Το υπουργείου σχεδιάζει ξανά τα προγράμματα κατάρτισης ώστε να ωφελούν πρωτίστως τον άνεργο και όχι τους μεσάζοντες της επαγγελματικής κατάρτισης των προγραμμάτων, σημειώνει η αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας Ράνια Αντωνοπούλου στη“ΜτΚ”. Σε σύντομο χρονικό διάστημα θα υλοποιηθούν νέα προγράμματα για 36.000 ανέργους καθώς και ένα στοχευμένο πρόγραμμα σε 17 περιοχές- θύλακες ανεργίας, στους οποίους περιλαμβάνονται 4 δήμοι της περιφέρειας της Θεσσαλονίκης.
Απαντώντας σε γραπτές ερωτήσεις που της έθεσε η “ΜτΚ” η κ. Αντωνοπούλου υπεραμύνεται της ιδέας να λειτουργεί το κράτος ως εργοδότης ύστατης καταφυγής ώστε οι άνεργοι να επανακτήσουν την αγοραστική τους δύναμη που θα τονώσει και την ιδιωτική οικονομία. Επίσης τονίζει την ανάγκη να υπάρξει το θεσμικό πλαίσιο που θα επιτρέπει τη λειτουργία των πτωχευμένων – εγκαταλελειμμένων επιχειρήσεων από τους εργαζόμενους σε συνεταιριστική βάση και απαντά στο ερώτημα που της έθεσαν μέσω της “ΜτΚ” οι απολυμένοι της Φίλκεραμ.
Έχετε υποστηρίξει ότι για να επιστρέψουμε στα πριν την κρίση επίπεδα απασχόλησης απαιτείται ανάπτυξη 3%-4% και πολύ υψηλά επίπεδα επενδύσεων για τουλάχιστον μια δεκαετία. Υπάρχουν αυτές οι προϋποθέσεις;
Η αντιμετώπιση της ανεργίας επιτυγχάνεται μόνο με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, πράγμα που σημαίνει ότι χωρίς παραγωγική ανασυγκρότηση και επενδύσεις τα ποσοστά της ανεργίας δεν μπορούν να μειωθούν ουσιαστικά.
Την τελευταία πενταετία χιλιάδες θέσεις εργασίας χάθηκαν και χιλιάδες ελληνικές επιχειρήσεις «έβαλαν λουκέτο», διότι η συνταγή της εσωτερικής υποτίμησης μείωσε δραστικά την αγοραστική δύναμη των ελληνικών νοικοκυριών και ως γνωστόν η ελληνική οικονομία βασίζεται, ως επί το πλείστον, στην εσωτερική κατανάλωση, ενώ μείωση των μισθών δεν οδήγησε σε αντισταθμιστική άνοδο των εξαγωγών. Παρόλα αυτά, στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής, ο σημαντικός αυτός παράγοντας δεν ελήφθη υπόψη, ούτε από τους δανειστές, ούτε από τις προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις.
Στα χρόνια της ύφεσης έχει αποδειχθεί ότι ο ιδιωτικός τομέας δε δύναται από μόνος του από μόνος του να δημιουργήσει εκείνον τον αριθμό θέσεων εργασίας που θα επιτρέψει την αισθητή μείωση των ποσοστών της ανεργίας. Η ιδέα να λειτουργήσει το κράτος ως «εργοδότης της έσχατης προσφυγής» έχει προταθεί σαν η πιο ενδεδειγμένη πολιτική για την καταπολέμηση της ανεργίας. Ο όρος αυτός δε σημαίνει μόνιμες προσλήψεις στο δημόσιο. Σημαίνει ότι το κράτος ενεργοποιεί μια διαδικασία προσωρινής δημιουργίας θέσεων εργασίας, με βασικό μισθό, όταν ο ιδιωτικός τομέας αδυνατεί να το πράξει από μόνος του, όπως στην περίπτωση της ελληνικής οικονομίας. Όταν αρχίσει η ανάκαμψη της οικονομίας, οι εργαζόμενοι επανέρχονται στην ιδιωτική αγορά εργασίας, η οποία θα τους προσφέρει καλύτερες προοπτικές απασχόλησης και αμοιβές. Το εν λόγω σχέδιο για να υλοποιηθεί σίγουρα χρειάζεται την απαιτούμενη ρευστότητα, η οποία δεν υπάρχει.
Τα προγράμματα κοινωφελούς εργασία θα μπορούσαν να λειτουργήσουν στη λογική του εργοδότη ύστατης καταφυγής, αρκεί η διάρκεια τους να είναι μεγαλύτερη των πέντε μηνών. Προς αυτή την κατεύθυνση εργαζόμαστε, παρότι στην Ευρώπη υπάρχει η παγιωμένη αντίληψη ότι η αντιμετώπιση της ανεργίας είναι ζήτημα κατάρτισης των ανέργων. Το ζήτημα όμως δεν είναι αμιγώς οικονομικό. Είναι πολιτικό, δηλαδή ποιες θα πρέπει να είναι οι πολιτικές πρακτικές αντιμετώπισης της ανεργίας. Σίγουρα η κατάρτιση είναι απαραίτητη για μια κατηγορία ανέργων, οι οποίοι ασφαλώς και χρειάζονται βελτίωση των δεξιοτήτων τους, όμως υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός ανέργων που έχει τα προσόντα, τις γνώσεις και την εμπειρία, αλλά δεν βρίσκει δουλειά διότι δεν υπάρχουν θέσεις εργασίας.
Σκοπός μας λοιπόν είναι μέσα από τα προγράμματα απασχόλησης να τους παρέχουμε κατάρτιση, όση χρειάζονται και όπου χρειάζεται, μία προσωρινή θέση εργασίας, όσο το δυνατόν μεγαλύτερης χρονικής διάρκειας, προκειμένου να μπορέσουν να επανενταχθούν στο χώρο εργασίας, να επανακτήσουν την αγοραστική τους δύναμη και να τονώσουν την οικονομία.
Πόσο αποτελεσματικά ήταν όμως τα εκατοντάδες χρηματοδοτούμενα προγράμματα κατάρτισης για ανέργους που υλοποιήθηκαν μέχρι σήμερα;
Μέχρι πρότινος τα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης δεν ήταν στοχευμένα, ούτε ως προς το περιεχόμενο κατάρτισης, ούτε ως προς τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. To voucher 29-64 είναι χαρακτηριστική περίπτωση κακού σχεδιασμού αλλά και πλημμελούς αξιοποίησης των εθνικών και κοινοτικών πόρων που προορίζονται για την υποστήριξη των ανέργων. Επρόκειτο για ένα πρόγραμμα το οποίο ευνοούσε περισσότερο τους φορείς κατάρτισης και λιγότερο τους ανέργους. Το πλαίσιο, εντός του οποίου εφαρμόζονταν, επέτρεψε να μετατραπούν τα χρηματοδοτούμενα από το ΕΣΠΑ προγράμματα υποστήριξης των ανέργων, σε κονδύλι πριμοδότησης όσων ασχολούνται με την κερδοφόρα δουλειά της «επαγγελματικής κατάρτισης». Τα προγράμματα απασχόλησης λειτούργησαν ως εργαλείο πολιτικής επιρροής προκειμένου να συντηρείται ο κομματικός μηχανισμός και η εκλογική βάση. Με άλλα λόγια, αποτέλεσαν δομή του πελατειακού συστήματος.
Από την πρώτη στιγμή, εργαζόμαστε και διαμορφώνουμε ένα νέο κανονιστικό πλαίσιο προκειμένου τα προγράμματα να υποστηρίζουν πραγματικά τον άνεργο και όχι τους φορείς και τους μεσάζοντες της επαγγελματικής κατάρτισης. Με το σύστημα διάγνωσης αναγκών της αγοράς εργασίας που δημιουργούμε θα υπάρχει πραγματική αντιστοίχηση των θέσεων εργασίας με τους καταρτιζόμενους ανέργους. Μέσα από τα προγράμματα που υλοποιούμε διευκολύνουμε την επιχειρηματικότητα σε καινοτόμες ιδέες, δημιουργούμε νέες θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα με την υποστήριξη του μισθολογικού και μη μισθολογικού κόστους, εφαρμόζουμε προγράμματα κατάρτισης τα οποία όμως συνοδεύονται από εγγυημένη απασχόληση με πλήρη ασφαλιστικά δικαιώματα.
Πως μπορούν οι μακροχρόνια άνεργοι και δη όσοι είναι άνω των 45 ετών να ενταχθούν ξανά στην αγορά εργασίας με κανονικό τρόπο και όχι με προγράμματα επιδοματικού χαρακτήρα;
Είναι γεγονός ότι ο μέχρι τώρα τρόπος υλοποίησης των προγραμμάτων απασχόλησης άφηνε εκτός την ηλικιακή ομάδα των ανέργων που βρίσκονται άνω των 45 ετών. Με τον ανασχεδιασμό των προγραμμάτων που κάναμε στο υπουργείο, προβλέπονται πλέον συγκεκριμένα προγράμματα για την εν λόγω ηλικιακή ομάδα των ανέργων, ενώ με τις αλλαγές που προωθήσαμε στη μοριοδότηση του προγράμματος κοινωφελούς εργασίας εντάχθηκαν περισσότεροι άνεργοι της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας. Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα «τρέξουν» δύο προγράμματα που απευθύνονται στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα.
- Το πρώτο πρόγραμμα, συνολικού προϋπολογισμού 60 εκατομμυρίων ευρώ, αφορά τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα για 10 χιλιάδες ανέργους, άνω των 50 ετών, διάρκειας 12-24 μηνών. Για τους εγγεγραμμένους άνεργους στον ΟΑΕΔ, με χρόνο ανεργίας από 3 έως 12 μήνες, επιδοτείται η πρόσληψη τους σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα για 12 μήνες, ενώ για τους ανέργους, με χρόνο ανεργίας άνω των 12 μηνών, επιδοτείται η πρόσληψη τους για 24 μήνες. Καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος δεν επιτρέπεται στις εταιρίες, που θα προσλάβουν τους ανέργους, να προβούν σε καμία απόλυση του προσωπικού τους. Οι άνεργοι που θα μετέχουν στο πρόγραμμα θα έχουν πλήρη ασφαλιστικά δικαιώματα καθ’ όλη τη διάρκεια εργασίας.
- Το δεύτερο πρόγραμμα απευθύνεται σε 26 χιλιάδες ανέργους, ηλικίας 29 έως 64 ετών, με εγγυημένη απασχόληση έξι μηνών σε εταιρίες του ιδιωτικού τομέα. Πρόκειται για το αναθεωρημένο πρόγραμμα επιταγής κατάρτισης και απασχόλησης, voucher 29-64, συνολικού προϋπολογισμού 112 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο είχε ανακληθεί στα τέλη του περασμένου Μαΐου λόγω ανεπαρκούς και μεροληπτικού σχεδιασμού. Το πρόγραμμα επανασχεδιάστηκε και πλέον, διατηρώντας τον ίδιο προϋπολογισμό, απευθύνεται πλέον σε 26 χιλιάδες άνεργους και όχι σε 16 χιλιάδες που προβλεπόταν αρχικώς. Στο εξής, όλοι οι ωφελούμενοι θα λαμβάνουν υψηλότερες αποδοχές και θα τους παρέχεται εγγυημένη απασχόληση για έξι μήνες, σε αντίθεση με τον αρχικό σχεδιασμό του προγράμματος που περιλάμβανε εγγυημένη απασχόληση μόνον για το ένα τέταρτο των ωφελουμένων. Με το νέο σχεδιασμό ο άνεργος θα λαμβάνει, μαζί με την εργοδοτική συμμετοχή, 5.500 ευρώ ενώ με τον αρχικό ο άνεργος λάμβανε μόλις 1600 ευρώ καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος.
Υπάρχει σχεδιασμός για προγράμματα που εστιάζουν σε περιοχές που έχουν πληγεί ιδιαιτέρως από την ανεργία; Πως μπορεί για παράδειγμα να αντιμετωπιστεί η ανεργία στη Θεσσαλονίκη, που σύμφωνα με εκτιμήσεις του Εργατικού Κέντρου φτάνει το 38%;
Όσο, όλοι μαζί στην κυβέρνηση, εργαζόμαστε για τη δημιουργία εκείνων των οικονομικών συνθηκών που θα ανοίγουν μόνιμες θέσεις εργασίας, δική μου ευθύνη είναι η άμεση υποστήριξη όσο το δυνατόν περισσότερων ανέργων και η επανένταξή τους στην αγορά εργασίας. Από τις αρχές του περασμένου έτους ξεκινήσαμε και υλοποιούμε μια σειρά στοχευμένων προγραμμάτων, ανά ηλικία, μορφωτικό επίπεδο και ανά κλάδο της ελληνικής οικονομίας, τα οποία περιλαμβάνουν κατάρτιση, εγγυημένη απασχόληση, υποστήριξη νέας επιχειρηματικότητας καθώς και ενίσχυση των επιχειρήσεων για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Συνολικά υλοποιούνται και θα υλοποιηθούν μέχρι το τέλος του 2016 συνολικά 15 προγράμματα για 120 χιλιάδες θέσεις εργασίας, προϋπολογισμού, 535 εκατομμυρίων ευρώ. Από κει και πέρα όμως σχεδιάζουμε χωρικές παρεμβάσεις σε περιοχές που πλήττονται ιδιαιτέρως από την ανεργία. Σε σύντομο χρονικό διάστημα θα εφαρμόσουμε ένα πρόγραμμα σε 17 Δήμους της χώρας, θύλακες ανεργίας, στους οποίους περιλαμβάνονται 4 δήμοι της περιφέρειας της Θεσσαλονίκης.
Στόχος η επαναλειτουργία πτωχευμένων επιχειρήσεων
Η Φωκάς, η Sprieder, η ΑΓΝΟ, η Φίλκεραμ είναι μερικά μόνο παραδείγματα μεγάλων εταιρειών από τη Θεσσαλονίκη, που πτώχευσαν εν μία νυκτί και οι εργαζόμενοι έχουν μπει σε μια δικαστική διελκυστίνδα για να πάρουν κάποτε τα δεδουλευμένα τους. Επιπλέον, με τον νέο κώδικα πολιτικής δικονομίας, οι τράπεζες προηγούνται έναντι άλλων πιστωτών. Ποια είναι η γραμμή άμυνας των εργαζομένων σε επιχειρήσεις υπό πτώχευση; Και κυρίως, πως επανεντάσσονται στην αγορά εργασίας όταν τελειώσουν τα επιδόματα;
Να ξεκαθαρίσουμε το εξής: ο νέος κώδικας πολιτικής δικονομίας, που αλλάζει τη σειρά κατάταξης των πιστωτών, θα εφαρμόζεται για τις επιχειρήσεις που ενδέχεται να πτωχεύσουν από εδώ και στο εξής. Για όσες έχει ξεκινήσει η διαδικασία πτώχευσης, πριν τη 1η Ιανουαρίου του 2016, η σειρά κατάταξης των πιστωτών παραμένει ως ίσχυε πριν την αλλαγή. Το ζήτημα είναι όμως να μη φτάσουν οι εταιρίες στο στάδιο της πτώχευσης, ώστε να μη χάνονται θέσεις εργασίας.
Το μεγάλο στοίχημα λοιπόν της νομοθετικής πρωτοβουλίας, που έχουμε αναλάβει, είναι να απαντήσουμε σε αυτή τη μεγάλη πρόκληση της απώλειας θέσεων εργασίας. Η επαναλειτουργία των πτωχευμένων ή εγκαταλελειμμένων επιχειρήσεων είναι ο κεντρικός μας στόχος. Η παροχή νομικής δυνατότητας για ανάληψη αυτών των επιχειρήσεων από συνεταιρισμούς εργαζομένων ή από μεικτά σχήματα, με τη συμμετοχή τοπικής κοινωνίας ή ιδιώτη, ανάλογα με την περίπτωση, αποτελεί τη βάση του σχεδίου μας.
Από κει και πέρα, μέχρι να δημιουργηθεί το συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο, ειδικότερα για τους πρώην εργαζόμενους της Φωκάς και της Sprider , ήδη έχει ληφθεί η πρόνοια ένταξής τους σε πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση σκοπός του οποίου είναι η παροχή άμεσης και έκτακτης υποστήριξης σε απολυμένα άτομα.
Τι απαντάτε στους απολυμένους της Φίλκεραμ, που μέσω της εφημερίδας μας σας ρωτούν γιατί “από 3000 και πλεον πτωχευσεις στην Ελλαδα το δημοσιο συμφερον κινδυνευει μονο απο τη συγκεκριμένη πτώχευση” και γιατί νομοθετήσατε με τέτοιο τροπο ώστε “να μην μπορούν να αντιδρασουν οι εργαζόμενοι”;
Με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που εκδόθηκε, αναστέλλονται οι πλειστηριασμοί για ένα χρονικό διάστημα 6 μηνών των ΕνΚλω και Φιλκεραμ. Η πρωτοβουλία ελήφθη για να δοθεί η δυνατότητα στο Δημόσιο να καταθέσει πρόταση για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ως πιστωτή. Θεωρώ , ότι αν θέλουμε πραγματική παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας , πρέπει να στηρίξουμε προσπάθειες που αποβλέπουν στη διατήρηση και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, μέσα από σχέδια βιώσιμης επαναλειτουργίας πτωχευμένων επιχειρήσεων.
Με δεδομένο ότι πολλές από τις ΚΟΙΝΣΕΠ που δημιουργήθηκαν αποδείχθηκαν θνησιγενείς, η κοινωνική οικονομία αποτελεί πραγματική λύση;
Στην Ελλάδα τη κρίσης με τα μεγάλα ποσοστά ανεργίας, ιδίως στη νεολαία, εμφανίζεται κυρίως σε τομείς υπηρεσιών, όπως ο τομέας της φροντίδας, στον επισιτισμό και γενικότερα στον αγροδιατροφικό τομέα, στις νέες τεχνολογίες και τον πολιτισμό. Έχουμε διαπιστώσει ότι ιδιαίτερο ενδιαφέρον υπάρχει για τις συνεταιριστικές επιχειρήσεις Συλλογικού και Παραγωγικού σκοπού, οι οποίες ουσιαστικά είναι συνεταιρισμοί εργαζομένων. Νέοι άνθρωποι, απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που δεν μπορούν να μπουν στην αγορά εργασίας ή δεν θέλουν να μπουν με τους υπάρχοντες όρους, επιλέγουν να προχωρήσουν στη δημιουργία μιας ΚΟΙΝΣΕΠ , είτε είναι συναφής με το αντικείμενο των σπουδών είτε με κάποιο άλλο αντικείμενο. Σήμερα στη χώρα μας δραστηριοποιούνται περίπου 940 κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις. Στρατηγικός μας στόχος είναι η ανάπτυξη συνεταιριστικών δομών και δομών κοινωνικής οικονομίας σε όλους τους κλάδους της οικονομίας, όπως ο αγροτικός, η βιομηχανικός, ο τουριστικός, η ενέργεια.
Τα συνεταιριστικά εγχειρήματα μπορούν να αποτελέσουν μοχλό παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας. Στην Ελλάδα της κρίσης είναι ανάγκη να υπάρξει το θεσμικό πλαίσιο που θα επιτρέπει τη λειτουργία των πτωχευμένων – εγκαταλελειμμένων επιχειρήσεων από τους εργαζόμενους σε συνεταιριστική βάση. Πρόσφατα, το κυβερνητικό συμβούλιο κοινωνικής πολιτικής αποφάσισε τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου και με αναπτυξιακό προσανατολισμό θεσμικού πλαισίου, το οποίο θα επιτρέπει την επαναλειτουργία πτωχευμένων και εγκαταλελειμμένων επιχειρήσεων.
Sophie's Stories 