Για τρίτη χρονιά, η Θεσσαλονίκη διοργάνωσε χθες Σάββατο το δικό της TEDx, με το φετινό μότο («Το θάρρος να δημιουργείς») να είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Γιατί πράγματι στις μέρες μας θέλει θάρρος να δημιουργείς… Τα 700 εισιτήρια των 30 ευρώ εξαντλήθηκαν μερικές μόνον ημέρες μετά την ανακοίνωση της διοργάνωσης, γεγονός που αποτυπώνει τη δίψα του κόσμου για θετική ενέργεια, για ανθρώπους που δημιουργούν, ξεχωρίζουν, διαπρέπουν.

Τι είναι, όμως, το TED και όλα αυτά τα παράγωγά του -TEDx, TED Prize, TED Fellows, TED Wish, TED Conversations και πάει λέγοντας; Η «ΜτΚ» επιχειρεί να δώσει κάποιες πρώτες απαντήσεις.

ΑΝΟΙΧΤΟΙ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ
«Τεχνολογία, Ψυχαγωγία, Σχέδιο»: αυτό σημαίνει το αρκτικόλεξο TED, που σχηματίζεται από τις λέξεις «Τechnology» – «Entertainment» – «Design» (έννοιες που, όπως διέβλεψε ο ιδρυτής του TED, κ. Ρίτσαρντ Βούρμαν, θα συνέκλιναν, δημιουργώντας όχι απλώς νέα προϊόντα, αλλά νέες εμπειρίες).
Στο πρώτο συνέδριο (του 1984) παρουσιάστηκε ένα δείγμα του πρώτου CD (που είχε κατασκευάσει η Sony), ο πρώτος υπολογιστής Macintosh της Apple και τα τρισδιάστατα γραφικά της Lucasfilm (του σκηνοθέτη του «Πολέμου των Άστρων»). Παρά την «παρέλαση αστέρων», η εκδήλωση «μπήκε μέσα» οικονομικά και χρειάστηκε να περάσουν 6 χρόνια πριν ο Βούρμαν και ο συνεργάτης του, κ. Χάρι Μαρκς, δοκιμάσουν ξανά.
Από το 1990, το συνέδριο άρχισε να πραγματοποιείται κάθε χρόνο στο Μοντερέι της Καλιφόρνια. Από το 2001, όταν το αναλαμβάνει ο κ. Κρις Άντερσον και το ίδρυμα «The Sapling Foundation», το TED αρχίζει να διαμορφώνει την παγκόσμια δυναμική του: χωρίς διαφήμιση και τυπική καμπάνια δημοσίων σχέσεων, το TED ήταν κάτι σαν ένα «μυστικό», που άρχισε να διαδίδεται από στόμα σε στόμα.
Το συνέδριο δεν ήταν ανοιχτό στο κοινό και αυτό ενίσχυσε τη φήμη του και την προσπάθεια να εξασφαλίσει κανείς την περιζήτητη πρόσκληση. Άνθρωποι από διαφορετικούς χώρους, με επιρροή στον τομέα τους και, κυρίως, με ανοιχτούς ορίζοντες και περιέργεια για το νέο που έρχεται παρακολουθούσαν κάθε χρόνο τo TED. Στο μεταξύ, το… ρόστερ των ομιλητών άρχισε να διευρύνεται -με επιστήμονες, φιλοσόφους, μουσικούς, ακόμη και θρησκευτικούς ηγέτες!
Με τα χρόνια, από τη σκηνή του TED πέρασαν ο κ. Μπιλ Γκέιτς (της Microsoft), οι κ.κ. Λάρι Πέιτζ και Σεργκέι Μπριν της Google (foto), οι μουσικοί Άνι Λένοξ, Πίτερ Γκάμπριελ και Μπόνο, οι κ.κ. Μπιλ Κλίντον, Αλ Γκορ και Γκόρντον Μπράουν (από τον χώρο της πολιτικής), πολλοί κάτοχοι βραβείων Νομπέλ, ολυμπιονίκες και παραολυμπιονίκες.

Παράλληλα, πέρασαν και άνθρωποι που ο πολύς κόσμος αγνοούσε, άνθρωποι που αθόρυβα άλλαζαν τον κόσμο γύρω τους και μέσα από τη σκηνή του TED ενέπνευσαν, συγκίνησαν, άνοιξαν ορίζοντες.
ΕΛΙΤΙΣΤΙΚΟ;
Η κριτική που διατυπώνεται για το TED είναι ότι είναι «ελιτίστικο»… Δικαιολογημένα, αν σκεφτεί κάποιος ότι οι τιμές εισιτηρίου φτάνουν τα 6.000 δολάρια για την εκδήλωση στο Long Beach, ενώ ακόμη και για την ταυτόχρονη αναμετάδοση στο Palm Springs το εισιτήριο κοστίζει 2.500 δολάρια!
Στον παγκόσμιο Τύπο υπήρξαν περιγραφές του στιλ «το πιο ‘in’ τετραήμερο πάρτι δημοσίων σχέσεων παγκοσμίως»… Από μια άλλη σκοπιά, πρόκειται για «μια άλλη ‘Λέσχη Μπίλντενμπεργ’ ή ένα αλλιώτικο ‘Φόρουμ του Νταβός’», όπου σημαντικές προσωπικότητες «συνωμοτούν» όχι για το πώς θα κυριαρχήσουν στον κόσμο, αλλά για το πώς θα τον κάνουν καλύτερο, δικαιότερο και πιο ανθρώπινο.
Στην «απολογία» του, το TED «ομολογεί» ότι, προφανώς, οι ομιλητές είναι διακεκριμένοι στον τομέα τους (και, συνεπώς, ελίτ, κατά κάποιον τρόπο). Όσο για τα εισιτήρια-«φωτιά», υποστηρίζει ότι χρηματοδοτούν το ίδρυμα που διοργανώνει το TED και τη «διάδοση ιδεών που αξίζει να διαδοθούν».
Εδώ και έξι χρόνια, το TED άνοιξε το «θησαυροφυλάκιό» του, διαθέτoντας δωρεάν στο κοινό τις ομιλίες που άλλοι πληρώνουν χιλιάδες δολάρια για να ακούσουν. Οι ομιλίες του TED (αλλά και οι αντίστοιχες από τα εκατοντάδες TEDx που πραγματοποιούνται ανά την υφήλιο) «ανεβαίνουν» στο TEDTalks, μια πλατφόρμα που μετρά πάνω από 500 εκατομμύρια θεάσεις των χιλίων -και πλέον- βίντεο. Για να διαδοθούν οι ιδέες σε όλο τον κόσμο, περί τους 3.000 εθελοντές μεταφράζουν και υποτιτλίζουν τα βίντεο σχεδόν σε όλες τις γλώσσες του πλανήτη. Πάντως, η ομιλία που είδαν περισσότερο οι φίλοι του TED («TEDsters», στη «γλώσσα» τους) είναι αυτή του σερ Κεν Ρόμπινσον, με 10,5 εκατ. θεάσεις και θέμα «Το σχολείο σκοτώνει τη δημιουργικότητα».

Τα «παιδιά» και τα «ανίψια» του TED

Το «κύμα» που δημιούργησε το TED δεν ήταν δυνατό να περιοριστεί στο Long Beach ή στο Palm Springs: έτσι προέκυψαν τα TEDx, ανεξάρτητες εκδηλώσεις που ακολουθούν το πνεύμα του TED και πραγματοποιούνται κατόπιν αδείας του (πάντως, δεν προβλέπεται τίμημα για το franchise του ονόματος).
Σήμερα, TEDx πραγματοποιούνται σε 800 πόλεις 126 χωρών του κόσμου -ακόμη και στο Ιράκ, το Πακιστάν, την Αιθιοπία και τη Μογγολία. Όλες αυτές οι εκδηλώσεις διοργανώνονται αποκλειστικά από εθελοντές, που κάνουν, ωστόσο, επαγγελματική δουλειά. Οι ομιλητές δεν πληρώνονται και το δικαίωμα μαγνητοσκόπησης και διανομής της ομιλίας ανήκει αποκλειστικά στο TED. Κάθε ομιλητής έχει στη διάθεσή του αυστηρώς 18 λεπτά της ώρας, στη διάρκεια των οποίων καλείται να αναπτύξει την ιδέα του με τρόπο αντισυμβατικό και εμπνευσμένο.

To TEDxThessaloniki ιδρύθηκε το 2010, με επιμελητές τους εθελοντές Ανέστη Χατζηδιάκο και Ελένη Ανδρεάδη. Η ομάδα ξεκίνησε με πέντε μέλη, φέτος ωστόσο οι εθελοντές του TEDxThessaloniki ξεπερνούν τους 70, ενώ οι τέσσερις ομιλητές της πρώτης διοργάνωσης έγιναν 17 σε μόλις δύο χρόνια. Σημειωτέον ότι η περυσινή ομιλία που έδωσε στη Θεσσαλονίκη ο βραβευμένος δημοσιογράφος του βρετανικού «Guardian», κ. Πολ Λιούις, επιλέχθηκε από το TED.com ως η πρώτη ομιλία που εγκαινίασε τις καλύτερες ομιλίες από όλα τα TEDx του κόσμου.
Στη φετινή διοργάνωση χιλιάδες δήλωσαν ενδιαφέρον, παρά το γεγονός ότι το εισιτήριο πήγε από τα 25 στα 30 ευρώ. Οι τυχεροί που πέρασαν την πόρτα του «Ολύμπιον» ήταν μόνον 700, πολύ περισσότεροι παρακολούθησαν το συνέδριο μέσω live streaming, ενώ με το τέλος του σχεδόν όλοι έψαξαν στο Ίντερνετ για περισσότερες ομιλίες TEDx, για να αντλήσουν λίγη ακόμη αισιοδοξία…

ΣΗΜΕΙΑ-ΣΤΑΘΜΟΙ
>> Το 2005 θεσμοθετήθηκε το TED Prize. Τρεις από τους ομιλητές έπαιρναν από 100.000 δολάρια ο καθένας, με σκοπό να κάνουν πράξη την ευχή τους να αλλάξουν τον κόσμο. Από το 2010, το βραβείο περιορίστηκε σε ένα άτομο. Μεταξύ άλλων, το βραβείο έλαβαν ο σεφ Τζέιμι Όλιβερ (που ευχήθηκε να μπορούσε να δημιουργήσει ένα κίνημα για την εκπαίδευση των παιδιών στην υγιεινή διατροφή), ο Μπόνο των U2 (που ευχήθηκε να φτιάξει ένα δίκτυο ακτιβιστών για την Αφρική), αλλά και λιγότερο γνωστές, αλλά πολύ σημαντικές προσωπικότητες της επιστήμης και των τεχνών. Στο TED Prize μπορεί να δει κανείς αν η ευχή αυτών των προσώπων έγινε πραγματικότητα.
>> TED Fellows. Πρόκειται για πρόγραμμα υποτροφιών για νέους, κυρίως (αλλά όχι μόνον) από την Ασία, την Αφρική, τη Μέση Ανατολή, τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, που είναι πρωτοπόροι-εξαιρετικά διακεκριμένοι στον τομέα τους (δηλαδή, από τη «στόφα» των ανθρώπων που μπορούν να φέρουν την αλλαγή στον κόσμο).
>> TEDMED. Ένα ετήσιο συνέδριο (ανεξάρτητο από το TED, αν και πραγματοποιείται με την άδειά του), που εστιάζει στην υγεία και τη φαρμακευτική.
>> TED Women. Πρόκειται για τη «θηλυκή» έκδοση των TED, με θέματα φύλου, ίσων δικαιωμάτων, υγείας και μητρότητας.
>> Το 2011, το TED δημιούργησε το TED Conversations, μια νέα πλατφόρμα διαμοιρασμού ιδεών. Εκεί μπορεί καθένας να ανοίξει συζήτηση με μέλη της κοινότητας του TED. Επίσης το 2011, το TED δημιούργησε μια ενότητα για τις διαφημίσεις που αξίζει να διαδοθούν, το Ads Worth Spreading, σε μια προσπάθεια να ανεβάσει τα ποιοτικά στάνταρ στη βιομηχανία της διαφήμισης, και το TEDBooks, για τον διαμοιρασμό ψηφιακών βιβλίων που αξίζει να διαδοθούν για τις ιδέες που κομίζουν. Ακολούθησαν το TED Open TV Project (για τα κανάλια που θέλουν να αναμεταδίδουν τις ομιλίες του TEDTalks) και το TED-Ed (ώστε τα εκπαιδευτικά βίντεο του TED να είναι διαθέσιμα για την παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού σε τάξεις ή αμφιθέατρα πανεπιστημίων).

Σοφία Χριστοφορίδου
sofiachristoforidou@yahoo.gr

http://www.makthes.gr/news/economy/88130/