.

Κατ’ εμέ το “ναι” ειναι δύσκολο να μας δώσει μια καλή συμφωνία. Το “όχι” ασύλληπτα πιο δύσκολο. Φοβάμαι ότι θα παρακαλάμε να μας λυπηθούν. Θα γίνουμε ικέτες. Μπορεί να κάνω λάθος. Σε κάθε περίπτωση, δεν αρχίζουμε από το ίδιο σημείο μετά απο μια εβδομάδα με κλειστές τράπεζες. Το κόστος είναι μεγαλύτερο.

ΤΟ ΝΑΙ ΚΑΙ ΤΟ ΟΧΙ

Ναι, βρίσκω αισχρές κάποιες δηλώσεις ευρωπαίων που συνδέουν τη συμφωνία με την αλλαγή κυβέρνησης, κι ακόμα πιο σιχαμερές κάποιες κινήσεις ελλήνων πολιτικών

Όχι, δεν θέλω να καθορίζουν άλλοι εκτός από τους ψηφοφόρους το ποιος κυβερνα

Όχι, δεν θέλω αυτός που κυβερνά να μου λεει ψέμματα, να μπλοφάρει, να ζυγίζει το εσωκομματικό του κόστος

Όχι, δεν θεωρώ αυτό το δημοψήφισμα γίνεται για το λαό. Είναι μια κίνηση τακτικής σε μια παρτίδα πόκερ

Όχι δεν θέλω από τον πρωθυπουργό μου να μου λέει ότι αν ψηφίσω ναι είμαι με τους εχθρούς

Όχι δεν πιστεύω ότι ο Τσίπρας είχε σχέδιο δραχμής. Άλλοι ίσως. Αυτός πλήρωνε δόσεις, διαπραγματεύτηκε, έβαλε την υπογραφή του σε μια πρόταση συμφωνίας που κινδυνεύεις να γίνει δεκτή…

Ναι, πιστεύω ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο

Ναι, τρομάζω σε όσα μου λέει ως προοπτική το ΔΝΤ, για δανεισμό επί δεκαετίες με 6,5%, (ειδάλλως; μνημόνια για δεκαετίες;)

Ναι, φοβάμαι ότι μετά από ένα τρίτο πρόγραμμα μπορεί να ακολουθήσει και ένα τέταρτο

Όχι, δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι, με κυβερνήσεις που δεν κάνουν μεταρρυθμίσεις, δεν παίρνουν δύσκολες αποφάσεις, πετάν τη μπάλα στην κερκίδα και στέλνουν τον λογαριασμό σε μας και στις επόμενες γενιές.

Προβληματίστηκα πολύ. Ξεκίνησα από το “ναι”. Αυτονόητο “ναι”. “Ναι” και ας με είχαν ζώσει τα φίδια ότι θα επικρατήσει το όχι. Θυμωμένο “ναι”. “Ναι” με τη λογική ότι εντός ευρώ μπορεί και να έχουμε κάποια πιθανότητα ανάκαμψης [έστω στα επόμενα χρόνια, όχι άμεσα]. Η ρήξη είναι βεβαιο με τη δική μου λογική ότι μας καταδικάζει σε φτώχεια δεκαετιών.

Τις τελευταίες ώρες ταλαντεύτηκα για το αν θα έπρεπε να ψηφίσω “όχι”. «Θέλω να βγει το «ναι» αλλά μήπως να δυνάμωνα το «όχι» για να σταλεί ένα μήνυμα στους ευρωπαίους; ότι δεν πέσαμε αμαχητί;» [τα σύνδρομα του ψηφοφόρου του Συνασπισμού του 3% φαινεται πως δεν με εγκατέλειψαν, κι ας εγκατέλειψα εγω το κόμμα λίγο πριν γίνει ΣΥΡΙΖΑ]. Δεν είμαι απέναντι σε κανέναν την Κυριακή είτε «όχι» ψηφίσει είτε «ναι», είτε απέχει. Καταννοώ τους προβληματισμούς, τα επιχειρήματά, τους φόβους, την αγανάγκτηση, το θυμό. Προσωπικά, μεταξύ μιας επώδυνης επιλογής για την οποία μου ζητείται συναίνεση και μιας τραγικής (κατ’ εμέ πάντα), επιλέγω την πρώτη.