Θα περίμενε κανείς από την κυβέρνηση να αισθανθεί δικαιωμένη μετά την ανακοίνωση της Eldorado Gold ότι αναστέλλει τις εργασίες στις Σκουριές. Εξάλλου, από τη θέση της αντιπολίτευσης ο ΣΥΡΙΖΑ πάλευε επί χρόνια για την ακύρωση της επένδυσης. Κι όμως, ως κυβέρνηση όχι μόνο δεν πανηγύρισε αλλά έθεσε ως όρο στην εταιρεία να συνεχίσει να δραστηριοποιείται στις Σκουριές, αλλιώς … δεν πρόκειται να της “ξαναμιλήσει”.

Της Σοφίας Χριστοφορίδου

christoforidou@makthes.gr

Για πρώτη ίσως φορά, υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ δήλωσε ότι θέλει την επένδυση (Π. Σκουρλέτης, Βήμα FM, 13/1/2016) έστω και αν χρησιμοποίησε υψηλούς τόνους (“η κυβέρνηση δεν εκβιάζεται”, “η χώρα δεν είναι μπανανία” κλπ). Δεν είναι τυχαίο εξάλλου το γεγονός ότι δύο μέρες μετά την απόφαση της καναδικής Eldorado Gold να αναστείλει τις εργασίες της στις Σκουριές, ο πιο στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού ο υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς με τον πρέσβη του Καναδά στην Ελλάδα, Κίθ Μοριλ, και κατέστησε σαφές ότι η Ελλάδα καλωσορίζει τις καναδικές επενδύσεις στη χώρα, πάντα υπό την προϋπόθεση της από πλευράς τους αυστηρής τήρησης της νομιμότητας.

ΠΑΡΕΛΚΥΣΤΙΚΗ ΤΑΚΤΙΚΗ

Στον έναν χρόνο που ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται στην εξουσία, έχει διαφανεί ότι προτιμά να παίζει καθυστερήσεις, παρά να χρεωθεί το βάρος της μιας ή της άλλης απόφασης. Η κυβέρνηση δεν θα ήθελε να απογοητεύσει το κίνημα κατά του χρυσού, που αποτελεί σε μεγάλο βαθμό και πολιτικό της ακροατήριο. Εξάλλου με ψήφισμα του πρώτου συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και με πολυάριθμες δηλώσεις τόσο του Αλέξη Τσίπρα όσο και βουλευτών και στελεχών του κόμματος διατυπωνόταν η δέσμευση ότι «η καταστροφή που λαμβάνει χώρα στις Σκουριές θα σταματήσει από την κυβέρνηση της Αριστεράς». Από την άλλη, η κυβέρνηση της Αριστεράς δεν θα ήθελε και να χρεωθεί την απώλεια 2.000 θέσεων εργασίας. Επίσης επικοινωνιακά δεν θα ήθελε να στείλει το μήνυμα ότι διώχνει μια μεγάλη ξένη επένδυση- την ώρα μάλιστα που χαρακτηρίζει “ψήφο εμπιστοσύνης” την έλευση ξένων επενδυτών στα προγράμματα ιδιωτικοποιήσεων.

Προσπαθεί δηλαδή η κυβέρνηση να κρατήσει και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο, ακολουθώντας μια παρελκυστική τακτική, που από τη μια βάζει εμπόδια και από την άλλη διαιωνίζει το διάλογο με την εταιρεία.

“Περιμένουμε η κυβέρνηση να πάρει επιτέλους μια απόφαση. Αν η εταιρεία παρανομεί να πράξει ότι ορίζει ο νόμος. Αν όχι να βγουν οι άδειες. Αλλά φαίνεται ότι η κυβέρνηση περιμένει να φύγει ο επενδυτής χωρίς κόστος για την ίδια” σχολιάζουν οι εργαζόμενοι στην εταιρεία, που βρέθηκαν στη μέση αυτής της δίνης.

ΚΑΙ ΕΤΣΙ ΚΑΙ ΑΛΛΙΩΣ

Αμέσως μετά τις εκλογές του περασμένου Ιανουαρίου φάνηκε ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να ισορροπήσει σε δύο βάρκες, με τον τότε υπουργό Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Π. Λαφαζανη να ξεκαθαρίζει ότι “εναντιώνεται απόλυτα σε αυτό το επενδυτικό σχέδιο” και τον αναπληρωτή του Γ. Τσιρώνη να δηλώνει ότι “δεν θα πάμε να κατεβάσουμε τον διακόπτη αλλά ούτε και θα κάνουμε κωλοτούμπα” (ΜτΚ 1/2/2015). Οι επισκέψεις των επιθεωρητών μεταλλείων στις εγκαταστάσεις της εταιρείας πύκνωσαν και τον Μάρτιο ο κ. Λαφαζάνης ανακάλεσε για επανέλεγχο ορισμένες από τις δευτερεύουσες άδειες της εταιρείας, με τον πρωθυπουργό Αλ. Τσίπρα, να τον στηρίζει με αναφορές τόσο στο υπουργικό συμβούλιο όσο και στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματός του. Ωστόσο λίγες μέρες αργότερα η μία εκ των αδειών, κρίθηκε σύννομη από τον αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος Γ. Τσιρώνη.

ΚΥΒΙΣΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΚΥΒΙΣΤΗΣΗ

Λίγο μετά το δημοψήφισμα και πριν τις εκλογές, ο πρωθυπουργός δήλωνε (“Στο Κόκκινο” 30/7/2015): “ήμασταν με τη μία (σ.σ. πλευρά), ως κυβέρνηση όμως έχεις ευθύνη να μην οδηγήσεις 5.000 εργαζομένους στην ανεργία, αλλά να βρεις μια λύση.(…) “είμαι βέβαιος δηλαδή, ότι η λύση που θα βρεθεί θα είναι και στα πλαίσια της διατήρησης της κοινωνικής συνοχής, αλλά και στα πλαίσια της κοινωνικής Δικαιοσύνης. Του δίκαιου, δηλαδή, του αγώνα των πολιτών. (…) Η κοινωνική συνοχή είναι οι άνθρωποι που δουλεύουν να μη χάσουν τη δουλειά τους. Το δίκαιο του αγώνα είναι το δίκαιο του αγώνα των ανθρώπων εκείνων που προέταξαν τη ζωή τους για το περιβάλλον. Είμαι σαφής, νομίζω”.

Λίγο αργότερα όμως, στις 19 Αυγούστου ο αρμόδιος υπουργός Π. Σκουρλέτης ανακάλεσε τις εγκρίσεις των τεχνικών μελετών που αφορούν στο έργο στις Σκουριές και την επομένη η κυβέρνηση παραιτήθηκε και προκηρύχτηκαν εκλογές. Πολλοί είδαν σε αυτή την κίνηση μια προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να ξανακερδίσει στους ψηφοφόρους του, χρησιμοποιώντας μια υπόθεση στην οποία είχε επενδύσει τεράστιο πολιτικό κεφάλαιο σε επίπεδο συμβολισμού, καθώς σε επίπεδο οικονομίας η υπογραφή του 3ου Μνημόνιου, που απείχε έτη φωτός από το “πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης”.

ΣΤΟ ΡΕΛΑΝΤΙ

Μια εβδομάδα μετά και την τρίτη εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, η κυβέρνηση δια του Π. Σκουρλέτη κάθισε και πάλι στο ίδιο τραπέζι με εκπροσώπους της Eldorado Gold και “επισημάνθηκε από όλες τις πλευρές η σημασία της συνέχισης του διαλόγου” (ανακοίνωση υπουργείου 28/9/2015). Στο παρασκήνιο ζητήθηκε από την εταιρεία να βοηθήσει με τις κινήσεις της τον διάλογο, λειτουργώντας πυροσβεστικά, δεδομένου ότι το κλίμα στην περιοχή είναι τεταμένο. Μία μέρα πριν από τη συζήτηση το Συμβούλιο της Επικρατείας η αίτηση της Ελληνικός Χρυσός για την ακύρωση της απόφασης του κ. Σκουρλέτη περί διακοπής των εργασιών σε ένα τμήμα της εκμετάλλευσης, ο υπουργός συναντήθηκε με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της εταιρείας Eldorado Gold, Πολ Ράιτ και δεσμεύτηκαν για μια ακόμη φορά για συνέχιση του διαλόγου.

ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΣ

ΚΑΙ ΡΗΞΗ

Μια ακόμη συνάντηση είχε προγραμματιστεί για την περασμένη Δευτέρα 11 Iανουαρίου, ωστόσο από την πλευρά της Eldorado ζητήθηκε αναβολή. Μετά το κλείσιμο του Χρηματιστηρίου του Τορόντο, στις 12 τα μεσάνυχτα ώρα Ελλάδος εστάλη η σχετική ανακοίνωση για την αναστολή εργασιών στις Σκουριές και την επομένη ο διευθύνων σύμβουλος της Eldorado Πολ Ράιτ ανακοίνωνε τα καθέκαστα σε συνέντευξη τύπου. Ο κ. Σκουρλέτης φάνηκε να αιφνιδιάζεται αλλά λίγες ώρες αργότερα έβγαλε και ο ίδιος έναν “άσο” που κρατούσε πολύ καιρό στο μανίκι του, επιβάλλοντας πρόστιμο 1,7 εκατ. ευρώ για παραβάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Capital.gr στις 17 Φεβρουαρίου 2015 οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος με έγγραφό τους («διαβίβαση πράξεων βεβαίωσης παράβασης”) γνωστοποίησαν στο υπουργείο τις διαπιστωμένες παραβάσεις της εταιρείας. Ακολουθεί στις 30 Σεπτεμβρίου 2015 η «πράξη βεβαίωσης παράβασης” με την οποία βεβαιώνονται οι διαπιστωμένες παραβάσεις. Πέρασαν τρεις μήνες μέχρι ο υπουργός να καταλογίσει το πρόστιμο. Σημειωτέον ότι εάν το πρόστιμο ξεπερνούσε τα 2 εκατ. ευρώ, για να εγκριθεί θα απαιτούνταν η λήψη έγκρισης, σε ανώτερο κυβερνητικό επίπεδο  καθιστώντας τη διαδικασία πιο περίπλοκη και χρονοβόρα.

Την επομένη πραγματοποιήθηκε η αναβληθείσα συνάντηση Σκουρλέτη Ράιτ, αλλά το κλίμα ήταν παγωμένο. Ο υπουργός έθεσε ως όρο στην εταιρεία να άρει την απόφασή της για αναστολή των εργασιών στις Σκουριές και για απόλυση των εργαζομένων, αλλιώς δεν μπορεί να συνεχιχτεί ο διάλογος. Κοινώς ζήτησε από την εταιρεία να συνεχίσει το έργο στις Σκουριές (για το οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ έδινε αγώνες να σταματήσει), να συνεχίσει να απασχολεί τους εργαζόμενους (για να μην ανοίξει μέτωπο) ώστε η κυβέρνηση να συνεχίζει να συζητά για το μέλλον της επένδυσης.

Όπως το έθεσε ο κ. Σκουρλέτης “όταν υπάρχουνε προβλήματα στις σχέσεις ανάμεσα σε μία επενδυτική εταιρεία και το Δημόσιο, αυτά τα προβλήματα λύνονται με διάλογο και όχι με την κατάθεση τελεσιγράφων”.

ΤΑ ΚΙΝΗΤΡΑ

Μάλιστα ο κ. Σκουρλέτης άφησε υπονοούμενα για τα κίνητρα της εταιρείας πίσω από αυτό τον αιφνιδιασμό, σημειώνοντας  το γεγονός ότι η τιμή του χρυσού πέφτει αυτή την περίοδο και η εταιρεία βρήκε έναν εύσχημο τρόπο να απεμπλακεί από την επένδυση. Ωστόσο χρυσός ούτως ή άλλως δεν βγαίνει από τις Σκουριές και ακόμα κι αν επιταχυνθούν όλες οι διαδικασίες δεν πρόκειται να βγει σε λιγότερο από δυο χρόνια, οπότε κανείς δεν ξέρει ποια τιμή θα έχει τότε ο χρυσός. Οι ανακοινώσεις ήταν αναμενόμενο ότι θα έριχναν την τιμή της  Eldorado- όπως και συνέβη. Μάλιστα η πτώση ήταν τεράστια (20%) και η αξία της μετοχής διατηρήθηκε σε χαμηλά επίπεδα όλη την εβδομάδα. Με δηλώσεις του (Real FM, 14/1/2015) ο κ. Σκουρλέτης μετέφερε κάτι που είπε κατά τη συνάντησή του με τον κ. Ράιτ: «Όταν τον ρώτησα αν τον ενδιαφέρει πράγματι αυτή η επένδυση για οικονομικούς λόγους, τον ρώτησα: “είναι δυνατόν να βγαίνετε και να κάνετε εσείς μια τέτοια δημόσια δήλωση; Δεν ξέρατε ότι θα έχει επιπτώσεις στη μετοχή σας; Εκτός και αν κάποιοι γνώριζαν ότι θα κάνετε αυτές τις δηλώσεις, θα πάνε να αγοράσουν σήμερα που είναι κάτω η μετοχή, προσδοκώντας σε μία ίσως καλή ανακοίνωση μεταξύ μας για να κερδίζουν και να σορταρούν τη μετοχή». Τόσο ειλικρινά μιλήσαμε. Κατέβασε τα μάτια, δεν μου είπε τίποτα».

Σημειωτέον ότι οι αρχές στις ΗΠΑ και τον Καναδά έχουν πολύ αυστηρή νομοθεσία με βαριές ποινές φυλάκισης για όσους καταδικαστούν για τέτοιου είδους χειρισμούς. Ακόμα και αν οι υποψίες του υπουργού ευσταθούν, μια τέτοια κίνηση θα είχε νόημα μόνο αν υπήρχε κάτι που μπορούσε να προεξοφλήσει “μια καλή ανακοίνωση”- κάτι που δεν υπάρχει στον ορίζοντα.

Η ερμηνεία της εταιρείας είναι διαφορετική: “Η επένδυση δεν μπορεί να προχωρήσει έτσι, με συνεχή εμπόδια για εγκρίσεις ρουτίνας από διάφορες αρμόδιες υπηρεσίες. ΅ίναι σαν να έχουμε άδεια απογείωσης αλλά να μην μας δίνεται  άδεια προσγείωσης”.

«Η απόφασή μας για τις Σκουριές δεν σχετίζεται με τις τιμές των μετάλλων ή με κάποια προσπάθεια βελτίωσης των οικονομικών μεγεθών μας, αλλά με τις καθυστερήσεις που αντιμετωπίσαμε εκεί και οι οποίες αύξησαν το κατασκευαστικό κόστος. Ως αποτέλεσμα δεν έχει νόημα να πορευθούμε με αυτές τις – χαμηλής αποτελεσματικότητας – εργασίες, εάν δεν έχουμε την αδειοδότηση που απαιτείται για να ολοκληρώσουμε το μεταλλείο. Καλύτερα να αναστείλουμε τις εργασίες μας ωσότου λάβουμε το σύνολο των ελάσσονος σημασίας αδειοδοτήσεων, οι οποίες υπό κανονικές συνθήκες λαμβάνονται, εάν όχι σε διάστημα ημερών, σε εβδομάδες” σημείωσε από την πλευρά του ο κ. Ράιτ μιλώντας σε τηλεδιάσκεψη με ξένους αναλυτές.

ΟΙ ΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ

Γιατί η Eldorado αποφάσισε να αιφνιδιάσει την κυβέρνηση; Γιατί δεν περίμενε την καθαρογραφή της τελευταίας απόφασης του ΣτΕ, πού σύμφωνα με τις διαρροές τη δικαιώνει; “Υπάρχουν ήδη πολλές αποφάσεις του ΣτΕ που μας δικαιώνουν αλλά στην πράξη βλέπουμε εμπόδια και κωλυσιεργία στην εφαρμογή αυτών των αποφάσεων” είναι η ανεπίσημη απάντηση από πλευράς της εταιρείας.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο κ. Ράιτ  είπε ότι δεν είναι δυνατόν το έργο να προχωράει υπό την προστατευτική ομπρέλα της δικαιοσύνης και τα δικαιώματα των επενδυτών να θεμελιώνονται μέσω δικαστικών αποφάσεων. «Δεν είναι αυτό το μοντέλο βάσει του οποίου θα λειτουργούμε πλέον. […] Η κυβέρνηση θα πρέπει να εκδηλώσει τις υποχρεώσεις της” ανέφερε.

Υπενθυμίζεται ότι εκκρεμεί η καθαρογραφή της απόφασης του ΣτΕ σχετικά με την προσφυγή εργατοϋπαλληλικών σωματείων και της Ελληνικός Χρυσός κατά της απόφασης Σκουρλέτη για ανάκληση των τεχνικών μελετών του έργου με το σκεπτικό ότι η εταιρεία πραγματοποίησε στο εξωτερικό τις πειραματικές δοκιμές της μεταλλουργικής μεθόδου που θα εφαρμόσει. Στις αρχές Νοεμβρίου διέρρευσαν πληροφορίες ότι η απόφαση του ΣτΕ δικαιώνει την εταιρεία. Λίγο αργότερα από το Γραφείο Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας ανακοινώθηκε ότι «επί των υποθέσεων της εταιρείας Χρυσός ΑΕ, οι οποίες εκδικάσθηκαν στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου δεν έχουν εκδοθεί μέχρι σήμερα σχετικές αποφάσεις. Η διάσκεψη των υποθέσεων αυτών δεν έχει ολοκληρωθεί. Κάθε άλλη είδηση δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα».

 

Δημοσιεύτηκε στη «Μακεδονία της Κυριακής» 17/1/2015