ΤΩΝ Μ. ΚΑΡΑΟΥΛΗ, Χ. ΒΗΤΤΑ, Σ. ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΙΔΟΥ, Μ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ

Μεγάλες αλλαγές στα τελωνεία της Βόρειας Ελλάδας επέφερε η ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στην Ε.Ε. Οι επιπτώσεις, αρνητικές και θετικές, άρχισαν ήδη να διαφαίνονται.

Στις αρνητικές επιπτώσεις καταχωρείται η μείωση προσωπικού, καθώς τρία τελωνεία ήδη έχουν αλλάξει ρόλο. Ο Προμαχώνας, η Εξοχή και το Ορμένιο στην ουσία λειτουργούν ως είσοδοι υποδοχής τουριστών στη χώρα μας, αφού οι έλεγχοι στα σύνορα καταργούνται, τα εμπορεύματα που διακινούνται θα συνοδεύονται μόνο με τη διεθνή φορτωτική (CMR) και το τιμολόγιο, όπως ακριβώς γίνεται στην εσωτερική αγορά.

Οι δειγματοληπτικοί έλεγχοι διαβατηρίων γίνονται πλέον ως επί το πλείστον με τη συνεργασία των βουλγαρικών αστυνομικών αρχών για ύποπτους φυγής ή σε περιπτώσεις που κινούνται οι υποψίες των ανδρών του τελωνείου. Ρόλος που αναμένεται να διασαφηνιστεί με το προς υπογραφή Προεδρικό Διάταγμα, που θα ορίσει το νέο καθεστώς λειτουργίας των τελωνείων. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα τελωνεία θα μετατραπούν σε τμήματα δίωξης και ελέγχου των δρόμων, κατά το παράδειγμα των τελωνειακών σταθμών άλλων ευρωπαϊκών χωρών, που γειτνιάζουν.

Με άλλα λόγια, τα βόρεια τελωνεία μετατρέπονται σε πύλες εισόδου επισκεπτών της χώρας μας, ωστόσο, οι αλλαγές δεν συμβάδισαν και με τον εκσυγχρονισμό των υποδομών.

ΑΝΥΠΑΡΚΤΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ

Σε άθλια κατάσταση είναι οι κτιριακές εγκαταστάσεις στα τελωνεία Ευζώνων, Ειδομένης και Προμαχώνα, για τα οποία εδώ και δύο χρόνια έχουν εγκριθεί χρήματα από την Ε.Ε. για την αναμόρφωσή τους, τα οποία κινδυνεύουν να χαθούν αφού ουδείς ενδιαφέρθηκε να ασχοληθεί.

Επιπλέον, δυσκολοδιάβατοι είναι και οι δρόμοι από τα τελωνεία προς το εσωτερικό της χώρας. Για παράδειγμα, από το τελωνείο Προμαχώνα για να βγουν οι οδηγοί στην εθνική οδό χρειάζεται να περιμένουν αρκετή ώρα, λόγω της ουράς που σχηματίζεται από τα αυτοκίνητα. Στο κυκλοφοριακό συμβάλλει η κακή κατάσταση του δρόμου και των έργων που είναι σε εξέλιξη εδώ και αρκετό καιρό για τη διαπλάτυνση και ασφαλτόστρωση του άξονα που συνδέει τον τελωνειακό σταθμό με την Εγνατία οδό.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΤΟΥΡΙΣΤΕΣ

Παρ’ όλα αυτά, έχει αυξηθεί κατακόρυφα ο αριθμός των επισκεπτών από τις χώρες των Βαλκανίων, οι οποίοι έρχονται ακόμη και για μία μέρα στις πόλεις της Βόρειας Ελλάδας, κυρίως για να ψωνίσουν. Αυτό σηματοδοτεί τις θετικές επιπτώσεις της κατάργησης των τελωνειακών ελέγχων.

Για παράδειγμα, από το τελωνείο Εξοχής κάθε τριήμερο, Παρασκευή- Σάββατο -Κυριακή, περνούν περί τους 5 έως 7 χιλιάδες Βούλγαροι για να επισκεφθούν την Καβάλα και τη Θάσο, συμβάλλοντας καταλυτικά στην αύξηση της τουριστικής κίνησης. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι σταδιακά σημειώνεται αντιστροφή του φαινομένου Σαντάνσκι. Αντί, δηλαδή, να αυξάνονται οι Έλληνες που πηγαίνουν για ψώνια στη Βουλγαρία, αυξάνονται οι Βούλγαροι που έρχονται για ψώνια στη Δράμα και την Καβάλα. Αυτό σημαίνει τόνωση των τοπικών αγορών, οι οποίες τα τελευταία δέκα χρόνια υπέστησαν σοβαρό σοκ από τους εκδρομείς του Σαββατοκύριακου προς τις νότιες πόλεις της Βουλγαρίας και των Σκοπίων. Παρά την αύξηση των επισκεπτών, σε κανένα τελωνείο δεν λειτουργεί γραφείο πληροφοριών για την ενημέρωση του τουριστών, αν και προβλέπεται στο οργανόγραμμα.

ΠΥΛΕΣ ΤΗΣ ΝΤΡΟΠΗΣ

Οι επισκέπτες που εισέρχονται στην Ελλάδα από Αλβανία και FYROM, μέσω των μεθοριακών σταθμών Κρυσταλλοπηγής και Νίκης, κάθε άλλο παρά έχουν την αίσθηση ότι φτάνουν σε ευρωπαϊκή χώρα.

Αυτό είναι εύλογο, αφού ο ελληνικός μεθοριακός σταθμός Κρυσταλλοπηγής είναι περίπου στα ίδια χάλια με τον αλβανικό, ενώ ο ελληνικός μεθοριακός σταθμός της Νίκης υστερεί ως προς τις υποδομές από αυτόν της FYROM.

Δεν είναι όμως μόνο θέμα εικόνας, αφού οι απαρχαιωμένες και ακατάλληλες κτιριακές εγκαταστάσεις, σε συνδυασμό με τις ελλείψεις προσωπικού, δυσχεραίνουν το σημαντικό έργο του ελέγχου των τελωνειακών υπαλλήλων, οι οποίοι προσπαθούν να ανταποκριθούν σε αντίξοες εργασιακές συνθήκες. Το ευτύχημα είναι ότι έστω και αργά, έπειτα από πολλές δεκαετίες, οι ιθύνοντες αντιλήφθηκαν ότι οι «πύλες» είναι οι «καθρέφτες» κάθε χώρας, γι’ αυτό δρομολογήθηκε η κατασκευή νέου μεθοριακού σταθμού στη Νίκη και το έργο βελτίωσης των εγκαταστάσεων στην Κρυσταλλοπηγή.

Ο διευθυντής Δημοσίων Έργων της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας Νίκος Γκάσης, σε μια έξαρση ειλικρίνειας, ομολογεί ότι «η εικόνα του μεθοριακού σταθμού Κρυσταλλοπηγής είναι τριτοκοσμική και αποτελεί ντροπή για τη χώρα. Προσωπικό μου στοίχημα είναι το έργο εκσυγχρονισμού των εγκαταστάσεων να προχωρήσει, παρά τα γραφειοκρατικά εμπόδια». Ο Ν. Γκάσης εξήγησε ότι «υπήρξαν διαδικαστικά προβλήματα με την αλβανική πλευρά που έπρεπε να λυθούν, δεδομένου ότι το έργο είχε ενταχθεί στο Interreg και έπρεπε να υπάρχει συμφωνία από τις δύο πλευρές». Πάντως, με το Interreg υπήρξε μία χαμένη ευκαιρία, αφού όταν επρόκειτο να εγκριθεί το έργο δεν ήταν έτοιμη η μελέτη. Τώρα, ο περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας διαβεβαιώνει ότι «θα βρεθεί χρηματοδότηση από το 4ο ΠΕΠ και το έργο θα προχωρήσει».

ΠΕΦΤΟΥΝ ΚΕΡΑΜΙΔΙΑ!

Ο διευθυντής του τελωνείου Κρυσταλλοπηγής Γιάννης Μιχονίδης επιβεβαιώνει ότι «ο μεθοριακός σταθμός είναι άκρως ακατάλληλος και απαρχαιωμένος». Για το κεντρικό κτίριο διέλευσης, το οποίο να σημειωθεί «εκσυγχρονίστηκε» πριν από μια δεκαετία, είπε ότι «δεν έχει λειτουργική δομή και δεν προβλέφτηκε η είσοδος και η έξοδος με διεθνή στάνταρ. Όταν έγινε το κτίριο αυτό, περνούσαν πεντακόσια άτομα την εβδομάδα και τώρα περνούν ημερησίως πολύ περισσότερα». Επίσης, το κατ’ όνομα κατάστημα αφορολογήτων ειδών μοιάζει περισσότερο με αλβανικό κατάστημα της δεκαετίας του 1990. Είναι χωροθετημένο στην αριστερή πλευρά της εισόδου, αντί να είναι στην έξοδο προς Αλβανία, στη δεξιά πλευρά. Εκεί όμως που η κατάσταση είναι στην κυριολεξία τριτοκοσμική είναι οι κοιτώνες του προσωπικού, για τους οποίους ο Γ. Μιχονίδης είπε ότι «είναι απαρχαιωμένοι και πέφτουν κεραμίδια». Για τις τουαλέτες παραδέχτηκε ότι «βρίσκονται σε κακά χάλια», ενώ πρέπει να σημειωθεί ότι στο τελωνείο δεν υπάρχει ούτε πόσιμο νερό.

Ο διευθυντής του τελωνείου δήλωσε στη «ΜτΚ» ότι «εδώ στον μεθοριακό σταθμό Κρυσταλλοπηγής γίνεται μία πολύ σοβαρή δουλειά, είναι η πύλη της χώρας μας, γι’ αυτό απαιτούνται και υποδομές αντάξιες των περιστάσεων».

ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ

Ανάλογη είναι η εικόνα και των τελωνείων Κήπων και Καστανέων στον Έβρο. Ειδικότερα το κτίριο στο τελωνείο Καστανέων έχει κτιστεί το 1930 και από τότε δεν έχει γίνει η παραμικρή ανακαίνιση. Από αυτό το τελωνείο εισέρχονται καθημερινά άνθρωποι και εμπορεύματα και από τη Βουλγαρία, μέσω Ορμενίου, ο αριθμός των οποίων συνεχώς αυξάνεται, ενώ το προσωπικό μειώνεται. Οι 12 υπάλληλοι με τον προϊστάμενο καλούνται να σταματήσουν έναν μεγάλο αριθμό κλεμμένων αυτοκινήτων που προωθείται από τις χώρες της Ευρώπης προς την Τουρκία. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι συνολικά τον τελευταίο χρόνο έχουν «μπλοκαριστεί» δέκα πολυτελή κλεμμένα αυτοκίνητα που προέρχονταν από τη Γαλλία και τη Γερμανία, τα οποία προωθούν οργανωμένα κυκλώματα μέσω Τουρκίας στην Ανατολή. Όπως αναφέρει στη «ΜτΚ» ο προϊστάμενος του τελωνείου Καστανέων Πασχάλης Βελτσίδης, ο «όγκος δουλειάς που καλούμαστε να διεκπεραιώσουμε είναι αντιστρόφως ανάλογος με τον αριθμό των εργαζομένων, αλλά και τον απαραίτητο εξοπλισμό, καθώς το τελωνείο δεν διαθέτει ούτε το ειδικό μηχάνημα με ακτίνες λέιζερ για τον έλεγχο. Χρειαζόμαστε οπωσδήποτε ενίσχυση, καθώς είμαστε αναγκασμένοι να δουλεύουμε πολλές φορές και κυρίως τα Σαββατοκύριακα όλο το 24ώρο».

Η εικόνα στο τελωνείο Κήπων μπορεί να αποτυπωθεί με μια απλή σύγκριση με το αντίστοιχο στην Τουρκία. Εδώ και πέντε χρόνια η Τουρκία έχει κατασκευάσει νέο και σύγχρονο τελωνειακό σταθμό. Αντίθετα από την ελληνική πλευρά ανάλογο αίτημα δεν έχει υλοποιηθεί και όπως φαίνεται θα παραμείνει αίτημα, αφού η περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας σχεδιάζει μια σειρά έργων εξωραϊσμού που απλώς μπαλώνουν παρά λύνουν το πρόβλημα.