Στην αρχή ήταν η αναμονή της προεκλογικής περιόδου, ακολούθησαν οι πρώτες μέρες της νέας κυβέρνησης και η αγωνία μέχρι να δοθεί η παράταση, αύριο ακολουθεί ένα ακόμη κρίσιμο Eurogroup, κι αν όλα πάνε καλά υπάρχει το μεσοδιάστημα μέχρι τον Ιούνιο, οπότε λήγει το τρέχον πρόγραμμα και η κυβέρνηση θα παρουσιάσει το νέο σχέδιό της. Είναι σαν ο διακόπτης της οικονομίας να βρίσκεται μονίμως στη θέση «stand by», από το ένα Eurogroup στο επόμενο και από τη μία παράταση στην άλλη. Στο μεταξύ οι επιχειρήσεις δεν ξέρουν ποιες φορολογικές διατάξεις θα ισχύουν τους επόμενους μήνες, τι φόρο θα πληρώσουν στα ακίνητα και πότε οι τράπεζες θα απελευθερώσουν κεφάλαια κίνησης.
«Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο διαμαρτυρόμασταν για τη ρευστότητα. Μετά άρχισε μια -μικρή έστω- παροχή ρευστότητας και διαμαρτυρόμασταν για το υψηλό κόστος του χρήματος. Τώρα πήγαμε πάλι ένα βήμα πίσω και μιλάμε πάλι για τη ρευστότητα. Περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει για να αρχίσει η χρηματοδότηση – και δεν μιλάμε για ανάπτυξη, αλλά για κεφάλαια κίνησης» επισημαίνει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος Αθανάσιος Σαββάκης. Κατά τον ίδιο, τα πρώτα δείγματα της επιστροφής του κλίματος αβεβαιότητας έγιναν ορατά με τη μη εκλογή προέδρου της Δημοκρατίας και η κατάσταση επιδεινώθηκε με την απόφαση της ΕΚΤ να διακόψει την παροχή ρευστότητας προς τις τράπεζες με εγγύηση τα ελληνικά ομόλογα. «Σε όλο το φάσμα η αγορά στενάζει εξαιτίας της έλλειψης ρευστότητας, από το ψιλικατζίδικο μέχρι τη βιομηχανία. Όσο μεγαλώνουν οι επιχειρήσεις τόσο και τα προβλήματα» τονίζει ο αντιπρόεδρος του Συλλόγου Οικονομολόγων Λογιστών Θεσσαλονίκης Ιωάννης Κεχαγιάς.

ΕΞΑΓΩΓΕΣ
«Εγγυητικές από ελληνικές τράπεζες δεν γίνονται δεκτές. Αυτοί που αγοράζουν από το εξωτερικό αναγκάζονται να πληρώνουν μετρητοίς, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Όσοι θέλουν να πάρουν μέρος σε διεθνείς διαγωνισμούς και έχουν θυγατρική στο εξωτερικό χρησιμοποιούν τις τράπεζες του εξωτερικού για εγγυητικές, αλλιώς, αν δεν βρουν εναλλακτικούς τρόπους να παρακάμψουν τα προβλήματα, χάνουν δουλειές». Τα προβλήματα που περιγράφει ο κ. Σαββάκης αγγίζουν κυρίως τις εξαγωγικές επιχειρήσεις.
Αντίστοιχη εικόνα μεταφέρει και ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εξαγωγικής εταιρείας αρτοσκευασμάτων «Φαίδων» Στάθης Γιαχανατζής. «Οι αγοραστές των προϊόντων μας φοβούνται να αρχίσουν νέες συνεργασίες με ελληνικές επιχειρήσεις, δεδομένου ότι οι συμφωνίες κλείνονται μήνες πριν και στο μεσοδιάστημα υπάρχει αβεβαιότητα. Το βλέπουμε στις εκθέσεις του εξωτερικού».
«Εδώ και αρκετό καιρό μας ζητούν προπληρωμή -ειδικά οι προμηθευτές μας από τη Γερμανία- για οτιδήποτε παίρνουμε από το εξωτερικό, ενώ κάποτε μας άνοιγαν πίστωση μέχρι και 90 μέρες», αναφέρει ο κ. Δημήτρης Τσακωνίτης από την εταιρεία «Ελληνικοί Λευκόλιθοι». «Οι πελάτες δεν εμφανίζονται επιφυλακτικοί απέναντι στην εταιρεία μας καθώς έχουμε καλό πρόσωπο, αλλά έχουν μια ανησυχία σε σχέση με το ρίσκο της χώρας. Στις συναντήσεις που κάνουμε όλο μας ρωτούν κι εμείς κοιτάμε να τους καθησυχάσουμε».

ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ
Επίσης, όπως λέει ο κ. Γιαχανατζής, «οι εισαγωγείς πρώτων υλών μας μεταφέρουν ότι ακόμη και σε μακροχρόνιες συνεργασίες που είχαν με το εξωτερικό αντιμετώπισαν δυσπιστία λόγω της αβεβαιότητας που συνόδευε τη χώρα: είτε οι τραπεζικές εγγυητικές εξέπιπταν, είτε ζητούσαν περισσότερες εγγυήσεις ως προς τον τρόπο πληρωμής, είτε προπληρωμή. Αυτό μεταφέρει πρόσθετο χρηματοοικονομικό κόστος στην πρώτη ύλη, που επιβαρύνει το κόστος παραγωγής».
«Υπάρχουν μεγάλοι προμηθευτές που δεν μπορούν να εκδώσουν εγγυητικές για να φέρουν εμπορεύματα. Η αγορά μας σήμερα είναι πάμφτωχη από πρώτες ύλες» αναφέρει από την πλευρά του ο κ. Γιώργος Ιωαννίδης της εταιρείας Delta, που δραστηριοποιείται στην παραγωγή και εμπορία μεταλλικών εξαρτημάτων.

ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ
Σε κατάσταση αναμονής βρίσκονται και οι καταναλωτές – όσοι τουλάχιστον έχουν ακόμη χρήματα να ξοδέψουν. Στις φετινές χειμερινές εκπτώσεις ο τζίρος στα εμπορικά καταστήματα της Θεσσαλονίκης ήταν μειωμένος κατά τουλάχιστον 25% σε σχέση με πέρσι, σύμφωνα με στοιχεία έρευνας του Εμπορικού Συλλόγου. «Ο κόσμος έχει όλο και λιγότερα να ξοδέψει. Επιπλέον, σε περιόδους εκλογών ο κόσμος βρίσκεται σε κατάσταση αναμονής, αναβάλλει προγραμματισμένες αγορές και περιορίζει τις καθημερινές. Επειδή ως εταιρεία κινούμαστε στον χώρο του σούπερ μάρκετ, το γενικό κλίμα που διαπιστώνω είναι ότι τον Φεβρουάριο υπήρχε μούδιασμα», αναφέρει ο κ. Γιαχανατζής.
«Ο κόσμος έχει κουμπωθεί, δεν ξέρει τι θα του ξημερώσει, γι’ αυτό και έχει περιορίσει την κατανάλωση, με αποτέλεσμα τον Φεβρουάριο να έχουν πέσει οι τζίροι στο λιανεμπόριο, το οποίο έτσι δεν δίνει παραγγελίες στο χονδρεμπόριο κι αυτό επηρεάζει με τη σειρά του τα εργοστάσια, τους εισαγωγείς». Αυτό διαπιστώνει ο πρόεδρος της Ένωσης Φοροτεχνικών Ελευθέρων Επαγγελματιών νομού Θεσσαλονίκης Γιάννης Δόβελος.

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ
«Οι επενδύσεις, είτε ελληνικές είτε ξένες, απαιτούν ένα ήρεμο οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον. Κάθε επενδυτής, ειδικά από το εξωτερικό, θέλει πρώτα να έχει ξεκάθαρους ‘όρους παιχνιδιού’ είτε ως προς το εργασιακό είτε ως προς το ενεργειακό είτε ως προς το φορολογικό κόστος. Η όποια αναταραχή προφανώς έχει ανασταλτικό χαρακτήρα», επισημαίνει ο κ. Σαββάκης, προσθέτοντας ότι «σε πρώτη φάση χρειάζεται σταθερότητα ως προς το φορολογικό, με ορίζοντα πενταετίας, ώστε οι επιχειρήσεις να κάνουν μεσοπρόθεσμη κοστολόγηση και προϋπολογισμό».
Αυτή τη στιγμή πάντως όλες οι επενδύσεις είναι παγωμένες, διαπιστώνει ο κ. Γιαχανατζής, κι «αυτό έχει αντίκτυπο σε κάθε κλάδο της οικονομίας, γιατί οι επενδύσεις φέρνουν απασχόληση και βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα».
«Τα τελευταία χρόνια έχουν περάσει 50 φορολογικά νομοσχέδια κι άλλες τόσες υπουργικές αποφάσεις… Ποιος επιχειρηματίας θα έρθει να επενδύσει εδώ, αν δεν ξέρει τι φόρο θα πληρώσει; Κι εμείς εδώ που είμαστε δεν ξέρουμε τι μας ξημερώνει ως προς τη φορολογία» προσθέτει και ο κ. Τσακωνίτης.
Ο κ. Πέτρος Ισαακίδης είναι μεσίτης. Σε σχέση με το 2010 και το 2011, την περσινή χρονιά «κάτι κινήθηκε. Όμως όταν τον Νοέμβρη φτάσαμε να μιλάμε για εκλογές, οι πελάτες άρχισαν να λεν ‘να περιμένουμε να μπει το έτος’. Μετά τις εκλογές έχουν παγώσει τα πάντα. Είχα πελάτες που ενδιαφέρονταν να επενδύσουν σε γη και σε έτοιμα βιομηχανικά κτίρια, είτε για αγορά είτε για εκμίσθωση. Όλοι είναι σε αναμονή». Όπως λέει, πελάτης του ο οποίος ενδιαφερόταν για επαγγελματικό ακίνητο ανέβαλε το ραντεβού περιμένοντας να δει την έκβαση του προηγούμενου Eurogroup. Χθες είχε ένα ακόμη ραντεβού πριν από ένα ακόμη κρίσιμο Eurogroup. «Σίγουρα δεν αποφασίζει κανείς σε μια μέρα για μια μεγάλη αγορά, αλλά όσο διαρκεί το καθεστώς αβεβαιότητας δεν προχωρά τίποτε» επισημαίνει.

ΚΤΗΜΑΤΑΓΟΡΑ
«Ο κόσμος είναι σε κατάσταση αδράνειας περιμένοντας να τελειώσει αυτή η αβεβαιότητα, να μπουν κάποια πράγματα σε σειρά. Αλλά τελικά πάμε συνέχεια από παράταση σε παράταση. Οποιοσδήποτε σκεφτόταν να κάνει κάποια επενδυτική κίνηση προς ακίνητο, το σκέφτεται και το αναβάλλει» αναφέρει ο αντιπρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Αστικών Ακινήτων Θεσσαλονίκης Μίλτος Αποστολίδης. «Οι μόνες πράξεις που γίνονται είναι σε ακίνητα πολύ μικρής εμπορικής αξίας, της τάξης των 30.000-50.000 ευρώ, από ανθρώπους κυρίως μεγαλύτερης ηλικίας που φοβούνται μη χάσουν τις οικονομίες τους και αγοράζουν κάτι για να μείνει». Εκτός από την πολιτική αβεβαιότητα και τον περιορισμένο δανεισμό, αυτό που παγώνει την κτηματαγορά είναι η ασάφεια ως προς το φορολογικό. «Ποιος θα αγόραζε σήμερα ένα ακίνητο όταν δεν ξέρει τι φόρους έχει να πληρώνει; Αν θα πληρώσει ΕΝΦΙΑ και του χρόνου; Ποιες θα είναι οι αντικειμενικές αξίες; Κάποιες πράξεις που προχωρούσαν, π.χ. για εξοχικές κατοικίες ή επαγγελματικά ακίνητα, είναι σε αναμονή ενόψει εξελίξεων».

ΔΗΜΟΣΙΟ
Αδράνεια επικρατεί και στο δημόσιο, αφού όχι μόνο δεν πληρώνει τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του προς προμηθευτές και φορολογούμενους, αλλά «ξύνει τον πάτο» του βαρελιού από τα ταμειακά διαθέσιμα δημόσιων οργανισμών, ενώ αδυνατεί και να εισπράξει φορολογικά έσοδα. «Το κράτος ούτε εισπράττει ούτε πληρώνει. Κανένας δεν πάει να πληρώσει στην εφορία, γιατί όλοι περιμένουν τη ρύθμιση», διαπιστώνει ο κ. Δόβελος.
«Δεν μπορούμε να κλείσουμε ισολογισμούς. Έπρεπε να υποβάλλουμε ήδη δηλώσεις, αλλά δεν έχουν εκδοθεί οι εγκύκλιοι για τη χρήση του 2014, για τα έντυπα Ε3, Ε5, τον ΦΠΑ… Όλα είναι ανοιχτά, δεν μπορούμε να κλείσουμε ούτε τα βιβλία εσόδων – εξόδων. Αν δεν αρχίσουμε να στέλνουμε δηλώσεις και έρθει ο Ιούνιος, θα φτάσουμε καλό Σεπτέμβρη για την είσπραξη φόρων», αναφέρει ο κ. Κεχαγιάς. Όσο για τα παλαιά χρέη, «από όσους είχαν ενταχθεί στη ρύθμιση των 100 δόσεων σταμάτησαν να πληρώνουν οι δύο στους τρεις αναμένοντας μια ευνοϊκότερη ρύθμιση. Όλα είναι εκκρεμή».

«ΣΕ ΕΣΑΣ ΧΤΥΠΑΕΙ ΤΟ ΤΗΛΕΦΩΝΟ;»
«Υπάρχει αβεβαιότητα. Στη βιομηχανική περιοχή επικρατεί ησυχία. Με όποιον πελάτη και να κουβεντιάσεις, ρωτάει: ‘Σε εσάς χτυπάει το τηλέφωνο;’. Στις τράπεζες ούτε απ’ έξω μπορείς να περάσεις. Για να ζητήσεις εγγυητική, πρέπει να κάνεις ισόποση κατάθεση. Το τελευταίο τρίμηνο οι επιχειρήσεις πήγαν πίσω» λέει ο κ. Γιώργος Ιωαννίδης, που διατηρεί μια μικρομεσαία επιχείρηση στη Σίνδο. Περίμενε ότι το 2014 θα έκλεινε με +12% στον τζίρο, «αλλά το τελευταίο τρίμηνο ήταν νεκρό, μας πήγε στο -5%. Τους πρώτους μήνες του 2015 είμαστε στο -20% σε σχέση με πέρσι. Υπάρχει νέκρα», λέει. «Κάθε μέρα ξυπνάμε με άγχος. Μέχρι τον Ιούνιο θα συνεχίσουμε να ζούμε με την αγωνία. Πάντα ελπίζεις το καλύτερο, αλλά κουράστηκα να περιμένω. Με έχει εντυπωσιάσει που κι αυτή η κυβέρνηση λειτουργεί με γνώμονα τους υπαλλήλους. Για τους ελεύθερους επαγγελματίες, για τους μικρομεσαίους, είναι ελάχιστες οι αναφορές… Καλό και το μέτρο με τις 100 δόσεις, αλλά δεν θα σώσουν έτσι την αγορά… Μόνο οι τράπεζες θα βοηθούσαν τώρα».
λεζαντα
Κυβερνητικά στελέχη επισημαίνουν ότι η οριστική απάντηση στις σημερινές δυσκολίες των παραγωγικών φορέων θα δοθεί προς τον Ιούνιο, όταν θα κλειστεί μια «νέα, κοινά επωφελής συμφωνία με την ΕΕ», που θα εμπεριέχει το μείζον ζήτημα της διευθέτησης του χρέους και του τρόπου αποπληρωμής του. Δημοσιεύτηκε στη «Μακεδονία της Κυριακής» 8/3/2015