Στα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης εστιάζει η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ) τις προσπάθειές της για εξομάλυνση των διμερών σχέσεων, ωστόσο ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Ν. Πόποσκι δεν παραλείπει να χαρακτηρίσει εκβιαστική τη στάση της Ελλάδας στο ζήτημα του ονόματος.

Της Σοφίας Χριστοφορίδου

Σκόπια- Αποστολή

“Είμαστε στο στάδιο της οικοδόμησης μέτρων εμπιστοσύνης, που είναι μάλλον η δεύτερη καλύτερη επιλογή. Η πρώτη είναι απλώς να λύσουμε το θέμα του ονόματος, κάτι που δεν φαίνεται ότι θα λυθεί μέσα στην επόμενη πενταετία” εκτίμησε ο κ. Πόποσκι σε συνέντευξη που παραχώρησε σε Ελληνες δημοσιογράφους που συμμετείχαν σε πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης στα Σκόπια. Κατά τον ίδιο “τα πράγματα έχουν αλλάξει από τότε που μισό εκατομμύριο ανθρώπων στη Θεσσαλονίκη διαδήλωναν λέγοντας ότι ‘η Μακεδονία είναι ελληνική’ και διατυπώνονταν ιδέες για αλλαγές συνόρων. Υπήρξε βελτίωση στο πεδίο της εμπιστοσύνης”. Δεν απέκλεισε ωστόσο την πιθανότητα “να περάσουμε από αυτή τη διαδικασία” των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης και “25 χρόνια μετά να βρισκόμαστε ακόμη στο ίδιο σημείο”.

Ο ίδιος αναγνώρισε ότι υπάρχει καχυποψία εκατέρωθεν. “Η πρώτη αντίδραση στα Σκόπια όταν κάποιος λέει ότι υπάρχει μια ελληνική πρόταση είναι: “φόβου τους Έλληνες και δώρα φέροντες”. Υποθέτω ότι τα ίδια αντανακλαστικά υπάρχουν και στην Αθήνα”.

Η πλευρά των Σκοπίων θέλει να προβάλλει μια πιο μετριοπαθή προσέγγιση, ή όπως το έθεσε ο κ. Ποποσκι “να αποκλείσουμε τα δύο άκρα, είτε δηλαδή να μην συζητάμε καθόλου, είτε να πούμε ότι το μόνο ζήτημα είναι το όνομα. Η μέση οδός είναι να αποφύγουμε τα άκρα, χωρίς να αποφεύγουμε ο ένας τον άλλον”.

Τον περασμένο Ιούνιο ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Ν. Κοτζιάς επισκέφτηκε τα Σκόπια μετά από ένα κενό μιας δεκαετίας στις διμερείς σχέσεις ενώ το επόμενο διάστημα προγραμματίζεται επίσκεψη του ομολόγου του στην Αθήνα, με σκοπό τη δρομολόγηση της διαδικασίας των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης. “Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε μέχρι να ξεπεράσουμε το πολιτικό πρόβλημα είναι να εργαστούμε για να βελτιώσουμε τις σχέσεις σε πρακτικό επίπεδο” στους τομείς της εκπαίδευσης, των επιχειρήσεων, των διμερών συνεργασιών, του μεταναστευτικού κλπ. “Φυσικά το θέμα του ονόματος είναι πάντα ένα από τα θέματα όταν συναντώνται πολιτικοί των δύο χωρών. Είναι ‘’ο ελέφαντας στο δωμάτιο’’ δεν μπορείς να τον αποφύγεις” είπε ο κ. Πόποσκι.

“Εκβιαζόμαστε»

Κι ο ίδιος όμως δεν απέφυγε να επιρρίψει ευθύνες στην Ελλάδα, σε ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ για την έλλειψη επικοινωνίας σε επίπεδο προέδρων και πρωθυπουργών αλλά και για τη γενικότερη δημιουργία αρνητικού κλίματος. “Στη μεταξύ μας σχέση εσείς είστε οι μεγάλοι, εσείς είστε αυτοί που μπορείτε να εκβιάσετε, εσείς μπορείτε να αποφασίσετε αν θα είστε γενναιόδωροι ή όχι. Εμείς είμαστε μικρότερη χώρα, πιο αδύναμη, σε πιο δύσκολη θέση και κατά κάποιο τρόπο στριμωγμένοι ώστε να παρέχουμε συναίνεση σε μόνιμη βάση”. Υποστήριξε δε ότι τα χρόνια που υπηρετεί ως  υπουργός δεν θυμάται “ούτε μια δήλωση πολιτικού, από τη συμπολίτευση ή την αντιπολίτευση που να ήταν εχθρική, προσβλητική, επιθετική ή προκλητική προς την Ελλάδα”.

Σε ερώτηση της “Θ” αν υπάρχει ισχυρό κίνητρο στην κοινωνία ώστε να λυθεί το θέμα του ονόματος, με δεδομένη την απογοήτευση από τη μη εισδοχή της χώρας στο ΝΑΤΟ, ο κ. Ποποσκι απάντησε ότι “Η μη είσοδος στο ΝΑΤΟ, που έχει συσχετιστεί με το ελληνικό βέτο, είναι μια πηγή απογοήτευσης. Αν δείτε το βαθμό της εμπιστοσύνης στους θεσμούς του ΝΑΤΟ, μετά το Βουκουρέστι, υπάρχει μείωση”. Εξήγησε ότι η κοινή γνώμη θεωρεί ότι η Ελλάδα ψάχνει δικαιολογίες, περί μεταρρυθμίσεων -“οι άνθρωποι θα συμφωνήσουν ότι έχουμε πολλά πράγματα να διορθώσουμε, αλλά αν μας συγκρίνεται με τις χώρες της κατηγορίας μας δεν είμαστε ούτε χιλιοστό χειρότεροι ή καλύτεροι”- ενώ η πραγματική αιτία είναι το θέμα του ονόματος. “Αυτό που εμείς βλέπουμε ως πραγματικότητα είναι ότι εκβιαζόμαστε να αλλάξουμε όνομα για να ενταχθούμε στο ΝΑΤΟ ή την ΕΕ. Η  άποψη της Ελλάδας είναι ότι ‘’αν το θέλετε πραγματικά, θα το κάνετε’’.

Δεν αλλάζουμε ταυτότητα

“Κατά την άποψη μας αυτό είναι άδικο, υπερβαίνει τις αρχές που υπερασπίζονται όλοι αυτοί οι θεσμοί, τους κανόνες δικαίου, το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κλπ Όταν λέμε ότι είμαστε Μακεδόνες, δεν το λέμε με πρόθεση να εκνευρίσουμε κανέναν ή να κλέψουμε την ιστορία οποιουδήποτε ή να σας πούμε εσάς τι είστε. Γεννήθηκα και μεγάλωσα με αυτό τον τρόπο και νομίζω ότι όπως κάθε άνθρωπος έχω το δικαίωμα να αισθάνομαι έτσι. Όταν μου λες ‘“όχι, δεν μπορείς να είσαι Μακεδόνας” με αναφορά στο ήταν ο Μ. Αλέξανδρος, αυτό εν έτει 2015 δεν γίνεται αποδεκτό. Αν δεν μπορούμε να κάνουμε συμβιβασμό στις βασικές μας αρχές, όπως το όνομα, η ταυτότητα, η γλώσσα, η εθνικότητα και μας πείτε τελικά ότι ‘’ποτέ δεν θα μπορέσετε να ενταχθείτε στο ΝΑΤΟ’’, ακόμα και σε αυτό, που είναι το χειρότερο σενάριο, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα μπορέσουν να καταπιούν το γεγονός ότι κάποιος μας επιβάλλει αλλαγή ταυτότητας”.

Αν ήμασταν έξυπνοι 

θα το είχαμε λύσει το ’90

Σε άλλη ερώτηση της “Θ” για το αν τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης οδηγήσουν τελικά σε επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για το όνομα υπό τον διαπραγματευτή του ΟΗΕ, ο κ. Ποπόσκι σημείωσε: “Ο Μάθιου Νίμιτς κάνει τη δουλεια που του ανέθεσαν με τον καλύτερο τρόπο και δεν είναι εύκολη δουλειά. Πρέπει να φέρει δυο έθνη κοντά, σε ένα ζήτημα πολύ συναισθηματικό. Κάθε πολιτικός που το χειρίστηκε έχει πολλή μεγάλη απογοήτευση. Για μας ήταν πάντα η κατάλληλη στιγμή, τα τελευταία 25 χρόνια, για να βρούμε μια λύση στο θέμα. Αν κάποιος ήταν αρκετά έξυπνος και το είχε λύσει το ’90, τώρα δεν θα είχαμε να το αντιμετωπίσουμε. Αλλά είμαστε εδώ που είμαστε. Πιστεύω ότι με την ίδια συνεκτική προσέγγιση, όπως αυτή που περιέγραψα με τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, θα έπρεπε να βοηθήσουμε τον κ. Νίμιτς, να έρθουμε πιο κοντά να δημιουργήσουμε το κατάλληλο περιβάλλον, χωρίς τις ψευδαισθήσεις ότι αύριο θα βρούμε τη λύση. Να προσπαθούμε να εργαζόμαστε και όχι να ψάχνουμε για δικαιολογίες”.